Ogólny kontekst 

Unia Europejska w coraz większym stopniu realizuje strategię Europejskiego Zielonego Ładu, którego zasadniczym celem jest zredukowanie negatywnego wpływu człowieka na środowisko. Bardzo istotnym elementem zmniejszenia zanieczyszczenia oraz degradacji środowiska jest ukierunkowanie produkcji rolnej w stronę metod ekologicznych. W tym celu opublikowany został szereg dokumentów takich jak np. opinia Europejskiego Komitetu Regionów z 2 grudnia 2021 r. w sprawie planu działania UE na rzecz rolnictwa ekologicznego; konkluzje Rady z 19 lipca 2021 r. w sprawie planu działania na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz rezolucja z 20 października 2021 r. w sprawie strategii „od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego, a także wiele aktów prawnych. Kolejnym krokiem zmierzającym do rozwoju i wspierania rolnictwa ekologicznego jest opublikowanie rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 3 maja 2022 r. w sprawie planu działania UE na rzecz rolnictwa ekologicznego (2021/2239(INI)) (2022/C 465/02). 

Generalne założenia 

Podstawą rozwoju rolnictwa ekologicznego ma być rozporządzenie 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007. W myśl niniejszych przepisów, rolnictwo ekologiczne ma przynosić realne korzyści, ponieważ niesie za sobą wiele pozytywnych efektów zewnętrznych i korzyści w zakresie łagodzenia zmian klimatu, wspierania różnorodności biologicznej i ochrony gleby. Oprócz tego podkreślono, „że korzyści dla środowiska wynikające z rolnictwa ekologicznego nie powinny być wspierane jedynie przez konsumentów produktów ekologicznych gotowych zapłacić wyższą cenę, lecz budżet WPR powinien też odpowiednio wynagradzać rolników ekologicznych za dostarczane przez nich konkretne dobra publiczne, takie jak ochrona środowiska i zasobów naturalnych, mniejsze zużycie środków produkcji oraz podwyższanie norm dobrostanu zwierząt”. W związku z tym rozwój rolnictwa ekologicznego powinien być wspierany nie tylko na poziomie unijnym, ale również i krajowym poprzez opracowywanie odpowiednich strategii politycznych instrumentów mających na celu zwiększenie produkcji ekologicznej. 

W procesie rozwoju rolnictwa ekologicznego, istotną rolę odgrywa walidacja oraz weryfikowanie skuteczności wprowadzanych rozwiązań. W związku z tym Komisja została zobowiązana do przeprowadzenia oceny skutków rozporządzenia 2018/848 pięć lat po jego wdrożeniu w celu wprowadzenia niezbędnych dostosowań, co ma umożliwić oszacowanie czy nowe rozwiązania prawne spełniły pokładane w nich oczekiwania i realnie przyczyniają się do wzrostu sektora produktów ekologicznych. 

Pobudzanie popytu i zapewnienie zaufania konsumentów

W ramach rezolucji w sprawie planu działania UE na rzecz rolnictwa ekologicznego wyróżniono kilka kluczowych obszarów takich jak pobudzanie popytu i zapewnienie zaufania konsumentów; stymulowanie konwersji i wzmacnianie całego łańcucha wartości oraz zwiększenie wkładu rolnictwa ekologicznego w zrównoważony rozwój. W odniesieniu do pierwszego z wymienionych obszarów ważną rolę odgrywa edukowanie konsumentów oraz budowanie rozpoznawalności logo produkcji ekologicznej, a także zaufania do jakości bio żywności. Duży wpływ na pobudzanie popytu produktów ekologicznych ma także ich dostępność na lokalnym rynku, dlatego państwa członkowskie powinny dążyć do wprowadzania i promowania takich rozwiązań, które umożliwiłyby konsumentom kupowanie produktów bezpośrednio od rolników ekologicznych. W związku z tym konieczne jest rozwijanie regionalnej i lokalnej logistyki, która ułatwiałaby współpracę między producentami, konsumentami i przetwórcami. 

Stymulowanie konwersji i wzmacnianie całego łańcucha wartości 

U podstaw stymulowania konwersji, a w konsekwencji zwiększenia liczby producentów i przetwórców żywności ekologicznej leży zastosowanie szeregu zachęt mających za zadanie promowanie takiego modelu produkcji. Jednym z kluczowych instrumentów w tym zakresie jest pomoc finansowa, w tym także w zakresie budowania krótkich łańcuchów dostaw. W tym procesie ważne znaczenie będą miały również innowacyjne narzędzia cyfrowe, które mogą ułatwić komunikację pomiędzy poszczególnymi uczestnikami łańcucha spożywczego oraz znacznie zwiększyć przejrzystość i identyfikowalność, co znacząco może przyczynić się do wykrywania oszustw na rynku produktów ekologicznych. 

Zwiększenie wkładu rolnictwa ekologicznego w zrównoważony rozwój

Udział rolnictwa ekologicznego w zrównoważonym rozwoju nie byłby możliwy bez odpowiednich danych naukowych. W związku z tym konieczne jest włączanie podstaw naukowych w plany rozwoju rolnictwa ekologicznego na gruncie np. opracowywania nowych źródeł roślinnych składników odżywczych, w tym zwiększonego recyklingu składników odżywczych; żyzności gleby; badania korzyści związanych ze stosowaniem biostymulatorów roślinnych i biopreparatów do użyźniania gleby w rolnictwie ekologicznym. Oprócz tego, ważne jest ograniczenie stosowania pestycydów syntetycznych, co może nastąpić jedynie na skutek wspierania rozwoju bezpiecznych, skutecznych i przystępnych cenowo alternatywnych środków ochrony roślin oraz zachęcania do ich szerszego stosowania, w szczególności poprzez uproszczenie zarówno procedury udzielania zezwoleń na stosowanie substancji podstawowych, jak i rozszerzenia ich stosowania. 

Pełen tekst rezolucji znajdziesz pod adresem:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2022.465.01.0022.01.POL&toc=OJ:C:2022:465:TOC