Wyniki kontroli jakości przetworów zbożowych

Co piąta skontrolowana partia przetworów zbożowych była niewłaściwie oznakowana.

Inspektorzy podczas kontroli tego asortymentu wzięli pod uwagę ogólne przepisy dotyczące jakości handlowej żywności oraz zweryfikowali kontrolowane towary pod względem deklaracji.

Produktami priorytetowymi były: mąki, kasze, płatki ze zbóż.

W I kw. 2024 r. skontrolowano 73 podmioty produkujące i konfekcjonujące przetwory zbożowe w całej Polsce, w tym 3 podmioty wprowadzające do obrotu produkty ekologiczne.

Jakość kontrolowanych towarów kwestionowano u 26 producentów (35,6%).

Cechy organoleptyczne

Kontrolą objęto 47 partii o masie 391 t, nie kwestionując ich w tym zakresie.

Cechy fizykochemiczne

Kontrolą objęto 131 partii przetworów zbożowych o masie 694 t. Nieprawidłowości wykazano w 14 partiach (10,7%). 

Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały niespełnienie deklarowanych poziomów parametrów takich jak:

• zawartość błonnika, białka i tłuszczu w odniesieniu do zamieszczonych informacji w tabelach wartości odżywczej,
• popiołu, soli, liczby opadania i wilgotności w porównaniu do poziomów deklarowanych przez producentów w dokumentacji zakładowej odnoszącej się do danego produktu.  

Na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych nie kwestionowano parametrów fizykochemicznych ekologicznych produktów.

Znakowanie

W zakresie znakowania sprawdzono 163 partie przetworów zbożowych o masie 954 t, z czego zakwestionowano 34 partie (20,9%).  

Stwierdzono m. in.:

• Podanie w oznakowaniu kaszy jęczmiennej informacji o możliwej obecności glutenu, podczas gdy jęczmień jest składnikiem alergennym zawierającym gluten.
• Pominięcie w nazwie kaszy pęczak informacji o składniku alergennym jakim jest zboże, z którego została wyprodukowana, tj. określenia „jęczmienna”.
• Zamieszczenie na opakowaniu informacji „organiczna”, sugerującej produkt ekologiczny, podczas gdy faktycznie towar ten nie posiadał takich właściwości, jak również producent nie posiadał certyfikatu potwierdzającego ekologiczną metodę produkcji.
• Brak warunków przechowywania i instrukcji użycia (przygotowania).
• Zamieszczenie informacji o masie netto i dacie przydatności do spożycia na etykietach w sposób nieczytelny.
• Podanie w informacji o wartości odżywczej niewłaściwych zawartości składników odżywczych w odniesieniu do poziomu stwierdzonego na podstawie badań laboratoryjnych.
• Wskazanie niewłaściwego typu mąki pszennej, podano typ 650, natomiast zawartość popiołu ogólnego oznaczona w laboratorium wskazywała na niższy typ mąki.
• Zamieszczenie informacji: „Produkt (…) uzyskany z przemiału wysokogatunkowej pszenicy niemodyfikowanej genetycznie”, sugerującej że produkt jest wolny od GMO, podczas gdy w UE nie są dopuszczone modyfikacje pszenicy.

Dodatkowo podczas kontroli sprawdzono jakość surowców stosowanych w procesie produkcji przetworów zbożowych. Badaniom laboratoryjnym poddano 64 partie surowców (pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia, prosa, gryki i płatków pszennych), o łącznej masie 22 351 t. Nieprawidłowości stwierdzono odnośnie niespełna 10% skontrolowanych surowców.

Nieprawidłowości dotyczyły m. in: obecności szkodników oraz wyższej, w porównaniu z poziomem określonym w umowie, wilgotności.   

Inspektorzy stwierdzili również wprowadzanie do obrotu produktów przeterminowanych przez 1 ze skontrolowanych zakładów.  

Podczas kontroli stanu pomieszczeń i warunków przechowywania w 1 podmiocie, w magazynie wyrobu gotowego stwierdzono niższą temperaturę w stosunku do wymagań zawartych w dokumentacji zakładowej, tj. temperatura wynosiła +2,2˚C, zamiast od 5 do 25 ˚C.

Zastosowane sankcje

W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, inspektorzy wydali 7 decyzji administracyjnych nakładających kary pieniężne, 12 decyzji nakazujących prawidłowe oznakowanie, 4 decyzje zakazujące wprowadzenie do obrotu, 4 decyzje w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na niską szkodliwość czynu, 1 decyzję nakazującą zniszczenie.

Dodatkowo nałożyli 9 mandatów karnych oraz wydali 14 zaleceń pokontrolnych.

Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.

Konsumencie pamiętaj!

W UE w przypadku zbóż dopuszczone są wyłącznie modyfikacje genetyczne kukurydzy, a nie pszenicy. Zatem informacje o braku GMO w przypadku produktów uzyskanych z innych zbóż nie są dozwolone.

W przepisach jest lista składników alergennych, które muszą być w szczególny sposób podkreślone w oznakowaniu jeśli znajdują się w danym produkcie. Należą do nich. m. in.: zboża zawierające gluten.

Przeterminowany towar nie może być wprowadzony do obrotu.

Źródło: IJHARS