Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, każdy produkt spożywczy, wprowadzany do obrotu na terenie Unii Europejskiej musi zostać odpowiednio oznakowany oraz posiadać etykietę zgodną z wymaganiami prawnymi. Podmiotami odpowiedzialnymi za prawidłowe oznakowanie oraz etykietowanie są producenci, importerzy i dystrybutorzy produktów spożywczych. Pan Adam Bońkowski, auditor wiodący oraz ekspert TÜV SÜD Polska w zakresie branży spożywczej, odpowiada na kluczowe pytania odnośnie znakowania produktów spożywczych oraz opowiada o korzyściach płynących z weryfikacji etykiet.

Dlaczego zasady znakowania produktów spożywczych podlegają ciągłym zmianom?

Zasady znakowania produktów spożywczych muszą się zmieniać równocześnie ze świadomością konsumentów w taki sposób aby sprostać chęci i potrzebie dokonywania coraz bardziej świadomych wyborów. Mówiąc o świadomym wyborze konsumenta mam na myśli nie tylko świadomy wybór produktów spożywczych na podstawie obecnych w nich składników, dodatków lub wartości odżywczej ale także świadomy wybór na podstawie miejsca pochodzenia lub produkcji, posiadanych certyfikatów lub produkcji zgodnej z ideą zrównoważonego rozwoju. Ustawodawcy wprowadzając coraz to nowsze wymagania dotyczące znakowania produktów spożywczych chcą dostosować etykiety produktów do wspomnianych wcześniej trendów. Jeśli etykiety produktów spożywczych nie są dostosowane do potrzeb oraz sposobu percepcji dzisiejszego konsumenta, jest to problem producentów którzy nie mają możliwości zachęcenia klienta do zakupu produktów o unikalnych cechach. Najnowszą zmianą zasad znakowania jest rozporządzenie wykonawcze 2018/775.

Jakie korzyści dla konsumentów niesie ze sobą Rozporządzenie wykonawcze Komisji 2018/775?

Rozporządzenie 2018/775 w sprawie wskazywania kraju lub miejsca pochodzenia składnika środka spożywczego definiuje w jaki sposób podmioty wprowadzające produkty spożywcze na rynek mogą deklarować miejsce pochodzenia swoich produktów. Określono zasady stosowania zarówno deklaracji w formie pisemnej, ale także ilustracji, symboli a także wyrażeń odnoszących się do miejsc lub obszarów geograficznych. Dzięki tym deklaracjom konsument może dokonywać świadomych wyborów ze względu na m.in. miejsce produkcji lub pochodzenie głównego surowca. Chcąc zobrazować wcześniej wspomniane wymagania posłużę się przykładem: opakowanie chipsów ziemniaczanych wyprodukowane w Polsce, z użyciem ziemniaków pochodzących z Ukrainy, posiadające na swoim opakowaniu deklarację wskazującą na miejsce pochodzenia np. „Wyprodukowano w Polsce” będzie musiało posiadać także odniesienie do miejsca pochodzenia głównego surowca tj. ziemniaków.

Od kiedy obowiązują nowe wymagania?

Rozporządzenie zaczęło obowiązywać 1 kwietnia 2020 roku, lecz produkty spożywcze niespełniające wymagań wprowadzone do obrotu przed tą datą, mogą być przedmiotem obrotu aż do wykorzystania zapasów.

Jakie najczęstsze błędy można zaobserwować na etykietach?

Tak naprawdę nie można określić jakie błędy występują najczęściej. Każda etykieta produktu spożywczego jest unikalna. Etykiety produktów jednoskładnikowych różnią się w stopniu znacznym od etykiet produktów złożonych. Przede wszystkim weryfikując etykietę produktu spożywczego należy zwrócić uwagę na poprawność nazwy środka spożywczego, kolejność składników produktu, określenie kategorii składników a także poprawne obliczenie wartości energetycznej. Częstym błędem podczas tworzenia etykiety jest również nieodpowiedni dobór wielkości czcionki. W kontekście rozporządzenia wykonawczego 2018/775 błędem może być opatrywanie środków spożywczych znakami, piktogramami, flagami lub innymi oświadczeniami które wskazują na pochodzenie z określonego miejsca, a faktycznie z tym miejscem nie mają związku. Jako przykład błędu można podać opakowanie pulpy pomidorowej na którym widnieje flaga Włoch, a faktycznie produkt nie został wyprodukowany we Włoszech, procesy technologiczne realizowane były w firmie na terenie Polski z wykorzystaniem pomidorów uprawianych również w Polsce. Błędem natomiast nie będzie wykorzystywanie nazw własnych lub powszechnie rozumianych przez konsumenta jako definiujące określony rodzaj żywności np. barszcz ukraiński lub pierogi ruskie.

Jakie korzyści płyną z niezależnej weryfikacji etykiety?

Niezależna weryfikacja jest pożądana na każdym etapie podczas realizacji procesów, począwszy od R&D, wdrożenia, produkcji, a także dystrybucji. Zasada „czterech oczu”, czyli weryfikacja jednej etykiety przez co najmniej dwóch ekspertów TÜV SÜD, ogromny bagaż doświadczeń zdobyty dzięki weryfikacji tysięcy etykiet i wielostopniowy etap zatwierdzenia końcowego raportu pozwala upewnić się, że etykieta spełnia wszystkie wymagania prawne.

--------------------------------------------------------------------------------

Jeżeli są Państwo zainteresowani poszerzeniem swojej wiedzy na temat usługi weryfikacji etykiet spożywczych zapraszamy do udziału w bezpłatnym webinarze z cyklu "Śniadanie z ekspertem", który odbędzie się 25 maja. Prowadzącym spotkanie będzie Pan Adam Bońkowski, auditor oraz ekspert TÜV SÜD Polska w zakresie weryfikacji etykiet. Więcej informacji na temat "Śniadania z ekspertem" już wkrótce - zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej oraz profili w mediach społecznościowych. Link do zapisów: https://www.tuv-sud.pl/pl-pl/baza-wiedzy/sniadanie-z-ekspertem