Raport UE: kolejne dowody świadczące o związku pomiędzy stosowaniem antybiotyków, a zjawiskiem oporności drobnoustrojów

W związku z niepokojącymi obserwacjami, dotyczącymi rosnącego problemu oporności drobnoustrojów na działanie antybiotyków, trzy agencje – Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, Europejska Agencja Leków i Europejski Urząd ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób połączyły siły i stworzyły wspólny raport, mający dostarczyć szczegółową wiedzę na temat tego zagadnienia. W raporcie zostały uwzględnione najnowsze dane dotyczące zużycia antybiotyków w Europie oraz informacje o skali zjawiska oporności drobnoustrojów na dzień dzisiejszy.

Vytenis Andriukaitis, europejski komisarz ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności twierdzi, iż: „Aby powstrzymać oporność na antybiotyki, musimy walczyć na trzech frontach jednocześnie: człowiek, zwierzęta, środowisko. Staramy się to osiągnąć w Unii Europejskiej oraz w skali globalnej poprzez niedawne wdrożenie planu działań w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe”.

Zgodnie z treścią raportu sporządzonego wspólnie przez trzy europejskie agencje potwierdza się istnienie wyraźnego związku pomiędzy stosowaniem i zużywalnością antybiotyków, a opornością drobnoustrojów na te środki, zarówno w przypadku ludzi jak i zwierząt.

Zróżnicowane zużycie

Na potrzeby przygotowywania raportu przeprowadzono wspólną analizę zużycia środków przeciwdrobnoustrojowych oraz poziomu oporności na te środki na terenie Unii Europejskiej.

Wykazano, iż mimo wdrożenia strategii zmniejszenia stosowania antybiotyków na terenie całej Wspólnoty Europejskiej wciąż widoczne są znaczące różnice w ich wykorzystywaniu zarówno u ludzi, jak i w leczeniu zwierząt, w zależności od miejsca. Eksperci z agencji zgodnie utrzymują, iż ograniczenie ich niepotrzebnego stosowania będzie miało znaczący wpływ na powstrzymanie zjawiska rosnącej oporności.

Zauważono, że antybiotyki, biorąc pod uwagę ilość, są szerzej wykorzystywane w leczeniu zwierząt produkujących żywność, niż u ludzi. Tendencja ta różni się jednak nieco w zależności od kraju oraz konkretnego środka przeciwdrobnoustrojowego. Polimyksyny (w tym kolistyna) są szeroko wykorzystywane w sektorze weterynaryjnym. Coraz częściej zdarza się również, iż są one podawane ludziom w szpitalach, wówczas gdy czynnik wywołujący infekcję wykazuje oporność na działanie innych środków. Antybiotyki z pozostałych grup są częściej stosowane w leczeniu ludzi, niż zwierząt. Wśród najważniejszych z nich wymienia się przede wszystkim chinolony oraz cefalosporyny trzeciej i czwartej generacji.

Związek pomiędzy stosowaniem antybiotyków, a zjawiskiem oporności

Podczas analizy zebranych danych zauważono, iż oporność drobnoustrojów na chinolony, które podaje się ludziom podczas leczenia salmonellozy i kampylobakteriozy, jest związana ze stosowaniem tych antybiotyków u zwierząt produkujących żywność.

Podsumowując pracę przy tworzeniu raportu eksperci zgodnie stwierdzili, iż współpraca sprzyja lepszemu raportowaniu oraz głębszej analizie problemu. Specjalistyczna wiedza ekspertów działających w ramach tych trzech agencji pozwoliła stworzyć rozbudowany raport. Wnioski, które z niego płyną są spójne z wnioskami pierwszego raportu dotyczącego tematu oporności drobnoustrojów na antybiotyki opublikowanego w 2015 roku. Dzięki zgromadzeniu danych o wyższej jakości przeprowadzona analiza była jednak tym razem znacznie dokładniejsza. Podsumowując wyniki raportu eksperci zalecają prowadzenie dalszych badań, które pozwolą lepiej zrozumieć zależności pomiędzy stosowaniem antybiotyków, a opornością drobnoustrojów na te środki.

Pełna treść raportu: ECDC/EFSA/EMA second joint report on the integrated analysis of the consumption of antimicrobial agents and occurrence of antimicrobial resistance in bacteria from humans and food-producing animals

Źródło:

EFSA: Rapport de l’UE: preuves supplémentaires du lien entre utilisation d’antibiotiques et résistance aux antibiotiques