Zapisz się do newslettera
Najważniejsze informacje dla branży spożywczej!
Zapisz się na newsletter FoodFakty i bądź na bieżąco:
Zgodnie z definicją naukową dobrostan zwierząt to „Stan pełnego zdrowia psychicznego i fizycznego zwierzęcia, gdy pozostaje ono w harmonii z otaczającym środowiskiem” (Hughes, 1976). W rzeczywistości dobrostan zwierząt to stan, w którym zwierzę ma swobodę ruchu, stały dostęp do wody, możliwość położenia się kiedykolwiek zechce oraz odpowiednią przestrzeń, dla każdego zwierzęcia oddzielnie.
W Polsce dobrostan zwierząt definiowany jest głównie przez ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111 poz. 724). Mówi ona, że „zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.” Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi, w tym zwierzętami kręgowymi wykorzystywanymi w celach naukowych lub edukacyjnych w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U. 2015 poz. 266).
Wbrew pozorom artykuły powyższej ustawy nie mają powszechnego zastosowania w rzeczywistości. W wielu miejscach swoboda poruszania się zwierząt gospodarczych jest znacznie ograniczona, często do jednego stanowiska czy boksu, a w niektórych przypadkach dotyczy to również przestrzeni życiowej, która bywa znacznie ograniczana (przykładem mogą być kurczaki z chowu klatkowego). Skutkuje to problemami zdrowotnymi, a w efekcie zwiększającym się cierpieniem zwierząt. W wielu miejscach nieprzestrzegane są minimalne warunki przechowywania zwierząt, jak np.: wielkość stanowisk dla bydła.
Świadomość dobrostanu zwierząt w kraju stale się zwiększa. Coraz częściej widzimy w telewizji reklamy jajek od „szczęśliwych kur”, czyli zwierząt hodowanych w chowie innym niż klatkowy. Co to oznacza w praktyce? Kury z chowu ściółkowego trzymane są w otwartych kurnikach (oczywiście pod dachem), w których zwierzęta mogą swobodnie się przemieszczać. Kury mają swobodny dostęp do paszy oraz wody, nie są ograniczane w żaden sposób. Kury z chowu ekologicznego, który jest oznaczany cyfrą „0” jest najbardziej przyjazny dla zwierząt, mają możliwość przebywania na świeżym powietrzu oraz karmione są paszą ekologiczną. Chów wolno wybiegowy jest analogiczny, z tą różnicą, że nie ma pasz ekologicznych. Jednak w sklepach nadal można spotkać jajka od kur, które nie mają takich możliwości.
Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku bydła hodowlanego. Krowy, bo o nich w większości się mówi, nadal często są uwiązywane na stanowisku, aby ułatwiać ich karmienie, dojenie oraz nadzór. Zwierzę takie nie ma możliwości swobodnego ruchu, może jedynie kłaść się lub stać. Sytuacja ta doprowadza często do deformacji kopyt, okulawienia zwierząt, tworzenia się ran oraz innych zmian w ich stanie zdrowia.
W Polsce wraz ze wzrostem zainteresowania dobrostanem zwierząt modyfikacji ulega również podejście, co wynika ze zmiany pokoleniowej, a wraz z nią zmienia się sposób hodowli. Coraz więcej jest obór wolnostanowiskowych, a zwierzęta częściej wypasane są na polach. Powoduje to zwiększenie poziomu dobrostanu zwierząt: krowy, które mogą swobodnie się przemieszczać są znacznie zdrowsze, zmniejsza się odsetek okulawień, problemów z kręgosłupem. Również dzięki możliwości ruchu zwierzęta te są znacznie czystsze od ich uwiązanych odpowiedników. Leżenie pod słońcem, gdzie wiatr jest naturalny a nie wymuszany wiatrakiem również zwiększa dobrostan zwierząt. Jak wiadomo ruch to zdrowie, również dla bydła.
Polska stale się zmienia na lepsze, a rosnąca świadomość w kwestii dobrostanu jest bardzo dobrym wyznacznikiem zmieniającej się rzeczywistości.
W Polsce obowiązuje również wiele innych praw dotyczących dobrostanu zwierząt, należą do nich m.in.: Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 28 czerwca 2010 roku w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U. 2010 nr 116 poz. 778). W tym dokumencie bardzo szczegółowo opisano dostęp zwierząt do światła, minimalną powierzchnię do życia dla każdej sztuki (bydło, ptactwo, konie, norki itp.) oraz inne kwestie bezpośrednio związane z utrzymaniem zwierząt.
Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2019 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącego minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej czy też dyrektywa rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 roku dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych. Te i wiele innych składowych opisują sposoby opieki, minimalne warunki przetrzymywania oraz nadzór nad zwierzętami hodowlanymi.
TÜV SÜD Polska oferuje usługę weryfikacji dobrostanu zwierząt. Kryteria kontroli zostały ustalone na podstawie aktualnych krajowych i unijnych wymagań prawnych. Audytorzy w czasie kontroli sprawdzają w jakich warunkach zwierzęta żyją, czy mają odpowiedni dostęp do paszy, wody, oświetlenia. Weryfikacji podlegają również inne kryteria, takie jak możliwość swobodnego ruchu, stan zdrowia zwierząt, sposoby usuwania rogów czy też nadzór nad cielętami. Ponadto dokłada się wszelkich starań aby audyty były prowadzone profesjonalnie i przy jak najmniejszym stopniu ingerencji w stada. Wynikiem audytu jest raport zawierający informacje na temat niezgodności stwierdzonych w czasie audytu oraz możliwych obszarów do doskonalenia. Wszystko to daje pełen obraz aktualnego dobrostanu zwierząt i pozwala na polepszenie warunków życia zwierząt.
Przeczytaj także
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, każdy produkt spożywczy, wprowadzany do obrotu na terenie Unii Europejskiej musi zostać odpowiednio oznakowany oraz posiadać etykietę zgodną z wymaganiami prawnymi.
Przez bardzo długi okres czasu IFS kazał nam czekać na kolejną wersję wiodącego standardu dla branży spożywczej. Ale oto jest! Ukazała się wersja robocza tak długo oczekiwanej wersji 7, która została upubliczniona do konsultacji publicznych.
Zgodnie z obietnicami właścicieli standardów BRC, złożonymi na Konferencji Jednostek Certyfikujących w 2018 roku, pojawiła się nowa wersja standardu przeznaczonego dla producentów opakowań.