Dokument programowy EFSA na lata 2020–2022 – działania na rzecz bezpieczeństwa żywności cz. 1

EFSA opublikowała dokument programowy na lata 2020–2022, który wskazuje działania Agencji realizujące wizję „Zaufane źródła naukowe dla bezpieczeństwa żywności” oraz cele strategiczne zapewniające tym samym bezpieczną żywność dla obywateli UE. Cele są obecnie poddawana przeglądowi i aktualizowane, by odzwierciedlały szybko zmieniające się warunki środowiskowe.

Oprócz nowego dokumentu programowego, na przyszłe planowanie duży wpływ będzie miało również rozporządzenie w sprawie przejrzystości i trwałości oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym, zatwierdzone w 2019 r. przez Parlament Europejski oraz priorytety nowej Komisji Europejskiej – najbardziej istotne z punktu widzenia EFSA to Europejski Zielony Ład.

Program na lata 2020–2022 EFSA ma za zadanie dostarczać i przekazywać wysokiej jakości, terminowe i niezależne doradztwo naukowe dla europejskich podmiotów zarządzających ryzykiem w zakresie całego łańcucha pokarmowego. Agencja będzie ściśle współpracować z partnerami, czyli krajowymi instytucjami bezpieczeństwa żywności w państwach członkowskich UE oraz siostrzanych agencjach europejskich.

Wspólny europejski program oceny ryzyka ma za zadanie go ulepszyć, nadać priorytet pracom i efektywnemu wykorzystaniu ograniczonych zasobów. Dzięki strategicznej wizji opartej na skrupulatnemu planowaniu i efektywnemu wykorzystaniu zasobów, jak opisano w tym dokumencie, autorzy są przekonani, że będziemy gotowi na spotkanie z wyzwaniami w zakresie bezpieczeństwa żywności i ochrony obywateli UE.

W systemie bezpieczeństwa żywności UE EFSA przyczynia się do realizacji nadrzędnych celów Komisji Europejskiej, w szczególności do osiągnięcia wysokiego poziomu zdrowie publiczne przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności żywności, pasz w UE i przemysłu oraz sprzyjaniu tworzeniu nowych miejsc pracy. Czyni to zarówno bezpośrednio – poprzez ochronę zdrowia oraz pośrednio, poprzez wzmocnienie zaufania konsumentów do systemu bezpieczeństwa żywności.

Działania według celów strategicznych w 2020 r.

Ogólna ocena ryzyka:

EFSA będzie kontynuowała prace w dziedzinie chorób odzwierzęcych przenoszonych przez żywność (np. zalecenia odnośnie kontroli Campylobacter na poziomie produkcji podstawowej) oraz higieny żywności (np. ocena zagrożeń mikrobiologicznych w mrożonych owocach, warzywach i ziołach stosowanie techniki super-chłodzenia do transportu produktów rybołówstwa, stosowanie basenów do transportu oraz składowania produktów rybołówstwa, pośmiertna kontrola mięsa, znakowanie datą ważności). Ponadto, dzięki współpracy między departamentami, EFSA będzie kontynuowała prace na kwalifikowanym domniemaniu bezpieczeństwa (QPS).

W obszarze zanieczyszczeń chemicznych w łańcuchu żywnościowym EFSA będzie nadal wydawać opinie na temat toksyn naturalnych (np. ponowna ocena aflatoksyn i glikoalkaloidów w żywności); zanieczyszczeń środowiskowych (np. bromowane środki zmniejszające palność w żywności (BFR) oraz azotyny i azotany w paszach); substancje farmakologicznie czynne i detoksykacja zanieczyszczeń w paszach.

We współpracy z ECDC EFSA przygotuje roczne sprawozdanie podsumowujące tendencje i źródła chorób odzwierzęcych, odzwierzęcych czynników chorobotwórczych i ognisk chorób przenoszonych przez żywność, oraz w sprawie oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii zoonotycznych i wskaźnikowych pochodzących od ludzi, zwierząt i żywności. EFSA będzie również przekazywać corocznie UE sprawozdanie roczne na temat wyników monitoringu weterynaryjnego pozostałości produktów leczniczych i innych substancji u żywych zwierząt i w produktach odzwierzęcych.

W obszarze materiałów mających kontakt z żywnością EFSA będzie konsultować się z zainteresowanymi stronami w sprawie opinii na temat ponownej oceny Bisfenolu A. Belgia, ECHA i EFSA wspólnie prowadzą badania toksykologiczne i toksykokinetyczne dotyczące Bisfenolu S, które wkrótce zostaną zakończone i przedstawione zostanie sprawozdanie.

