Zmiany w przepisach kluczowych dla tych sektorów nie zwalniają tempa. Stowarzyszenie Natureef podpowiada, które regulacje powinni śledzić producenci i organizuje webinar z udziałem wybitnych ekspertów w tej dziedzinie.

Ogromnym nowym obszarem wiedzy jest europejska „konstytucja” dla branży opakowaniowej, czyli opublikowane w styczniu rozporządzenie PPWR. Ten rok to również wdrożenie systemu kaucyjnego. Podmioty z branży spożywczej uważnie śledzą prace nad regulacjami o rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Ale wiele nowoprzyjętych oraz wchodzących w życie regulacji dotyczących sektora żywności i opakowań związanych jest z innymi obszarami takimi jak zrównoważony rozwój lub bezpieczeństwo konsumentów.

Przepisy dla zrównoważonej produkcji

Jednym z takich aktów jest rozporządzenie European Union Deforestation Regulation (EUDR), które ma na celu minimalizację wylesiania związanego z importem surowców do krajów wspólnoty. Dotyczy ono takich towarów jak kakao, olej palmowy, soja, kawa, drewno, kauczuk, wołowina oraz wybranych produktów pochodnych. Rozporządzenie nakłada szereg wymogów, dotyczących m.in. należytej staranności czy sprawozdawczości, które duże i średnie firmy będą musiały spełniać już od 30 grudnia 2025 roku, a mniejsze od 30 czerwca 2026 roku.

Warto pamiętać również o dwóch dyrektywach mających przeciwdziałać greenwashingowi. Ich celem jest wzmocnienie praw konsumentów i ich lepsza ochrona przed nieuczciwymi praktykami w tym zakresie.  Dyrektywa 2024/825 została już opublikowana i określa ogólne zasady stosowania oświadczeń środowiskowych, czyli tzw. green claims.  Ma chronić konsumentów przed nadużyciami związanymi przed stosowaniem takich oświadczeń ze strony producentów.

- Druga, która doprecyzuje zasady uzasadniania oświadczeń środowiskowych, w tym kwestię ich weryfikowania, jest w końcowej fazie prac legislacyjnych – mówi Marta Zawadka, doradca i koordynator projektów zagranicznych w firmie Foodie - Doradztwo i Prawo Żywnościowe, zrzeszonej w stowarzyszeniu Natureef, która pomaga producentom z branży spożywczej przygotować się do wymogów prawnych w Polsce i na rynkach międzynarodowych.

W 2025 roku część firm, największe jednostki zainteresowania publicznego, opublikuje raporty ESG, które obejmują wpływ na społeczeństwo, środowiska i ład korporacyjny, zgodnie ze standardami ESRS. W kolejnych latach zakres przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania w tym zakresie będzie się poszerzał. Taki wymóg nakłada unijna dyrektywa dotycząca sprawozdawczości przedsiębiorstw w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju, która weszła w życie na początku 2023 roku, ale efekty jej obowiązywania będzie widać w nadchodzących miesiącach.

- W lutym bieżącego roku Komisja Europejska opublikowała pakiet propozycji, mających usprawnić tę sprawozdawczość. W planach jest m.in. propozycja, aby obowiązek ten dotyczył tylko największych firm, zatrudniających powyżej 1000 pracowników. Przedsiębiorstwa objęte zakresem stosowania dyrektywy powinny więc z uwagą śledzić prace nad tymi zmianami – zwraca uwagę Marta Zawadka.

Innowacyjne produkty pod lupą

Zmiany dotyczą również firm chcących wprowadzić na rynek tzw. nową żywność, czyli każdy środek spożywczy, który nie był powszechnie spożywany w UE przed 15 maja 1997 roku. Mogą to być produkty innowacyjne, na przykład takie, które zawierają tradycyjny składnik, ale poddany działaniu nowych technologii. Może to być również tradycyjna żywność państw trzecich, takie jak np. nasiona chia, czy miąższ z owoców baobabu. Wprowadzenie nowej żywności do obrotu wymaga zezwolenia. Warto przy tym pamiętać o ukłonie ustawodawcy unijnego w stronę innowatorów. Wprowadzając innowacyjny środek spożywczy, firma może zawnioskować o pięcioletnią ochronę danych lub dowodów naukowych. W czasie jej trwania tylko ta firma ma wyłączność na wprowadzanie produktu do obrotu.

