Sprawozdanie EFSA – infekcje patogenami przenoszonymi przez żywność stają się coraz trudniejsze do wyleczenia

Patogeny odporne na antybiotyki

Salmonella i Campylobacter stają się coraz bardziej odporne na cyprofloksacynę, jeden z antybiotyków stosowanych w leczeniu zakażeń wywoływanych przez te bakterie. Wniosek ten jest częścią najnowszego sprawozdania na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w chorobach odzwierzęcych, opublikowanego w dn. 3 marca przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i EFSA.

Najnowsze dane pochodzące od ludzi, zwierząt i żywności pokazują, że duża część bakterii z grupy Salmonella jest wielooporna (oporna na trzy lub więcej środków przeciwdrobnoustrojowych). U ludzi oporność na cyprofloksacynę jest powszechna, szczególnie w przypadku niektórych rodzajów Salmonelli, a oporność na wysokie stężenia cyprofloksacyny wzrosła ogółem z 1,7% (w 2016 r.) do 4,6% (w 2018 r.). W przypadku Campylobacter, 16 z 19 krajów zgłosiło wysoki lub bardzo wysoki odsetek oporności na cyprofloksacynę.

Cyprofloksacyna w walce z patogenami

Wysoki odsetek oporności na cyprofloksacynę odnotowano również w przypadku bakterii z grupy Salmonella i E. coli pochodzących od drobiu. Cyprofloksacyna jest fluorochinolonem, tj. środkiem przeciwdrobnoustrojowym sklasyfikowanym jako mający krytyczne znaczenie dla stosowania u ludzi. Jeżeli fluorochinolony stracą swoją skuteczność, ich wpływ na zdrowie ludzi może być znaczny. Jednak łączna oporność na antybiotyki – jednoczesna oporność na dwa środki przeciwdrobnoustrojowe o krytycznym znaczeniu – na fluorochinolony i cefalosporyny trzeciej generacji w Salmonelli oraz na fluorochinolony i makrolidy w Campylobacter pozostaje niska. W odniesieniu do 2018 r. w sprawozdaniu wymieniono sporadyczne przypadki zakażenia ludzi Salmonellą oporną na karbapenemy, środek przeciwdrobnoustrojowy ostatniej linii.

Znalezienie odporności na karbapenem u bakterii przenoszonych przez żywność w UE jest problemem. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się szczepów odpornych na karbapenem jest kontynuacja badań przesiewowych i niezwłoczne reagowanie na pozytywne wyniki. ECDC współpracuje z państwami członkowskimi UE i EFSA w ramach podejścia One Health w celu poprawy wczesnego wykrywania i monitorowania, starając się zwalczać utrzymujące się zagrożenie zoonotycznymi zakażeniami opornymi na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Wskaźniki mające pomóc państwom UE w ocenie ich postępów w ograniczaniu stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych

W latach 2014–2018 sumaryczny wskaźnik wrażliwości na wszystkie środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, wzrósł w przypadku E. coli w nieco poniżej 25% państw członkowskich (sześciu). Mówi się, że jest to pozytywna zmiana, ponieważ oznacza, że w tych państwach, w razie potrzeby, leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi miałoby większe szanse powodzenia. W latach 2015–2018 w około 40 % państw członkowskich (11 ) zaobserwowano tendencję spadkową w występowaniu β-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania (ESBL) lub E. coli produkującej AmpC. Jest to również ważne, ponieważ E. coli wytwarzające ESBL-AmpC są odpowiedzialne za poważne infekcje u ludzi.

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe poważnym zagrożeniem

Pozytywne wyniki badań u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, są zachęcające, ponieważ są oznaką poprawy. Należy jednak dokładniej zbadać przyczyny tej zmiany. Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt na świecie.

Jeśli chodzi o środki przeciwdrobnoustrojowe ostatniej linii, oporność na kolistynę nie była powszechna w przypadku Salmonella i E. coli, a E. coli produkujące karbapenemazę nie wykryto u brojlerów, indyków i mięsa brojlerów.

U ludzi spadek oporności na ampicylinę i tetracykliny w Salmonella Typhimurium w wielu krajach jest kolejną zachęcającą tendencją zaobserwowaną w latach 2013–2018.

Źródło: https://www.efsa.europa.eu/en/news/antimicrobial-resistance-eu-infections-foodborne-bacteria-becoming-harder-treat