Oszukańcze praktyki w produkcji żywności stanowią poważny problem zarówno dla konsumentów, jak i producentów. Fałszowanie, błędne etykietowanie i niedozwolone wzbogacenie obserwowano w przypadku wielu produktów spożywczych. 

Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC) opracowało nowe metody laboratoryjne do wykrywania zafałszowań w sześciu powszechnie stosowanych przyprawach i ziołach. Ponadto JRC opracowało dwa nowe certyfikowane materiały referencyjne, które pomogą wykryć, czy ryba została zastąpiona, np. rybą o niższej wartości. 

Substancje zanieczyszczające w papryce/chili, kurkumie, szafranie, kminie, oregano i czarnym pieprzu

Przyprawy i zioła są narażone na wysokie ryzyko oszukańczych praktyk. W 2021 r. w  ogólnoeuropejskim badaniu, w którym uczestniczyło JRC, zaobserwowano oszukańcze praktyki w przypadku sześciu powszechnie spożywanych przypraw i ziół: papryki/chili, kurkumy, szafranu, kminu rzymskiego, oregano i czarnego pieprzu. W tym czasie odsetek podejrzanych próbek wahał się od 6% w przypadku papryki/chili do 48% w przypadku oregano. Jednakże kompleksowe metody wykrywania substancji zanieczyszczających pozostawały rzadkością, co utrudniało krajowym laboratoriom kontrolnym egzekwowanie przepisów europejskich i krajowych.

JRC opracowało nowe ilościowe metody PCR w czasie rzeczywistym (qPCR) w celu zidentyfikowania pięciu głównych substancji zanieczyszczających dla każdej z tych sześciu przypraw i ziół. Potwierdzono, że każda metoda jest specyficzna dla docelowej substancji fałszującej we właściwych gatunkach (np. pszenica w kurkumie). Ponadto czułość metod pozwoli laboratoriom kontrolnym odróżnić przypadkowe zanieczyszczenie od celowego zafałszowania. To podejście jest szczególnie korzystne w przypadku szacowania, określenia ilościowego i potwierdzania obecności gatunków niedopuszczalnych w autentycznych przyprawach i ziołach. Można je zidentyfikować za pomocą nieukierunkowanych metod opartych na DNA i analizie biomarkerów chemicznych (np. biomarker oliwek w próbce oregano).

Trzynaście metod jest obecnie w trakcie walidacji w ramach zadania międzylaboratoryjnego. Jego celem jest zharmonizowanie zatwierdzonych metod w UE oraz ułatwienie ich wdrażania przez właściwe organy i podmioty prowadzące działalność w sektorze spożywczym.

Nowe certyfikowane materiały referencyjne do walki z oszustwami rybnymi

JRC opracowało dwa certyfikowane materiały referencyjne (CRM) dla dwóch gatunków powszechnie spożywanych ryb - rdzawca (Pollachius pollachius) i czarniaka (Pollachius virens). Pomogą one wykryć substytucję tych gatunków ryb w przetworzonych produktach rybnych.

Podczas gdy całą rybę można zidentyfikować na podstawie cech morfologicznych, nie jest to możliwe w przypadku filetów rybnych lub innych przetworzonych produktów rybnych. Zamiast tego do identyfikacji można użyć określonych kodów kreskowych DNA, krótkich sekwencji DNA z określonego genu lub genów. Nowe CRM pozwolą władzom porównywać sekwencje DNA z tymi znalezionymi w przetworzonych produktach rybnych.

CRM to proszki przetworzone z jednego fileta jednej ryby, który został wysuszony w procesie liofilizacji i zmielony kriogenicznie w celu uzyskania drobnego proszku. Proszki rybne zostały certyfikowane jako pochodzące z autentycznego pollaka i czarniaka. Zostało to potwierdzone poprzez sekwencjonowanie kodów kreskowych DNA poszczególnych gatunków i porównanie z sekwencjami zdeponowanymi w bazach danych DNA. Korzystając z tych CRM, laboratoria mogą mieć pewność, że ich testy przyniosą dokładne wyniki.

W jaki sposób praca Wspólnego Centrum Badawczego zapewnia integralność żywności

JRC ma wieloletnie doświadczenie w zwalczaniu oszustw związanych z żywnością na wszystkich poziomach. Od opracowywania nowych metod testowania w celu wykrywania fałszowania miodu po stosowanie nowych narzędzi cyfrowych, takich jak sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe do analizy ogromnych ilości danych. Praca JRC przynosi korzyści obywatelom europejskim, zapewniając, że spożywana przez nich żywność jest bezpieczna, autentyczna i wysokiej jakości.

Źródło: https://joint-research-centre.ec.europa.eu/jrc-news-and-updates/new-jrc-research-helps-expose-food-fraud-2024-11-29_en

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.