Ogólny kontekst 

Dnia 9 maja 2023 r. opublikowana została ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Zasadniczym celem nowelizacji jest trwałe ograniczenie ilości odpadów sztucznych, które trafiają do środowiska, a zwłaszcza do środowiska morskiego. Zmniejszenie ilości odpadów może odbywać się poprzez szereg różnorakich działań. Wśród najważniejszych z nich wymienić należy ograniczenie produkcji towarów jednorazowego użytku wykonywanych z tworzyw sztucznych (np. sztućców i opakowań), wykorzystywanie w produkcji opakowań (np. butelek PET) recyklatów oraz redukcja wykorzystania zawierających tworzywa sztuczne narzędzi połowowych stanowiących odpady. 

Wybrane rozwiązania 

Ustawa wprowadza liczne wymogi zmierzające do zmniejszenia ilości odpadów sztucznych. Wśród najważniejszych z nich wymienić należy: 

-obowiązek finansowania zbierania i zagospodarowania porzuconych w środowisku oraz pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów powstałych z niektórych jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych

-obowiązek umieszczania na wybranych produktach informacji/oznakowania o odpowiednich metodach gospodarowania odpadami powstałymi z tych produktów lub o niewskazanych sposobach unieszkodliwiania tych odpadów

-obowiązek informowania o obecności tworzyw sztucznych w tych produktach i o wynikającym z tego negatywnym wpływie na środowisko

-zapewnienie wysokiego poziomu zbierania butelek z tworzyw sztucznych

-określenie minimalnej zawartości materiału pochodzącego z recyklingu w nowych produktach. 

Wymogi w zakresie informowania 

Nowelizacja zawiera również szereg obowiązków informacyjnych, których podstawowym celem jest edukowanie konsumentów poprzez przekazywanie informacji na temat negatywnego wpływu na środowisko niektórych produktów oraz zachęcanie do korzystania z bardziej zrównoważonych alternatyw. Jak wskazano w opisie do projektu komentowanej ustawy, obowiązek informowania dotyczyć może „dostępności odpowiednich i bardziej zrównoważonych produktów alternatywnych, w tym także produktów wielokrotnego użytku, właściwego gospodarowania odpadami - zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, najlepszych dostępnych praktyk, jak również wpływu zaśmiecania i niewłaściwego postępowania z odpadami powstałymi z tych produktów na środowisko naturalne, jak też na sieci kanalizacyjne co w efekcie ma wpływ na zanieczyszczenie środowiska morskiego.”. 

Zakres przepisów

W załącznikach do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw doprecyzowano, które produkty podlegają ograniczeniom. Zgodnie z załącznikiem nr 1, do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszeniu zastosowania zaliczono:

1) kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;

2) pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:

a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,

b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz

c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie

– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Natomiast do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych zakazem wprowadzania do obrotu zalicza się:

1) patyczki higieniczne, z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych (…)

2) sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki);

3) talerze;

4) słomki, z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych (…)

5) mieszadełka do napojów;

6) patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały, w tym mechanizmy tych patyczków, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony nie są roz- prowadzane wśród konsumentów;

7) pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:

a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,

b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz

c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie

– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność;

8) pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego;

9) kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

Obszerny komentarz dotyczący kluczowych założeń nowelizacji już niebawem ukaże się w Strefie Managera. Zapraszamy do śledzenia najnowszych wpisów!

Pełen tekst ustawy znajdziesz pod adresem:

https://dziennikustaw.gov.pl/D2023000087701.pdf