Korupcja w sektorze spożywczym – raport agencji UNODC ONZ

14.09.2023

Ryzyko korupcji istnieje na każdym etapie łańcucha dostaw żywności. Agencja ONZ - UNODC (Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości) opublikowało raport pt. „Something’s Off Corruption Risks Related to Food Safety and Its Public Health Threats”, w którym podkreśla niektóre z głównych potencjalnych zagrożeń w łańcuchu dostaw i omawia, w jaki sposób można je złagodzić.

Środki bezpieczeństwa żywności i systemy kontroli żywności są przyjmowane przez rządy w celu ochrony zdrowia publicznego i zapewnienia, że żywność nie zaszkodzi konsumentom. Korupcja w jakiejkolwiek formie może osłabić te systemy. Ponadto korupcja podważa zaufanie publiczne do rządów i może zagrozić i może zagrozić istotnym relacjom handlowym.

Analiza ryzyka korupcji

Raport stanowi wstępną analizę ryzyka korupcji związanego z projektowaniem, przyjmowaniem, wdrażaniem i egzekwowaniem środków bezpieczeństwa żywności i systemów kontroli żywności w całym łańcuchu dostaw żywności. Wykazano w nim, że ryzyko korupcji istnieje na każdym etapie łańcucha dostaw, od rolnictwa po sprzedaż detaliczną i przygotowywanie żywności. Praktyki korupcyjne, od handlu wpływami przez podmioty na najwyższym szczeblu, dążenia do zabezpieczenia środków, które stawiają ich interesy ekonomiczne ponad interesami zdrowia publicznego, do najmniejszej łapówki wypłaconej w celu nieprawidłowego wydania certyfikatu higieny żywności, mogą być wykorzystywane do wywoływania fałszywego wrażenia wśród obywateli, że istnieją odpowiednie środki bezpieczeństwa żywności, a systemy kontroli żywności są odpowiednie do celu.

Przykłady zawarte w tym raporcie pokazują, jak korupcja może wpływać na żywność, którą spożywamy

Może wpływać na funkcjonariuszy organów ścigania, aby ignorowali nielegalne operacje, może podcinać konkurencję w przemyśle spożywczym poprzez łapówki i wypłaty dla odpowiednich władz, a także może zapewnić, że inspekcje nie mają miejsca lub ich wyniki nie są zgłaszane, lub motywować celników do przepuszczania niebezpiecznej żywności przez kontrole graniczne.

W przypadku produkcji podstawowej rolnicy, których gospodarstwa nie spełniają norm bezpieczeństwa lub higieny, mogą przekupić odpowiednie władze, aby zapewnić, że nie będą przeprowadzane inspekcje lub że naruszenia norm nie zostaną zgłoszone, a sankcje nie zostaną nałożone. Biorąc pod uwagę duże ilości i nietrwały charakter żywności, niektórzy mogą szukać niezgodnych z przepisami sposobów minimalizacji strat odpadów i wprowadzania towarów na rynek.

Na dalszych etapach łańcucha firmy mogą próbować umieszczać certyfikaty lub logo na opakowaniach, mimo że takie oznaczenia nie zostały przyznane dla danego produktu, a następnie przekupywać inspektorów. Firmy pragnące maksymalizować zyski i minimalizować koszty mogą próbować obejść środki bezpieczeństwa żywności, które wiążą się ze znacznymi inwestycjami finansowymi, technicznymi lub ludzkimi.

Dane z ankiet przeprowadzonych w 2020 r. przez UNODC wykazały wyzwania w zakresie zapobiegania korupcji, takie jak przestarzałe przepisy oraz ograniczone możliwości i zasoby w zakresie wdrażania środków kontroli żywności. Kwestie związane z wykrywaniem i zapobieganiem obejmowały niski wskaźnik zgłaszania przez konsumentów i zbyt łagodne sankcje.

Powyższe przykłady, to tylko niewielka garstka niezliczonych sposobów, w jakie korupcja może przejawiać się na różnych etapach łańcucha dostaw żywności, wyraźnie pokazują, w jaki sposób korupcja w sektorze spożywczym może mieć znaczący szkodliwy wpływ na żywność, którą spożywamy, a także na legalność i skuteczność standardów bezpieczeństwa żywności.

Wpływ korupcji i niebezpieczeństwa z nią związane

Korupcja potęguje globalne kryzysy zdrowotne, pomaga wzbogacić się osobom pozbawionym skrupułów kosztem naszego środowiska, a w najgorszych przypadkach może prowadzić do śmierci najbardziej bezbronnych członków naszych społeczeństw: dzieci, osób chorych i starszych. Korupcja jest przyczyną sztucznego ograniczania dostaw żywności lub zmuszania gospodarstw domowych do płacenia zawyżonych kosztów za podstawowe produkty żywnościowe. Dlatego tak ważne jest, aby rządy na całym świecie podjęły pilne kroki w celu skutecznego przeciwdziałania tej pladze.

Korupcja może wpłynąć na funkcjonariuszy organów ścigania, aby ignorowali nielegalne działania, może podważyć konkurencję w przemyśle spożywczym poprzez łapówki dla powiązanych organów i może spowodować, że kontrole nie będą przeprowadzane lub nie zostaną zgłoszone ich wyniki, lub może zmotywować funkcjonariuszy celnych do dopuszczenia niebezpiecznej żywności do obrotu przejść przez kontrolę graniczną.

Raport stanowi wezwanie do dalszych badań nad wpływem korupcji na globalne dostawy żywności, ponieważ obecne dane są ograniczone. Wzywa również do ustanowienia międzyagencyjnych komitetów, które mogą włączyć mechanizmy kontroli korupcji do środków bezpieczeństwa żywności i systemów kontroli żywności w sposób uwzględniający krajowe uwarunkowania i ograniczenia.

Wszelkie środki, które mają na celu ochronę zdrowia ludzi, zwierząt domowych i dzikich, roślin lub środowiska będą nieskuteczne, jeśli korupcja w łańcuchu dostaw żywności nie będzie zwalczana. Niniejszy dokument zachęca zatem decydentów politycznych, odpowiednie władze krajowe i kluczowych interesariuszy w sektorze spożywczym do odgrywania wiodącej roli w zwalczaniu korupcji w celu ochrony zdrowia w łańcuchu dostaw żywności.

Zapoznaj się z pełną treścią raportu