13 września 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał doniosłe praktycznie orzeczenie odnośnie wprowadzania do obrotu żywności genetycznie zmodyfikowanej, przesądzające m.in., że „środki ochronne [dot. odmowy wprowadzenia na rynek żywności GMO], niezależnie od ich tymczasowego charakteru, nawet jeżeli mają charakter zapobiegawczy, mogą zostać przyjęte wyłącznie wtedy, gdy oparte są na możliwie kompletnej ocenie ryzyka uwzględniającej szczególne okoliczności danego przypadku, które wykazują, że środki te są potrzebne” (sygn. akt C-111/16, wyrok Trybunału z 13 września 2017 r. w postępowaniu karnym przeciwko Giorgiowi Fidenatowi, Leandrowi Tabodze, Lucianowi Tabodze, mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Tribunale di Udine, Włochy).        

W orzeczeniu tym wskazano m.in.:

„(…) państwo członkowskie może, po oficjalnym poinformowaniu Komisji o potrzebie skorzystania ze środków nadzwyczajnych i jeżeli Komisja nie podjęła żadnego środka zgodnie z art. 53 rozporządzenia nr 178/2002, z jednej strony podjąć takie środki na poziomie krajowym, a z drugiej strony utrzymać je lub odnowić, dopóki Komisja nie przyjmie zgodnie z art. 54 ust. 2 tego ostatniego rozporządzenia decyzji o ich przedłużeniu, zmianie lub uchyleniu”;

„(…) tymczasowe środki zarządzania ryzykiem, które można podjąć na podstawie zasady ostrożności, i środki nadzwyczajne podjęte na podstawie art. 34 rozporządzenia nr 1829/2003 nie podlegają temu samemu systemowi. Z art. 7 rozporządzenia nr 178/2002 wynika bowiem, że podjęcie tych środków tymczasowych jest podporządkowane przesłance, że ocena dostępnych informacji wykaże możliwość wystąpienia szkodliwych skutków dla zdrowia, ale brak jest pewności naukowej. Natomiast art. 34 rozporządzenia nr 1829/2003 pozwala na skorzystanie ze środków nadzwyczajnych, kiedy w przypadku produktu zatwierdzonego przez to ostatnie rozporządzenie jest „oczywiste”, że najprawdopodobniej niesie on ze sobą „istotne” ryzyko dla zdrowia ludzkiego, zdrowia zwierząt lub środowiska. W tym względzie Trybunał orzekł w pkt 76 i 77 wyroku z dnia 8 września 2011 r., Monsanto i in. (od C 58/10 do C 68/10, EU:C:2011:553), że wyrażenia „oczywiste” i „istotne ryzyko” w rozumieniu art. 34 rozporządzenia nr 1829/2003 należy rozumieć jako odnoszące się do poważnego ryzyka zagrażającego w oczywisty sposób zdrowiu ludzi, zwierząt lub środowisku naturalnemu. Ryzyko to musi zostać stwierdzone na podstawie nowych dowodów opierających się na wiarygodnych danych statystycznych. Środków ochronnych przyjętych na podstawie wspomnianego art. 34 nie można bowiem skutecznie uzasadniać czysto hipotetycznym rozpatrywaniem ryzyka, opartym na zwykłych przypuszczeniach, które nie zostały jeszcze zweryfikowane naukowo. Wręcz przeciwnie, takie środki ochronne, niezależnie od ich tymczasowego charakteru, nawet jeżeli mają charakter zapobiegawczy, mogą zostać przyjęte wyłącznie wtedy, gdy oparte są na możliwie kompletnej ocenie ryzyka uwzględniającej szczególne okoliczności danego przypadku, które wykazują, że środki te są potrzebne”.

Centrum Prawa Żywnościowego: www.food-law.pl