Sposoby łagodzenia wpływu COVID-19 na systemy żywnościowe – zalecenia IFPRI

Międzynarodowy Instytut Badań nad Polityką Żywnościową opublikował raport podkreślający wpływ Covid-19 na systemy żywnościowe, gospodarkę światową, ubóstwo, zdrowie i handel, a także przedstawił zalecenia dla rządów, aby spróbowały temu przeciwdziałać. Wg naukowców z IFPRI, którzy przygotowali raport pt. „Covid-19 & Global Food Security”, pandemia koronawirusa doprowadziła do globalnego spowolnienia gospodarczego, które wpływa na wszystkie cztery filary bezpieczeństwa żywnościowego – dostępność, dostęp, wykorzystanie i stabilność.

Najważniejszym wpływem pandemii na bezpieczeństwo żywnościowe są spadki dochodów, które zagrażają dostępowi do żywności. Jest to szczególnie niepokojące dla skrajnie ubogich, którzy średnio 70% swoich dochodów wydają na żywność – podkreślił współautor raportu i dyrektor generalny IFPRI Johan Swinnen.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) przewiduje pięcioprocentowy spadek światowej gospodarki w 2020 r. oraz głębszą globalną recesję niż miała miejsce podczas kryzysu finansowego w latach 2008–2009. Symulacje oparte na modelach przeprowadzone przez IFPRI sugerują, że tak głęboka recesja doprowadziłaby 150 mln więcej ludzi do skrajnego ubóstwa; wzrost o 24 proc. w stosunku do obecnego poziomu. Przewiduje się, że większość wzrostu ubóstwa będzie koncentrować się w Afryce Subsaharyjskiej i Azji Południowej. Zakłócenia w systemach żywnościowych przyczyniają się zarówno do wzrostu ubóstwa, wpływając na kluczowe źródło dochodu wielu ubogich ludzi na świecie, jak i pogłębiają skutki ubóstwa, ograniczając dostęp do żywności, szczególnie pożywnej żywności. Naukowcy zauważyli, że spadki dochodów będą miały szczególnie wpływ na spożycie bogatej w składniki odżywcze żywności, takiej jak owoce, warzywa i produkty pochodzenia zwierzęcego. Nowe dowody z Etiopii potwierdziły ten wpływ i wskazały ponadto, że oczekuje się, że zwiększy się niedobór mikroelementów w jej populacji, przyczyniając się do złego stanu zdrowia i większej podatności na Covid-19.

Wpływ Covid-19 na łańcuchy dostaw

Chociaż łańcuchy dostaw były generalnie dobrze zarządzane podczas pandemii, autorzy artykułu zauważyli, że łańcuchy dostaw żywności różnią się w zależności od kraju i prowadzonych w nich upraw, podobnie jak wpływ Covid-19 na dostawy. Kapitałochłonne łańcuchy wartości żywności, które są wysoce zmechanizowane (przeważające w bogatych krajach w przypadku podstawowych upraw, takich jak pszenica, kukurydza i soja), nadal funkcjonują z niewielkimi zakłóceniami. Jednak to produkcja żywności w biednych krajach wykazała więcej zakłóceń w dostawach z powodu ryzyka przenoszenia chorób, niedoborów siły roboczej oraz zakłóceń w transporcie i logistyce. Natomiast nie ominęło to również części sektorów przetwórstwa żywności w krajach bogatych, co widać na przykładzie Stanów Zjednoczonych i Europy, gdzie 30 tys. pracowników przetwórstwa mięsnego uzyskało pozytywny wynik na obecność Covid-19.

Kluczowe znaczenie ma wyłączenie praktyk rolniczych i podmiotów działających w sektorze rolnictwa ze środków blokujących Covid-19, aby zapewnić odpowiedni przepływ żywności „od farmy do widelca”. Naukowcy jako przykład wskazali „zielone ścieżki”, które rząd chiński stworzył, aby ułatwić transport, procesy produkcyjne i dystrybucję środków produkcji rolnej i produktów spożywczych.

Rola handlu i dystrybucji

Zauważono również, że handel ma kluczowe znaczenie dla rozwiązania kwestii dostępności i stabilności. Naukowcy twierdzą, że handel zapewnia dywersyfikację dostaw, zmniejsza luki w produkcji i pomaga ustabilizować rynki światowe. Autorzy raportu wyjaśnili, że ograniczenia eksportowe na podstawowe produkty spożywcze, w tym ryż i pszenicę, wprowadzone przez 21 krajów w pierwszych miesiącach pandemii, spowodowały niestabilność i presję na wzrost światowych cen podstawowych artykułów spożywczych.

Na szczęście wiele z tych ograniczeń eksportowych zostało zniesionych, a na przykład ceny ryżu na rynku światowym spadły po zniesieniu wietnamskiego zakazu eksportu. Jednak naukowcy zalecili rządom unikanie dalszego stosowania destrukcyjnych polityk, takich jak ograniczenia eksportu żywności, utrzymywanie polityki zgodnej z zasadami ustalonymi w WTO i utrzymywanie otwartych kanałów handlowych.

Pełna treść raportu dostępna tutaj

Źródło: IFPRI