Raport UOKiK dla branży mleczarskiej

W lipcu ubiegłego roku weszła w życie ustawa o przewadze kontaktowej, mówiąca o znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym między odbiorcą i nabywcą produktów rolno-spożywczych. Nieprawidłowości umów pomiędzy rolnikami a mleczarniami spowodowały dokładniejsze przeanalizowanie relacji handlowych przez UOKiK. Sprawdzone zostały umowy sprzedaży, dostawy i kontraktacji. W wyniku tej analizy UOKiK opublikował raport, w którym zamieścił rekomendację, jak powinny wyglądać uczciwe umowy. W treści raportu zamieszczono dobre rozwiązania pomiędzy dostawcami oraz określono nieuczciwe praktyki, które mogą wykorzystywać przewagę kontraktową.

Raport jest pierwszym postępowaniem UOKiK na rynku mleka, związanym z nieuczciwymi praktykami wykorzystującymi przewagę kontraktową. Spowodowany on został budzącymi sprzeciw zapisami umów, jak np. obowiązek wydania całego mleka z gospodarstwa jednej mleczarni pod groźbą kary.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podkreśla, iż ustawa o przewadze kontaktowej weszła w życie całkiem niedawno, stąd niektórzy przedsiębiorcy mogli nie zdawać sobie sprawy, iż praktyki przez nich stosowane są niezgodne z prawem. Podkreśla również, iż po przeprowadzonej analizie i opublikowanym raporcie, jeżeli przedsiębiorcy nie zastosują się do nowych przepisów, urząd zacznie wszczynać postępowania oraz nadkładać kary.

Co spowodowało największe zastrzeżenia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w relacjach handlowych pomiędzy rolnikiem a mleczarnią?

Klauzula wyłączności

Klauzula wyłączności i kary w przypadku jej niespełnienia. Mowa o sytuacji, w której dostawca ma obowiązek wynikający z podpisanej umowy, by wydać mleczarni całe wyprodukowane mleko. Zdarza się również, iż rolnik nie ma prawa utrzymywać jakichkolwiek kontaktów handlowych z innymi przetwórcami.

Co twierdzi UOKiK? Rolnik nie powinien być zmuszany do umowy jedynie z jednym zakładem mleczarskim. Tym bardziej jeżeli jest to określone karą umowną.  Uniemożliwia to rolnikom nawiązywanie nowych relacji handlowych oraz zmiany mleczarni, na taką, która zaoferuje lepsze warunki umowy.

Cena mleka

UOKiK przyjrzał się bliżej sposobom kalkulacji ceny mleka. Jest zrozumiałym, iż ostateczne ceny ustalane są już po dostarczeniu surowca w oparciu o badanie jakości mleka. Zdarza się jednak, iż mleczarnie obniżają ceny mleka bez konkretnego uzasadnienia. UOKiK podkreśla, iż sposoby kalkulacji ceny mleka powinny odbywać się na podstawie odgórnie określonych kryteriów, z którymi dobrze zapoznane są obie strony.

Rozwiązywanie umowy

UOKiK po przeprowadzeniu analizy umów pomiędzy rolnikami a mleczarniami sprzeciwia się zastosowaniu prawa do zakończenia umowy bez okresu wypowiedzenia przez jedną ze stron. Takie działanie stanowi nieuczciwe praktyki, które w przyszłości będą karane.

Jakość mleka

Kolejnym aspektem, co do którego UOKiK wyraził zastrzeżenia jest kupno przez przetwórców mleka niespełniającego wymogów jakościowych. Z przeprowadzonej analizy wynika, iż zdarzyło się, że do obrotu trafiło mleko zawierające zbyt dużą liczbę drobnoustrojów lub pochodzące od dostawcy nie posiadającego aktualnego zaświadczenia sanitarno-weterynaryjnego. I nie chodzi tu o nieuczciwe praktyki związane z wykorzystaniem przewagi kontraktowej, lecz o fakt, iż taki produkt w ogóle nie powinien trafić do obrotu. Jednak sytuacje te nie zdarzają się często. To jedynie sporadyczne przypadki. Większość mleczarni w umowach zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia surowca w przypadku niespełnienia wymagań jakościowych.

Dodatkowo UOKiK podkreśla, iż określenie podmiotu opłacającego badanie jakości mleka powinno być precyzyjnie określone w umowie. Najczęściej koszty ponosi odbiorca, lecz zdarza się również, że są one dzielone równo bądź kosztami obciążony jest dostawca.

Z głównymi założeniami wyżej opisanego raportu UOKiK zgodził się Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Raport stanowi drogowskaz zarówno dla dostawców jak i odbiorców oraz powinien być wdrożony w funkcjonowanie relacji handlowych, tak aby uniknąć sankcji nakładanych przez UOKiK.

Do pobrania: Streszczenie raportu z postępowania wyjaśniającego - rynek produkcji i przetwórstwa mleka 

Źródło:

https://uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=14284