Komisja opublikowała wytyczne dotyczące wdrażania niektórych przepisów dotyczących etykietowania zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylającym rozporządzenie (WE) nr 110/2008 (2022/C 78/03). 

Pełen tekst rozporządzenia 2019/787 dostępny jest pod adresem: 

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A02019R0787-20210525&qid=1645563801966 

Wytyczne mają za zadanie przede wszystkim zilustrować przy pomocy poglądowych przykładów w jaki sposób należy prawidłowo stosować przepisy, a także wyjaśniać znaczenie pewnych pojęć. Co ważne, jak podkreślono w przedmowie do wytycznych „Ani Komisja, ani żadna osoba działająca w jej imieniu nie może ponosić odpowiedzialności za sposób wykorzystania niniejszych wytycznych, ani też nie mogą być one traktowane jako wiążąca wykładnia prawodawstwa. Niniejszy dokument ma na celu wsparcie przedsiębiorstw i organów krajowych w stosowaniu prawodawstwa w zakresie napojów spi­rytusowych. Do dokonywania obowiązującej wykładni przepisów UE upoważniony jest jedynie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.”.

Konstrukcja wytycznych opiera się na ich podziale na konkretne zagadnienia takie jak: 

1. Ogólne zasady etykietowania napojów spirytusowych. 
2. Wyrażenia złożone. 
3. Odniesienia. 
4. Mieszaniny. 
5. Napoje spirytusowe poddane kupażowaniu. 
6. Tabele przeglądowe. 

Każdy z tych tematów został podzielony na dalsze sekcje, w których znajdują się szczegółowe informacje. Przykładem tego jest m.in. określenie istoty przepisów horyzontalnych (rozporządzenie FIC). Jak stanowi pkt 1.1. niniejszych wytycznych:
„Zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) 2019/787 („rozporządzenie RNS”), „napoje spirytusowe wprowadzane do obrotu w Unii muszą być zgodne z wymogami dotyczącymi opisu i etykietowania określonymi w rozporządze­niu (UE) nr 1169/2011, o ile w niniejszym rozporządzeniu nie przewidziano inaczej”.

Z wyjątkiem wyraźnego przepisu lex specialis określonego w rozporządzeniu w sprawie napojów spirytusowych, zasady prezentacji i etykietowania ustanowione dla wszelkich środków spożywczych rozporządzeniem (UE) nr 1169/2011 („rozporządzenie FIC”) mają zatem zastosowanie również do napojów spirytusowych jako takich oraz w przypadku ich obecności w środkach spożywczych.

Wśród kluczowych zasad określonych w horyzontalnym prawodawstwie UE dotyczącym etykietowania żywności (rozporządzenie FIC), które mają również ogromne znaczenie dla napojów spirytusowych, znajduje się zasada, że informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać w błąd, ale muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumentów.”.

Innym przykładem wyjaśnienia przepisów jest pkt 1.3. wytycznych odnoszący się do nazw prawnych, zgodnie z którym:

„W prawie żywnościowym UE nie przewidziano obowiązkowych definicji produktów, z wyjątkiem przypadków przepisów wertykalnych UE takich jak rozporządzenie RNS.

W rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1576/89, podobnie jak i w rozporządzeniu (WE) nr 110/2008, przewidziano zwiększoną ochronę zarówno nazw handlowych, jak i oznaczeń geograficznych, nakładając wymóg, aby każdy napój spirytusowy wprowadzany do obrotu w UE nosił wyraźnie określoną nazwę.

W obecnym rozporządzeniu RNS zachowano to samo podejście.

Ponadto w celu dostosowania go do brzmienia rozporządzenia FIC, prawodawca postanowił zastąpić termin „nazwa handlowa” terminem „nazwa prawna”, który zdefiniowano w:

— art. 2 ust. 2, lit. n) rozporządzenia FIC jako „nazwę środka spożywczego określoną w mających zastosowanie przepisach unijnych [...]”; oraz

— art.3, punkt 1) rozporządzenia RNS jako „nazwę, pod którą napój spirytusowy jest wprowadzany do obrotu”.

