Ogólny kontekst 

Odpady opakowaniowe stanowią bardzo istotny problem na gruncie produkcji tworzyw sztucznych. Jak wskazuje Komisja w komunikacie prasowym, 40% tworzyw sztucznych i 50% papieru wykorzystywanych w UE jest przeznaczone na opakowania. Oprócz tego, wyniki badań wskazują, że odnotowuje się stały wzrost ilości odpadów opakowaniowych. Brak interwencji na poziomie legislacji unijnej spowoduje dalszy wzrost ilości odpadków, który do roki 2030 ma osiągnąć pułap 19%, a w przypadku odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych nawet o 46%. W celu zobrazowania skali problemu, wystarczy wyobrazić sobie, że zgodnie z danymi Komisji, obecnie każdy mieszkaniec Unii Europejskiej wytwarza prawie 180 kg odpadów opakowaniowych rocznie.

Trzy główne cele zmian 

Cel pierwszy: zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych poprzez ograniczenie liczby opakowań do niezbędnego minimum, a także wspieranie działań zmierzających do wykorzystywania w większym stopniu opakowań wielokrotnego użytku oraz wielokrotnego napełniania.  

Cel drugi: wprowadzenie tzw. „zamkniętego obiegu”, dzięki któremu do roku 2030 wszystkie opakowania znajdujące się na rynku UE będą nadawać się do recyklingu. 

Cel trzeci: ograniczenie zużycia surowców pochodzących z zasobów naturalnych na rzecz większego wykorzystania tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu. 

Proponowane zmiany w prawodawstwie unijnym  

Osiągniecie powyższych celów możliwe będzie poprzez znaczące zmiany legislacyjne, ukierunkowane na takie ukształtowanie przepisów, aby wspierały one recykling oraz redukcję ilości odpadów opakowaniowych. Z tego względu Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Regulacja ta miałaby zmieniać rozporządzenie 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów, a także dyrektywę 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Oprócz tego, proponowany akt uchyliłby w całości dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. 

Proponowany tekst regulacji w języku angielskim znajdziesz na stronie:

https://environment.ec.europa.eu/publications/proposal-packaging-and-packaging-waste_pl

Kierunek zmian 

Ogólnym założeniem nowych przepisów jest zapewnienie możliwości ponownego użycia opakowań na jak największą skalę, eliminacja zbędnych opakowań, ograniczenie pakowania w zbyt wiele opakowań oraz zapewnienie zrozumiałych etykiet wspierających prawidłowy recykling. Oprócz tego w komunikacie stwierdzono, że „Komisja zapewnia również konsumentom i przemysłowi jasność w zakresie biopochodnych, kompostowalnych i ulegających biodegradacji tworzyw sztucznych: określono, do jakich zastosowań takie tworzywa sztuczne są rzeczywiście korzystne dla środowiska, oraz w jaki sposób należy je projektować, unieszkodliwiać i poddawać recyklingowi.”. 

Proponowane rozwiązania

Projekt nowej regulacji zawiera również szereg konkretnych rozwiązań. Na szczególną uwagę zasługują następujące proponowane rozwiązania:

-ograniczenie odpadów opakowaniowych o 15% na mieszkańca w każdym państwie członkowskim (do roku 2040), co miałoby przełożyć się na zredukowanie całkowitego zmniejszenia ilości odpadów w UE o prawie 37%

-odwrócenie nasilającego się od 20 lat trendu dotyczącego zwiększenia zużycia jednorazowych opakowań. Ma się do tego przyczynić m.in. standaryzacja wielkości opakowań oraz zobowiązanie przedsiębiorców do wprowadzenia do swojej oferty pewnej puli produktów dostępnych w opakowaniach dających możliwość wielokrotnego napełniania oraz wielokrotnego użytku 

-wprowadzenie zakazu stosowania niektórych rodzajów opakowań takich jak np. opakowania jednorazowego użytku do pakowania owoców i warzyw oraz do podawania żywności i napojów spożywanych w restauracjach i kawiarniach oraz miniaturowe opakowania w hotelach

-ustalenie kryteriów projektowania opakowań

-wprowadzenie obowiązkowych systemów zwrotu kaucji dla butelek plastikowych i puszek aluminiowych 

-ustanowienie obowiązkowych wskaźników zawartości materiałów z recyklingu

-wyjaśnienie wątpliwości związanych z tym do jakiego pojemnika do recyklingu należy wrzucić dane opakowanie. 

Więcej na ten temat znajdziesz w komunikacie prasowym Komisji dostępnym pod adresem:

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_22_7155

Źródło grafiki: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/fs_22_7160