W dziedzinie żywienia ludzi EFSA będzie kontynuować prace nad górną granicą tolerancji poziomu spożycia cukrów w diecie oraz przeprowadzi przegląd podstaw naukowych w celu uzyskania współczynnika niepewności dla miedzi.

Produkty podlegające regulacji:

Program ponownej oceny dodatków do żywności w 2020 r. będzie kontynuowany i zakończony wydaniem opinii naukowych na temat substancji słodzących, którym przyznano pierwszeństwo w stosunku do innych dodatków do żywności (pierwotny termin – koniec 2018 r.). EFSA będzie również kontynuować ocenę nowych dodatków do żywności, wraz z rozszerzeniem stosowania lub zmianami w zakresie specyfikacji już dopuszczonych dodatków do żywności, przedłożonych na podstawie wspólnego zezwolenia i będzie kontynuować finalizowanie ocen dotyczących bezpiecznego stosowania dodatków do żywności w żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci.

EFSA będzie również kontynuować prace nad pozostałymi środkami aromatyzującymi do żywności znajdującymi się w wykazie UE i oczekuje, że otrzyma większą liczbę nowych wniosków dotyczących substancji aromatycznych. W 2020 r. przegląd wytycznych mających zastosowanie do oceny środków aromatyzujących i dymu wędzarniczego zostaną poddane szeroko zakrojonym konsultacjom z zainteresowanymi stronami.

W odniesieniu do otrzymanej już dokumentacji EFSA będzie w dalszym ciągu udzielać porad naukowych dotyczących enzymów w żywności, zgodnie z wieloletnim programem prac.

W dziedzinie GMO w żywności i paszach, program prac obejmuje ocenę wniosków dotyczących przywozu i przetwarzania GMO, jak również do zastosowań w uprawie. Obejmuje również ocenę wniosków o odnowienie GMO, które zostały zatwierdzone ponad 10 lat temu.

W dziedzinie żywienia EFSA będzie nadal oceniać wnioski dotyczące oświadczeń zdrowotnych i nowej żywności. Prace te będą zależały od wyniku trwającego programu REFIT – ocena rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych. Liczba wniosków o ocenę nowej żywności znacznie wzrosła w następstwie wejścia w życie rozporządzenia (UE) 2015/2283 z dn. 1 stycznia 2018 r., które wprowadza scentralizowaną ocenę i możliwość powiadamiania Komisji o zamiarze wprowadzenia do obrotu tradycyjnej żywności z krajów spoza UE. EFSA będzie również pracować nad wnioskami dotyczącymi żywności dla szczególnych grup, w odniesieniu do zwolnienia z etykietowania alergenów pokarmowych, źródeł składników odżywczych oraz w odniesieniu do oceny bezpieczeństwa dla „innych substancji” dodawanych do żywności.

Odnośnie pestycydów EFSA będzie kontynuować proces wzajemnej oceny nowych substancji aktywnych i wznowienia dla grup AIR III i nowej AIR IV. Przedstawi też bardziej uproszczone roczne sprawozdanie w sprawie pozostałości pestycydów i będzie harmonizować sprawozdawczość z rocznym sprawozdaniem podsumowującym w sprawie pozostałości weterynaryjnych produktów leczniczych.

W dziedzinie dobrostanu zwierząt EFSA będzie w dalszym ciągu udzielać porad w sprawie napływających wniosków dotyczących nowych metod oszałamiania.

EFSA będzie kontynuować ocenę bezpieczeństwa dodatków i monomerów do materiałów z tworzyw sztucznych, mających kontakt z żywnością i poddawanych recyklingowi, materiałów inteligentnych, a także zastosowaniami do procesów aktywnych. EFSA zakończy ustalanie priorytetów w odniesieniu do materiałów mających kontakt z żywnością, dla których w rozporządzeniu nie określono limitu migracji specyficznej. Ponadto EFSA będzie pracować nad przygotowaniem opinii ustanawiającej kryteria dla recyklingu tworzyw sztucznych innych niż PET, w związku z polityką Komisji w zakresie gospodarki w obiegu zamkniętym.

Program - podsumowanie

Wybrane projekty i inicjatywy poprawy procesów w odniesieniu do celów strategicznych zawartych w dokumencie na lata 2020–2022 wraz z ramami czasowymi i przeglądem przydzielonych zasobów przedstawimy w części 2.

Cały dokument do pobrania ze źródła.

Źródła: https://www.efsa.europa.eu/en/corporate/pub/amp2022

https://ec.europa.eu/food/index_en