Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1381 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystości i zrównoważonego charakteru unijnej oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 178/2002, (WE) nr 1829/2003, (WE) nr 1831/2003, (WE) nr 2065/2003, (WE) nr 1935/2004, (WE) nr 1331/2008, (WE) nr 1107/2009, (UE) 2015/2283 oraz dyrektywę 2001/18/W stanowi istotną nowelizację prawa żywnościowego w obszarze bezpieczeństwa żywności. Dotychczas obowiązujące przepisy rozporządzenia 178/2002 zwanego także Ogólnym Prawem Żywnościowym zostały znacząco rozbudowane. Zmiana dotyczy zwłaszcza przepisów dotyczących informowania o ryzyku. 

Na szczególną uwagę zasługuje określenie przez unijnego prawodawcę celów oraz zasad informowania o ryzyku, a także ogólnego planu informowania o ryzyku. 

„Informowanie o ryzyku

Artykuł 8a

Cele informowania o ryzyku

Uwzględniając odpowiednie role podmiotów oceniających ryzyko i zarządzających ryzykiem, w przypadku informowania o ryzyku dąży się do następujących celów:

a) szerzenia wiedzy na temat konkretnych kwestii – w tym w przypadkach występowania rozbieżności w ocenie naukowej – rozważanych podczas całego procesu analizy ryzyka i ułatwiania zrozumienia tych kwestii;

b) zapewniania spójności, przejrzystości i jasności przy formułowaniu zaleceń i decyzji dotyczących zarządzania ryzykiem;

c) zapewniania solidnej podstawy, w tym w stosownych przypadkach podstawy naukowej, do zrozumienia decyzji dotyczących zarządzania ryzykiem;

d) poprawy ogólnej skuteczności i wydajności analizy ryzyka;

e) zwiększania zrozumienia przez opinię publiczną analizy ryzyka, w tym odpowiednich zadań i obowiązków podmiotów przeprowadzających ocenę ryzyka i zarządzających ryzykiem, w celu zwiększenia zaufania do jej wyników;

f) zapewniania odpowiedniego zaangażowania konsumentów, przedsiębiorstw paszowych i spożywczych, środowiska naukowego oraz wszystkich innych zainteresowanych stron;

g) zapewniania odpowiedniej i przejrzystej wymiany informacji z zainteresowanymi stronami w odniesieniu do ryzyka związanego z łańcuchem żywnościowym;

h) zapewniania udzielania konsumentom informacji o strategiach zapobiegania ryzyku; oraz

i) przyczyniania się do zwalczania rozpowszechniania fałszywych informacji i ich źródeł.

Artykuł 8b

Ogólne zasady informowania o ryzyku

zapewniania udzielania konsumentom informacji o strategiach zapobiegania ryzyku; oraz przyczyniania się do zwalczania rozpowszechniania fałszywych informacji i ich źródeł.

Uwzględniając odpowiednie role podmiotów oceniających ryzyko i zarządzających ryzykiem, w ramach informowania o ryzyku:

a) zapewnia się, by dokładne i wszystkie istotne informacje były wymieniane w sposób interaktywny i terminowy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w oparciu o zasady przejrzystości, otwartości i zdolności reagowania;

b) udziela się przejrzystych informacji na każdym etapie procesu analizy ryzyka, począwszy od opracowania wniosku o doradztwo naukowe do przedstawienia oceny ryzyka i przyjęcia decyzji dotyczącej zarządzania ryzykiem, w tym informacji, w jaki sposób wypracowano decyzje dotyczące zarządzania ryzykiem oraz jakie czynniki były brane pod uwagę;

c) uwzględnia się postrzeganie ryzyka przez wszystkie zainteresowane strony;

d) ułatwia się zrozumienie i dialog między wszystkimi zainteresowanymi stronami; oraz

e) zapewnia się jasność i dostępność informacji, również podmiotom niezaangażowanym bezpośrednio w dany proces lub niemającym zaplecza naukowego, przy jednoczesnym należytym poszanowaniu mających zastosowanie przepisów prawnych dotyczących poufności i ochrony danych osobowych.

Artykuł 8c

Ogólny plan informowania o ryzyku

1. Komisja przyjmuje, w drodze aktów wykonawczych, ogólny plan informowania o ryzyku, aby osiągnąć cele określone w art. 8a, zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi w art. 8b. Komisja aktualizuje ten ogólny plan, uwzględniając postęp naukowo-techniczny i zdobyte doświadczenia. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 58 ust. 2. Przygotowując te akty wykonawcze, Komisja konsultuje się z Urzędem.

2. Ogólny plan informowania o ryzyku propaguje zintegrowane ramy informowania o ryzyku, którymi – w sposób spójny i systematyczny, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym – muszą kierować się zarówno podmioty oceniające ryzyko, jak i podmioty zarządzające ryzykiem. Ogólny plan informowania o ryzyku:

a) określa kluczowe czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy rozważaniu rodzaju i poziomu potrzebnych działań w zakresie informowania o ryzyku;

b) identyfikuje poszczególne rodzaje i poziomy działań w zakresie informowania o ryzyku oraz stosowne główne narzędzia i kanały, które należy wykorzystywać do celów informowania o ryzyku, z uwzględnieniem potrzeb odpowiednich docelowych grup odbiorców;

c) ustanawia odpowiednie mechanizmy koordynacji i współpracy, aby zwiększyć spójność informowania o ryzyku wśród podmiotów oceniających ryzyko i zarządzających ryzykiem; oraz

d) ustanawia odpowiednie mechanizmy służące zapewnieniu otwartego dialogu między konsumentami, przedsię­biorstwami spożywczymi i paszowymi, środowiskiem naukowym i wszystkimi innymi zainteresowanymi stronami, a także ich odpowiedniego zaangażowania.”

Przepisy rozporządzenia 2019/1381 stosuje się od dnia 27 marca 2021 r.

Natomiast art. 1 pkt 4 i 5 stosuje się od dnia 1 lipca 2022 r. Przepisy zawarte w tych artykułach odnoszą się m.in. do organizacji działania zarządu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności. 

Więcej informacji znajdziesz na stronie Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności:

https://www.efsa.europa.eu/en/news/efsa-reports-set-inspire-future-risk-communications-europe 

Pełen tekst rozporządzenia 2019/1381: 

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32019R1381 

Tekst skonsolidowany Ogólnego Prawa Żywnościowego tj. rozporządzenia nr 178/2002 dostępny jest pod adresem:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A02002R0178-20210327