Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010, zwane również Rozporządzeniem EUDR, to akt prawny, który jest przełomem w podejściu Unii Europejskiej do importu oraz obrotu produktami pochodzącymi z terenów zagrożonych wylesianiem. To również regulacja, o której mówi się na rynku, że przewróci do góry nogami cały światowy handel bydłem, kakao, kawą, palmą olejową, soją, kauczukiem i drewnem oraz odnośnymi produktami, wytworzonymi na bazie tych odnośnych towarów.

EUDR nakłada na firmy nowe obowiązki w zakresie należytej staranności, gromadzenia danych geolokalizacyjnych oraz transparentności łańcucha dostaw. Dlatego właściwe podejście w organizacji do spełniania wymagań EUDR wiąże się dużym wyzwaniem strategicznym, wymagającym przemyślanej analizy procesów, zasobów i relacji z dostawcami. Brak odpowiedniego przygotowania może oznaczać nie tylko sankcje finansowe, ale również utratę zaufania klientów i partnerów biznesowych. Dlatego w niniejszym artykule przyglądamy się strategicznemu zaplanowaniu i wykonaniu działań zgodnych z EUDR, aby nie tylko skutecznie i terminowo spełnić obowiązki prawne, ale również zbudować przewagę konkurencyjną na coraz bardziej zrównoważonym rynku. Uwzględniając różne horyzonty czasowe oraz stopniową modyfikację lub uruchamianie procesów, narzędzi i praktyk, zgodnych z nowymi obowiązkami.

Strategia krótkoterminowa (0–6 miesięcy)

Podstawowym celem działania będzie tutaj przygotowanie organizacji do pierwszych wymagań i ocena obecnej gotowości. Praktyka pokazuje, że organizacje podejmują różne działania:

– powołanie zespołu roboczego i określenie ról, uprawnień i obowiązków dla członków tego zespołu,

– przeprowadzenie audytu łańcucha dostaw pod kątem produktów objętych EUDR,

– identyfikacja luk w danych i procesach,

– uruchomienie procesu mapowania dostawców i produktów,

– rozpoczęcie komunikacji z dostawcami w celu zebrania wymaganych informacji,

– szkolenia dla działów i zespołów na temat wymagań Rozporządzenia EUDR,

– przygotowanie planu zbierania i przechowywania wymaganych danych oraz dokumentacji należytej staranności.

Strategia średnioterminowa (6–12 miesięcy)

Po zakończeniu pierwszych działań następuje budowa stabilnych procesów i narzędzi, które będą wspierały organizację w spełnianiu wymagań EUDR. Osiągane jest to poprzez:

– wdrożenie systemów informatycznych wspomagających gromadzenie, analizę i archiwizację danych,

– budowanie bazy danych dostawców i działek produkcyjnych z informacją o ich pochodzeniu i ocenie ryzyka,

– przeprowadzanie oceny ryzyka geograficznego i produktowego,

– wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem i środków zmniejszających ryzyko,

– rozwijanie współpracy z certyfikowanymi dostawcami lub udział w inicjatywach branżowych.

Strategia długoterminowa (18 miesięcy i więcej)

Po zbudowaniu stabilnego i prawidłowo działającego „systemu” zgodności z EUDR wskazane jest (podobnie jak w normach z rodziny ISO) jego utrzymanie oraz ciągłe doskonalenie, co pozwala optymalizować koszty i rozwijać zrównoważony łańcuch dostaw:

– ciągłe monitorowanie zmian prawnych i rynkowych, aktualizacja procedur i systemów,

– rozwój długoterminowych relacji z dostawcami niskiego ryzyka,

– integracja celów EUDR z strategią ESG i CSR organizacji,

– automatyzacja procesów oceny ryzyka i Due Diligence,

– inwestycje w innowacyjne technologie śledzenia pochodzenia,

– regularne audytowanie dostawców oraz przeglądy wewnętrznych procedur zgodności.

Podsumowanie

Wbrew obiegowej opinii spełnienie wymagań EUDR nie będzie trudnym wyzwaniem dla organizacji, jeżeli zostanie przeprowadzone w sposób przemyślany, z zastosowaniem etapowego podejścia – od szybkich działań przygotowawczych, przez budowę narzędzi i procedur, aż po długofalowe strategie. Takie działania pozwolą nie tylko ograniczyć ryzyko sankcji, zbudować przewagę konkurencyjną w oparciu o transparentność i zrównoważony rozwój, ale też przygotować firmę na coraz bardziej wymagające oczekiwania rynku i klientów. EUDR to impuls do transformacji, który warto potraktować jako inwestycję w przyszłość organizacji.​