Ponadto zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia FIC „nazwą środka spożywczego jest jego nazwa przewidziana w przepisach. W przypadku braku takiej nazwy nazwą środka spożywczego jest jego nazwa zwyczajowa, a jeśli nazwa zwyczajowa nie istnieje lub nie jest stosowana, przedstawia się nazwę opisową tego środka spożywczego”. W ust. 4 tego samego przepisu określono, że „nazwa środka spożywczego nie może być zastąpiona nazwą chro­nioną jako własność intelektualna, nazwą marki lub nazwą wymyśloną.”

Ponadto zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia FIC nazwy prawne napojów spirytusowych, podobnie jak wszel­kie inne obowiązkowe informacje na temat żywności, „muszą być umieszczone w widocznym miejscu w taki sposób, aby były dobrze widoczne, wyraźnie czytelne oraz, w stosownych przypadkach, nieusuwalne. Nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte, pomniejszone ani przerwane jakimikolwiek innymi nad­rukami, ilustracjami czy innym materiałem” (…).”. 

Oprócz tego autorzy wytycznych wymienili w nich także obowiązkowe, opcjonalne oraz zakazane nazwy prawne wraz z pewnymi przykładowymi wyjątkami. 

W ramach wytycznych określono także czym jest odniesienie. W myśl wytycznych:
:Stosowanie odniesień zapewnia możliwość nawiązania, pod określonymi warunkami, do nazwy napoju spirytu­sowego (kategorii lub OG) w (opisie,) prezentacji lub etykietowaniu innego środka spożywczego.

Zgodnie z art. 3 pkt 3 „»odniesienie« oznacza bezpośrednie lub pośrednie nawiązanie do jednej lub większej liczby nazw prawnych przewidzianych w kategoriach napojów spirytusowych określonych w załączniku I lub jednego lub większej liczby oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, inne niż nawiązanie do wyrażenia złożo­nego lub wykazu składników, o którym mowa w art. 13 ust. 2–4, w opisie, prezentacji i etykietowaniu:

a) środka spożywczego innego niż napój spirytusowy,

b) napoju spirytusowego, który spełnia wymogi kategorii 33–40 w załączniku I; lub 

c) napoju spirytusowego, który spełnia warunki określone w art.12 ust. 3a”; 

Innymi słowy, do nazw napojów spirytusowych można odnieść się w:

— prezentacji i etykietowaniu środków spożywczych innych niż napoje alkoholowe;

— prezentacji i etykietowaniu napojów alkoholowych innych niż napoje spirytusowe;

— opisie, prezentacji i etykietowaniu likierów;

— opisie, prezentacji i etykietowaniu napojów spirytusowych innych niż likiery [dopuszczalne jedynie w szcze­gólnych przypadkach, które nie mogą być zakwalifikowane jako wyrażenia złożone lub mieszaniny, do któ­rych zastosowanie mają szczególne przepisy dotyczące etykietowania (zob. rozdział 2 powyżej i rozdział 4 poniżej)].

Zgodnie z art. 10 ust. 6 lit. c) odniesienie może jedynie uzupełniać nazwę prawną napoju spirytusowego. W związku z tym odniesienie do napoju spirytusowego w żadnym razie nie może zastąpić jego nazwy prawnej, lecz powinno być do niej dodane zgodnie z przepisami dotyczącymi etykietowania przewidzianymi w art. 12 ust. 4 (zob. § 3.2.3 i 3.2.4 poniżej).”. 

Dodatkowo wytyczne zawierają bliższe informacje dotyczące takich zagadnień jak m.in. warunki stosowania wyrażeń złożonych i ich weryfikacja, warunki stosowania i przepisy dotyczące etykietowania w przypadku odniesień (np. na środkach spożywczych innych niż napoje alkoholowe) oraz mieszaniny odpowiadające kategorii napoju spirytusowego. 

Pełen tekst wytycznych znajdziesz pod adresem:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022XC0218(01)&from=PL