Podstawa prawna 

Dnia 22 stycznia 2025 r. opublikowano rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 z dnia 19 grudnia 2024 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zmiany rozporządzenia (UE) 2019/1020 i dyrektywy (UE) 2019/904 oraz uchylenia dyrektywy 94/62/WE. 

Ogólne założenia 

Rozporządzenie wprowadza szereg zmian dotyczących w szczególności m.in. recyklingu (w tym zbierania i przetwarzania); wymogów dotyczących opakowań; stosowania opakowań wielokrotnego użytku (w szczególności w zakresie ich ponownego zużycia lub napełnienia); całego cyklu życia opakowań w odniesieniu do ich zrównoważoności środowiskowej oraz etykietowania; wymogi dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta, zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych. 

Zakres stosowania 

Zgodnie z art. 2 ust. 1, przepisy rozporządzenia 2025/40 mają zastosowanie do wszystkich opakowań, niezależnie od zastosowanego materiału, od tego, czy takie opakowania są wykorzystywane w przemyśle, innej produkcji wyrobów, sprzedaży detalicznej lub dystrybucji, w biurach, usługach czy gospodarstwach domowych, oraz do wszystkich odpadów opakowaniowych, niezależnie od tego, czy takie odpady mają swoje źródło w przemyśle, innej produkcji wyrobów, sprzedaży detalicznej lub dystrybucji, w biurach, usługach czy gospodarstwach domowych. Rozporządzenie definiuje również szereg pojęć takich jak np. opakowanie, odpady, opakowanie na wynos, opakowanie dla handlu detalicznego, wytwórca, producent, dostawca, upoważniony przedstawiciel ds. rozszerzonej odpowiedzialności producenta, użytkownik końcowy, konsument, zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych, ponowne napełnianie, recykling wysokiej jakości, opakowania innowacyjne,  opakowania do kontaktu z produktami wrażliwymi oraz kaucja. 

Wybrane rozwiązania 

Rozporządzenie wprowadza szereg rozwiązań prawnych regulujących liczne kwestie związane z opakowaniami i odpadami. Wśród najważniejszych zagadnień unormowanych w rozporządzeniu 2025/40 należy wskazać takie kwestie jak: 

-wymogi dotyczące substancji obecnych w opakowaniach

-warunki uznawania opakowań za zdatne do recyklingu 

-minimalna zawartość materiału pochodzącego z recyklingu w opakowaniach z tworzyw sztucznych

-opakowania kompostowalne

-minimalizacji opakowań 

-opakowania wielokrotnego użytku 

-etykietowanie opakowań oraz pojemników na odpady do zbierania odpadów opakowaniowych

-twierdzenia dotyczące ekologiczności 

-obowiązki wytwórców, dostawców, dystrybutorów, importerów i dostawców usług realizacji zamówień

-obowiązki w zakresie m.in. zbyt dużych opakowań i stosowania określonych formatów opakowań

-obowiązek oferowania ponownego użycia w sektorze żywności i napojów na wynos

-torby na zakupy z tworzywa sztucznego 

-gospodarowanie odpadami

-zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych

-rozszerzona odpowiedzialność producenta oraz organizacja odpowiedzialności producenta

-systemy kaucyjne

-cele recyklingu 

-zielone zamówienia publiczne

-kary. 

Okresy przejściowe 

Rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu tj. 11 lutego 2025 r., jednakże data rozpoczęcia jego stosowania została ustalona na dzień 12 sierpnia 2026 r. Przepisy zmieniające dyrektywę 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko będą stosowane od dnia 12 lutego 2029 r. Natomiast nadal, przez kolejne 30 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia będzie stosowany art. 8 ust. 2 dyrektywy 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zgodnie z którym opakowania mają wskazywać rodzaj wykorzystanych materiałów opakowaniowych w celu ich identyfikacji i klasyfikacji przez odpowiednią gałąź przemysłu na podstawie decyzji Komisji 97/129/WE. W przypadku wymogów takich jak zapewnienie, że opakowania są wytwarzane w sposób zapewniający ograniczenie ich objętości i masy do niezbędnych wielkości minimalnych, jakie utrzymają wymagany poziom bezpieczeństwa, higieny i akceptacji dla opakowanego wyrobu i dla konsumenta, będą one nadal miały zastosowanie do dnia 31 grudnia 2029 r. W odniesieniu do przepisów dotyczących ponownego użycia (art. 5 ust. 2 i 3 dyrektywy 94/62/WE), odzysku i recyklingu (art. 6 ust. 1 lit. d) i e) dyrektywy 94/62/WE) oraz zasad obliczania stopnia osiągnięcia celów (art. 6a dyrektywy 94/62/WE), okres przejściowy zezwalający na dalsze stosowanie tych przepisów będzie obowiązywał do dnia 31 grudnia 2028 r. 

Pełen tekst rozporządzenia dostępny jest pod adresem:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32025R0040&qid=1737537155644