Ekspertyza FAPA w sprawie skutków podniesienia stawki VAT z 5% do 23% na napoje owocowe lub warzywne z wysoką zawartością soku

Eksperci Fundacji FAPA opowiadają się za utrzymaniem preferencyjnej, 5% stawki VAT, na napoje owocowe z wysoką zawartością soku. Rozwiązania, które zostały ujęte w nowelizowanej matrycy VAT, w przypadku napojów owocowych są niekorzystne, uderzają w krajowe sadownictwo i przetwórstwo owocowo-warzywne. Trudno znaleźć argumenty przemawiające za zasadnością tej podwyżki, dlatego oczekujemy, że zapowiedź przedstawicieli rządu o przedłożeniu poprawki przywracającej 5% VAT na napoje, zostanie dotrzymana.

Podwyżka podatku VAT na napoje owocowe z 5% do 23%, w aktualnym brzmieniu ustawy, powoduje szereg niekorzystnych konsekwencji dla całej branży, nie sprzyja także samym konsumentom. Warto zauważyć, że wbrew zamierzeniom ustawodawcy, nowelizacja doprowadzi do większego skomplikowania obowiązków podatkowych. Obecnie funkcjonuje jedna stawka VAT na napoje owocowe z wysoką zawartością soku (min. 20%), nektary i soki 100%. Natomiast, procedowana ustawa zakłada wprowadzenie dwóch stawek – preferencyjnej na soki 100% i nektary oraz 23% na napoje owocowe z sokiem. Przykład ten dowodzi, że deklarowana potrzeba „uproszczenia” systemu podatkowego, mija się z faktami.   

Ustawa w aktualnym brzmieniu jest szkodliwa dla polskiego sadownictwa i przetwórstwa owocowo-warzywnego. Podwyżka VAT do 23% na napoje owocowe odbije się negatywnie na zagospodarowaniu owoców przez branżę przetwórczą. W wyniku podniesienia obciążeń fiskalnych, należy spodziewać się spadku konsumpcji na napoje owocowe, a w ślad za tym zmniejszenia zapotrzebowania na owoce i warzywa z polskich upraw. Branża mówi o kwotach rzędu nawet 150 tys. ton rocznie. Oznacza to olbrzymie problemy dla polskich sadowników, rolników i producentów. Podwyżkę najmocniej odczują producenci flagowych polskich owoców i warzyw, w tym przede wszystkim jabłek. Dla przykładu, przetwórstwo może zmniejszyć zamówienia na te kluczowe dla polskiego sadu owoce nawet do wysokości 121 tys. ton rocznie. To rodzi duży niepokój wśród sadowników, którzy obawiają się dalszego ograniczania zbytu na ich surowce. Na rynku międzynarodowym polscy wytwórcy już teraz muszą konkurować m.in. z Ukrainą. Zagospodarowanie jak największej liczby owoców jest zatem kwestią priorytetową. Tworzenie dodatkowych barier na rynku krajowym, w tym przypadku podatkowych, jest niezgodne z interesem polskiej racji stanu.  

Zrównanie stawki podatkowej napojów owocowych z napojami gazowanymi, bez żadnego naturalnego wkładu z owoców, jest niecelowe również z perspektywy samych klientów. Konsumenci, którzy chętnie sięgają po napoje owocowe z sokiem, będą musieli liczyć się z podwyżkami cen na te produkty. Zmiana

będzie bardzo znacząca, prognozuje się ich wzrost nawet o 1,30 zł na litrze. W tej sytuacji, cena napojów owocowych zrówna się praktycznie ze słodzonymi napojami gazowanymi. W bezpośrednim porównaniu, napoje gazowane, czy też napoje o smaku owocowym, ale ze znikomą lub zerową zawartością naturalnego soku z owoców, staną się dla konsumenta bardziej atrakcyjne cenowo, niż są obecnie.

Ograniczenie zapotrzebowania na owoce do produkcji napojów, pogorszy również jakość samych produktów. Należy spodziewać się ograniczenia zawartości naturalnego soku w napojach nawet o połowę, co spowoduje, że nasz rynek zbliży się do wartości europejskich. W tym momencie, minimalna zawartość soku w napojach owocowych wynosi 20%, na rynku są również i takie, które posiadają 60% wsadu z owoców. Podwyżka podatku na napoje owocowe obniży ten trend i zahamuje dalszy rozwój branży napojowej. Dotąd korzystne rozwiązania podatkowe umożliwiły rozwój polskich marek napojów owocowych, co widać wyraźnie w strukturze spożycia – napoje owocowe posiadają 50% udział w rynku, co jest ewenementem na tle innych państw Unii Europejskiej.

Wyrażamy przekonanie, że zgodnie z zapowiedzią rządu, 5% podatek VAT zostanie utrzymany także na napoje owocowe z wysoką zawartością soku, co pozwoli uchronić polskie sadownictwo przed szeregiem niekorzystnych czynników, ograniczających potencjał polskiej branży przetwórczej na rynkach międzynarodowych.

Za Zespół Ekspertów: dr Piotr Gołasa, Katedra Finansów, Wydział Nauk Ekonomicznych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Źródło: materiały prasowe