Analiza rynku rzepaku w Polsce

Od początku bieżącego sezonu w krajowych punktach skupu rzepak jest tańszy niż przed rokiem

Wyższe zbiory rzepaku w Polsce, ale też w ujęciu globalnym, oraz jedynie nieznaczny spadek produkcji soi oddziałują w kierunku utrzymania cen surowców oleistych na poziomie niższym niż przed rokiem.

Dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) wskazują, że w okresie pierwszych pięciu miesięcy bieżącego sezonu 2017/18 (tj. lipiec-listopad 2017) przeciętna cena skupu rzepaku netto płacona dostawcom (w ramach zawartych kontraktów i poza nimi) wyniosła 1591 zł/t. Była ona zatem o ponad 5% niższa (84 zł/t) w stosunku do analogicznego okresu w poprzednim sezonie 2016/17. Z drugiej strony, w porównaniu do tych samych miesięcy sezonu 2015/16 była o prawie 2% wyższa, zaś wobec sezonu 2014/15 (gdy ceny były wyjątkowo niskie) aż o 17% wyższa.

Dodajmy, że od początku bieżącego sezonu ceny rzepaku wykazują lekkie tendencje wzrostowe, ale skala podwyżek jest mniejsza niż rok temu. W III kwartale br. – tj. w okresie gdy miała miejsce kumulacja skupu rzepaku – za surowiec płacono przeciętnie 1581 zł/t netto. W listopadzie cena ukształtowała się na poziomie 1616 zł/t, czyli była o 2% (35 zł/t) wyższa. W ubiegłym roku jednak w analogicznym okresie rzepak podrożał o około 8%. Tym samym zwiększyła się różnica tegorocznych cen względem notowanych w 2016 r. W listopadzie w skupie rzepak był przeciętnie o 9% tańszy niż rok temu.

Biorąc pod uwagę lepsze od spodziewanych zbiory canoli w Kanadzie oraz wysoką podaż soi, potencjał do wzrostu cen rzepaku w najbliższych tygodniach nie jest duży. Uważamy jednak, że surowiec będzie sezonowo drożał, jednak tempo będzie niższe niż przeciętnie w ostatnich pięciu sezonach. 

W ciągu trzech lat wzrosła liczba gospodarstw uprawiających rzepak, ale spadła powierzchnia jego uprawy

Według opublikowanego 30.11 przez GUS raportu „Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2016 r.”, pomiędzy 2013 a 2016 r. liczba gospodarstw uprawiających rzepak zwiększyła się o 1,4 tys. (1,6%) do 89,9 tys. Stanowiły one prawie 8% ogółu gospodarstw rolnych, które zajmowały się uprawą ziemiopłodów. Warto dodać, że odwrotnie niż na rynku zbóż, w przypadku rzepaku wzrosła przede wszystkim liczba gospodarstw małych, o skali uprawy nieprzekraczającej 5 ha – o prawie 11% względem 2013 r. do 57,7 tys. Liczba gospodarstw mających powyżej 5 ha rzepaku obniżyła się natomiast o ponad 11% do 32,1 tys. Niemniej, w gospodarstwach posiadających 100 ha i więcej UR znajdowało się 51% całego areału uprawy rzepaku i rzepiku, choć  stanowiły one zaledwie 7% ogółu gospodarstw zajmujących się tą uprawą.

Według GUS w 2016 r. powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku wynosiła 822,6 tys. ha i była niższa o 98,1 tys. ha, tj. o 11% od powierzchni zasiewów wykazanej w 2013 roku.

Autor: Marta Skrzypczyk, ekspert rynków rolnych, BGŻ BNP Paribas