Ubiegły rok był rokiem zaskoczeń i niepewności, prognozy wyników poszczególnych branż jak i całej gospodarki zmieniały się od bardzo negatywnych po przesadnie optymistyczne, zaś nakładane i zdejmowane ograniczenia rządowe zmuszały przedsiębiorstwa do dynamicznych zmian i szybkiego dostosowania do nowej rzeczywistości. Jak na tym tle wyglądał 2020 r. w branży opakowań?

Co bardzo ważne, zmiany trendów w ubiegłym roku nie miały jednolitego wpływu na branżę opakowań. Z pewnością można podzielić ubiegły na rok na dwa okresy zamknięcia gospodarki, jednak widoczne są duże różnice pomiędzy nimi. Na przełomie pierwszego i drugiego kwartału ub. r. obserwowaliśmy efekt budowania zapasów, obecny już od lutego, ale najsilniejszy w marcu. Potem, wraz z lockdownem, na chwilę zatrzymała się nawet tak odporna branża jak opakowania – z wyjątkiem opakowań z metalu w maju notowaliśmy spadki we wszystkich pozostałych segmentach.

Wzrost popytu na żywność pakowaną dał paliwo do wzrostów w pierwszej połowie roku

Jak to odczytywać? Przede wszystkim nastąpił zwrot konsumentów w kierunku żywności pakowanej – potwierdzają to dane produkcji przemysłu spożywczego, gdzie kategorie takie jak konserwy, dania gotowe, czy produkty suche (m. in. kasze, makarony) notowały wzrost wyraźnie powyżej średniej dla całej branży. Wraz z upływem miesięcy widoczne było wyhamowanie popytu na opakowania metalowe, co można interpretować jako oswajanie się konsumentów z sytuacją pandemii.

Zmiana R/R wartości obrotów w produkcji opakowań w rozbiciu na segmenty w 2020 r.
Źródło: Santander, GUS, Eurostat

Mimo iż w ostatnim kwartale ub. r. popyt na opakowania metalowe był już niższy wobec 2019 r., to można śmiało powiedzieć, że wzrost zakupów żywności pakowanej był jednym z dwóch głównych motorów wzrostu branży opakowań w czasach pandemii.

E-commerce gwałtownie zwiększył wykorzystanie opakowań z papieru i tektury

Drugim motorem, nawet silniejszym od pierwszego, były handel internetowy. Tradycyjnie szczyt obrotów w e-commerce przypadał na okres listopad-grudzień, czyli zakupów świątecznych. Zakup żywności, czy podstawowych artykułów gospodarstwa domowego jeszcze w 2019 r. był rynkiem raczej niszowym. W 2020 r. bardzo szybko się to zmieniło. W kwietniu 2020 r. skala obrotów w polskim Internecie przebiła poziom z grudnia 2019 aż o ok. 50%. W kolejnych miesiącach okazało się, że firmy bardzo szybko zaczęły przez Internet sprzedawać już nie tylko żywność, ale również pralki, suszarki, meble, a nawet samochody, tak nowe jak i używane. Wszystko to (z wyjątkiem samochodów) przyczyniło się do gwałtownego wzrostu wykorzystania opakowań z papieru i tektury, wykorzystywanych do zabezpieczenia towarów do wysyłki. Zamknięcie galerii handlowych w listopadzie i grudniu dodatkowo przyspieszyło ten trend, przez co właśnie ta kategoria produkcji opakowań bardzo mocno przyczyniła się do wzrostu branży
w ostatnim kwartale, kiedy to wypalało się już paliwo w postaci wzrostu wykorzystania opakowań metalowch.

Dynamika e-commerce (grudzień 2019 = 100), udział % e-handlu w handlu detalicznym w 2020 r.
Źródło: Santander, GUS

W eksporcie wyróżniały się opakowania z papieru, tektury i aluminium

Warto pamiętać, że producenci opakowań w Polsce obsługują również zagranicznych klientów dzięki nowoczesnemu parkowi produkcyjnemu oraz wysokiej konkurencyjności cenowej. Eksport odpowiada średnio za nieco ponad połowę przychodów w branży. Oznacza to, że na wyniki krajowych producentów opakowań wpływ miały także ograniczenia wprowadzane w innych państwach UE oraz reakcje unijnych konsumentów.

Po 12 m-cach ubiegłego roku wartość eksportu opakowań była niższa r/r tylko o 0,5%. Zadecydowały o tym efekty cenowe, gdyż wolumen eksportu w dwóch największych pod względem wartości segmentach, tj. opakowań z tektury oraz opakowań z tworzyw, był wyższy r/r odpowiednio o 6,1% oraz 3,8% r/r. Co ciekawe, największy wzrost wartości eksportu obserwowaliśmy w maju, kiedy jednocześnie notowany był największy spadek produkcji w krajowym przemyśle opakowań. Wzrost wartości eksportu udało się wypracować tylko w przypadku opakowań z papieru i tektury – o 2,5% r/r, oraz opakowań z aluminium, wzrost aż o 12,3% r/r.

Opakowania wciąż odporne na kryzysy

Bazując na powyższych czynnikach wzrost produkcji sprzedanej producentów opakowań w 2020 r. można oszacowć na ok. 4,2-4,5% r/r, co jest bardzo dobrym wynikiem biorąc pod uwagę spadek PKB w tym samym okresie o 2,8%. Pokazuje to wyraźnie, że branża opakowań wciąż wykazuje dużą odporność na kryzysy. Pierwsze miesiące 2021 pokazują że w tym roku również mogą zajść istotne zmiany na rynku. Obroty w e-handlu wciąż utrzymują się na poziomie niewiele niższym od ubiegłorocznych rekordów, a jednocześnie obserwujemy problemy z podażą surowca do produkcji opakowań z tektury. Z kolei gwałtowny i bezprecedensowy wzrost cen tworzyw sztucznych wykorzystywanych do produkcji opakowań widoczny od grudnia ub. r. oznacza że być może będziemy obserwować istotny wzrost wartości produkcji w tym segmencie.

Więcej o perspektywach branży na 2021 r. będzie można dowiedzieć się podczas konferencji Polskiej Izby Opakowań w czasie targów Warsaw Pack.

 Artykuł jest częścią opracowania - FoodFakty NAWIGATOR - Opakowania do żywności - fakty i mity