Salmonella – niepokojące podsumowanie raportu EFSA

Jak wynika z przedstawionego przez EFSA rocznego sprawozdania, stworzonego we współpracy z ECDC - Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Salmonella zajmuje obecnie drugie miejsce, zaraz za bakterią Campylobacter, w rankingu czynników bakteryjnych stanowiących zagrożenie dla ludzi. Jednocześnie, zgodnie z wynikami raportu, stanowi ona główne zanieczyszczenie mikrobiologiczne wywołujące zbiorowe zatrucia pokarmowe.

Zestawienie zostało stworzone na podstawie danych zebranych w 2015 roku w Europie. W 28 państwach członkowskich potwierdzono 94 625 przypadków wystąpienia salmonellozy. Wskaźnik zachorowań wynosił 21,2 przypadki na 100 000 osób i był, tym samym, wyższy o 1,9% w porównaniu z danymi z 2014 roku. Podsumowując raporty z poprzednich lat, ilość przypadków wystąpienia salmonellozy u ludzi systematycznie spadała od 2008 roku, niemniej w latach 2014-2015 zanotowano jej niewielki wzrost, względem lat ubiegłych.

Sprawozdanie EFSA i ECDC obejmuje również zatrucia pokarmowe. Według danych z 2015 roku w Europie zadeklarowano wystąpienie 4362 ognisk zatruć pokarmowych. Najczęściej identyfikowanymi patogenami odpowiedzialnymi za ich rozwój były bakterie na czele z Salmonellą, następnie toksyny bakteryjne (wytwarzane przez szczepy Bacillus, Staphylococcus, Clostridium perfringens), rzadziej wirusy.

Zgodnie z zebranymi w raporcie danymi, do żywności, która wywołuje zatrucia pokarmowe w następstwie zanieczyszczenia bakteriami Salmonelli, zaliczają się przede wszystkim jaja oraz produkty z nich wytworzone, zawierające jaja surowe lub poddane niewystarczającej obróbce cieplnej. Zatrucie bakteriami Salmonelli występuje również stosunkowo często w następstwie spożycia zanieczyszczonych produktów mięsnych oraz produktów mlecznych. Względem lat ubiegłych, zachowana została tendencja dotycząca rodzaju żywności, dla którego ryzyko skażenia bakteriami Salmonelli jest największe – niezmiennie są to jaja.

W oparciu o analizę zgłoszeń dotyczących serotypów Salmonelli występujących w Europie można stwierdzić, iż Salmonella enteritidis, która została zidentyfikowana w przypadku 45,7% zgłoszeń ogółem oraz Salmonella typhimurium, która była przyczyną 15,8% zgłoszeń są najczęściej występującymi serotypami Salmonelli. Stosunkowo często odnotowuje się również występowanie jednofazowych pałeczek Salmonella typhimurium o wzorze antygenowym 1,4, [5], 12: i, które pojawiły się w statystykach w latach 2000. Biorąc pod uwagę tendencje występowania serotypów Salmonelli w Europie, udział Salmonelli enteritidis porównując z danymi z 2013 i 2014 roku wciąż wzrasta, zmniejsza się natomiast udział Salmonelli typhimurium. Ilość doniesień dotyczących występowania jednofazowych pałeczek Salmonella typhimurium o wzorze antygenowym
1,4, [5], 12: i utrzymuje się na podobnym poziomie. Od 2013 roku systematycznie spada liczba zgłoszeń związanych z występowaniem Salmonelli infantis. W przypadku Salmonelli Stanley w 2015 roku zaobserwowano, iż ponownie wzrasta ilość doniesień dotyczących tego serotypu Salmonelli – został on zidentyfikowany w Austrii i pięciu innych krajach członkowskich. Doniesienia te potwierdzają, iż szczep krąży w łańcuchu pokarmowym i po remisji zaobserwowanej w latach 2013-2014 znów pojawia się w statystykach.

Zgodnie z najnowszym raportem EFSY i ECDC największe wyzwanie dla zdrowia publicznego stanowią obecnie szczepy odporne na antybiotyki. Bakterie wyizolowane z organizmów ludzi
i zwierząt oraz produktów żywnościowych wykazują odporność na powszechnie stosowane środki przeciwdrobnoustrojowe. Wśród bakterii tych wymienia się takie szczepy jak Salmonella, Campylobacter, Staphylococcus aureus i E. coli. Szacuje się, iż każdego roku w następstwie zakażenia bakteriami odpornymi na substancje wykorzystywane jako środki przeciwdrobnoustrojowe, na terenie Unii Europejskiej może umierać nawet 25 000 ludzi.

Temat odporności drobnoustrojów na środki stosowane do ich zwalczania to dla Komisji Europejskiej aktualnie priorytet wśród działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa żywności. Latem bieżącego roku, w związku z niepokojącymi wynikami raportu, Komisja Europejska zapowiada podjęcie nowego planu działań, który ma pomóc zmniejszyć skalę zagrożenia związanego z występowaniem opornych szczepów bakteryjnych.

Źródło:

Materiały redakcyjne, Salmonella, une bactérie toujours sous surveillance