- Procedura autoryzacji obejmuje ocenę bezpieczeństwa produktu, wymagającą złożenia stosownych danych i dokumentów do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Przygotowanie wniosków o zezwolenie jest dość skomplikowane. Żeby usprawnić ten proces, EFSA zaktualizowała w zeszłym roku swoje wytyczne dotyczące wymagań administracyjnych i naukowych. Obowiązują one od lutego bieżącego roku – mówi Marta Zawadka.

Innowatorów z branży produkcji roślinnej zainteresują prace nad regulacjami dotyczącymi produkcji roślin z użyciem nowych technik genomowych oraz pochodzących z nich środków spożywczych lub pasz.

Bezpieczeństwo konsumentów zapisane w przepisach

Producentów opakowań interesują również regulacje, które są odpowiedzią na doniesienia o zagrożeniach bezpieczeństwa żywności, np. w obszarze zanieczyszczeń, które mogą się do niej dostać. Dobrym przykładem jest tu ubiegłoroczne rozporządzenie o zakazie stosowania bisfenolu A i innych bisfenoli w materiałach przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w tym w opakowaniach z tworzyw sztucznych i opakowaniach powlekanych. W ubiegłym roku określono też najwyższe dopuszczalne poziomy niklu w wybranych produktach spożywczych, uwzględniając nowe informacje naukowe na temat jego szkodliwości. Zaostrzone zostały również wymagania w stosunku do obecności drobnoustroju Listeria monocytogenes w daniach gotowych.

Regulacje dla lepszego składu

Od początku 2025 roku obowiązują nowe rozporządzenia dotyczące norm handlowych dla owoców i warzyw mające zapewnić lepsze informowanie konsumentów o ich pochodzeniu i jakości. W ubiegłym roku opublikowano z kolei dyrektywę nowelizującą przepisy regulujące składy i znakowanie produktów takich jak miody, soki, galaretki, odwodnione mleko konserwowe. Celem zmian jest m.in. umożliwienie stosowania receptur o korzystniejszym składzie, np. z mniejszą zawartością cukrów. Towarzszące temu odpowiednie znakowanie ma ułatwić konsumentom zdrowsze wybory zakupowe. Zmiana w unijnych dyrektywach w tej sprawie będzie musiała być zaimplementowana przez państwa członkowskie do połowy grudnia 2025 roku.

- Warto śledzić polskie prace legislacyjne w tym zakresie – podkreśla Marta Zawadka.

Polscy producenci liczą na praktyczną wiedzę

Polskim producentom w poruszaniu się w gąszczu nowych przepisów pomagają organizacje branżowe takie jak stowarzyszenie Natureef, które skupia 60 wiodących polskich firm z branży spożywczej i opakowaniowej. 18 marca Natureef organizuje webinar pt. „Kluczowe aspekty prawne w branży opakowaniowej i żywnościowej”, podczas którego o szczegółach prac nad nowymi aktami powiedzą: Marta Zawadka, doradca i koordynator projektów zagranicznych w firmie Foodie - Doradztwo i Prawo Żywnościowe, dr Ewa Badowska-Domagała, Radca prawny z 20-letnim doświadczeniem w prawie ochrony środowiska, Dominika Durchowska, adwokat w zespole arbitrażu i złożonych sporów gospodarczych w Eversheds Sutherland i Małgorzata Furmańska, szef praktyki spraw spornych i sądowych w JWP Patent & Trademark Attorneys.

- Organizowane przez nas webinary cieszą się dużą popularnością. Uczestnicy webinaru dowiedzą się jak zabezpieczyć interesy swoich firm w świetle zmieniających się regulacji, zdobędą praktyczną wiedzę na temat efektywnego rozwiązywania sporów handlowych i odkryją, jak skutecznie chronić własność intelektualną w dynamicznym środowisku biznesowym – mówi Jaśmina Solecka, prezes stowarzyszenia Natureef.

Do udziału w wydarzeniu zapisać można się na stronie Natureef: www.natureef.pl