Wpływ COVID-19 na urzędowe kontrole bezpieczeństwa żywności w Europie – raport KE

Komisja Europejska opublikowała raport dotyczący wpływu COVID-19 na urzędowe kontrole bezpieczeństwa żywności. Obejmuje on ogólne funkcjonowanie kontroli urzędowych w państwach UE oraz działania kontrolne Komisji w 2021 r. Kontrole te mają na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia i zaufania w łańcuchu żywnościowym, od pola do stołu. Są ważnym sposobem sprawdzenia, czy przedsiębiorstwa przestrzegają swoich wymogów prawnych, tak aby konsumenci w UE mogli mieć pewność, że spożywana przez nich żywność jest bezpieczna. Są one również kluczowe dla umożliwienia sprawnego funkcjonowania bezpiecznego handlu żywnością, zwierzętami i roślinami, zarówno w UE, jak i z krajami spoza UE.

Organy krajowe są odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli urzędowych. Jeżeli przedsiębiorstwa w łańcuchu żywnościowym nie przestrzegają odpowiednich przepisów, władze krajowe są zobowiązane do egzekwowania wymogów, zapewniając, że przedsiębiorstwa wywiązują się ze swoich zobowiązań.

Co wykazał raport?

W 2021 r. zakresem kontroli urzędowych objętych było 16,9 mln podmiotów, a organy krajowe przeprowadziły wobec nich blisko 5 mln kontroli urzędowych. Na podstawie tych kontroli zidentyfikowano ok. 1 mlna przypadków niezgodności, co doprowadziło do zastosowania prawie 500 tys. sankcji administracyjnych i prawie 8000 działań sądowych.

Komisja weryfikuje wdrażanie przez państwa UE kontroli urzędowych i działań związanych z egzekwowaniem prawa. Sprawozdania z tych kontroli Komisji, które są publikowane na stronie internetowej Komisji, dają jasny obraz wyników organów krajowych i stanowią istotną część procesu przeglądu, który gwarantuje, że prawodawstwo UE jest adekwatne do celu.

Kontrole Komisji pokazują, że ogólnie organy krajowe dysponują niezbędnymi systemami do monitorowania i zapewniania, że przedsiębiorstwa wdrażają wymogi UE, oraz do podejmowania działań w przypadku niezgodności. W niektórych krajach UE kontrole te ujawniły niedociągnięcia w systemach kontroli urzędowych, wskazując, że istnieje możliwość wprowadzenia ulepszeń. W takich przypadkach Komisja kieruje zalecenia do władz krajowych.

Komisja systematycznie monitoruje jej zalecenia iw razie potrzeby korzysta z innych narzędzi egzekwowania. Ponadto wspiera kraje UE, zapewniając pomoc techniczną i szkolenia w ramach inicjatywy „Lepsze szkolenia na rzecz bezpieczniejszej żywności” oraz technicznych spotkań sieci ekspertów.

Od 2020 r. organy krajowe mają obowiązek zgłaszania wyników swoich kontroli w zharmonizowanym formacie elektronicznym. Jednak nie wszystkie kraje UE były jeszcze w stanie przedłożyć wszystkie swoje dane w wymaganym formacie. Komisja będzie nadal współpracować z organami krajowymi w celu poprawy kompletności danych do przyszłych sprawozdań rocznych.

Najważniejsze kontrole przeprowadzone przez Komisję w 2021 r.

Żywność

Audyty w sektorze rybołówstwa wykazały uchybienia w rejestracji i kontroli małych statków rybackich oraz brak kontroli miejsc wyładunku i powiązanych działań. Kontrole gotowych do spożycia produktów rybołówstwa potwierdziły wcześniejsze ustalenia dotyczące wymogu wykazania, że ​​produkty spełniają odpowiednie kryteria bezpieczeństwa żywności przez cały okres ich przydatności do spożycia. Ustalenie, które znaleziono również wcześniej w ogólnej serii audytów produktów gotowych do spożycia.

Kontrole w sektorze mięsnym dokładniej zbadały zarzuty dotyczące uboju krów nienadających się do uboju oraz oceniły nowe wymogi prawne wprowadzone w zakresie badań przedubojowych i poubojowych w rzeźniach drobiu. W ramach tych audytów zidentyfikowano luki w systemach kontroli urzędowych w zakresie szkoleń, badań przedubojowych i uboju z konieczności w gospodarstwie. W ramach specjalnej kontroli oceniono postępy poczynione przez Polskę w realizacji zaleceń dotyczących tych zagadnień, które wynikały z kontroli przeprowadzonych w 2019 r.

W sektorze mleczarskim Trybunał stwierdził uchybienia w systemach kontroli jakości mleka innego niż bydlęce; szkolenie; nadzór nad przeprowadzanymi kontrolami; oraz ocena i egzekwowanie przypadków niezgodności.

W przypadku żywności niepochodzącej od zwierząt kontynuowano kontrole zagrożeń mikrobiologicznych w produkcji podstawowej. Zaobserwowano poprawę w porównaniu z poprzednią serią audytów, ale stwierdzono, że nasiona do kiełkowania nadal nie są odpowiednio kontrolowane i że należy poprawić rejestrację producentów surowców, tak aby wszyscy mogli zostać poddani ocenie ryzyka i objęci systemem kontroli na poziomie odpowiednią częstotliwość.

Pasze

Audyty w sektorze paszowym zidentyfikowały problemy z oceną systemów analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP) u operatorów; wdrożenie protokołów pobierania próbek; oraz kontrole urzędowe dotyczące etykietowania pasz.

Środki ochrony roślin

Kontynuowano przygotowania do aktualizacji prawodawstwa UE dotyczącego zrównoważonego stosowania pestycydów. Trybunał opublikował zaktualizowane zharmonizowane wskaźniki (19) na lata 2011–2019. Wskaźniki pokazują stały postęp. Audyty i serie szkoleń koncentrowały się na zrównoważonym stosowaniu pestycydów i integrowanej ochronie przed szkodnikami. 

Źródło: KE