Biznes Żywnościowy: Spadek eksportu wiśni oraz wzrost znaczenia Ukrainy na globalnym rynku zbóż - Agro Tydzień

Silny spadek eksportu mrożonych wiśni z Polski

Polska jest największym producentem wiśni w UE, z udziałem przekraczającym 50% w rynku. W latach 2014-2016 przeciętne zbiory w Polsce odpowiadały 2,5-krotnej produkcji na Węgrzech, które są kolejnym najbardziej liczącym się producentem we Wspólnocie. Nasz kraj jest również największym dostawcą mrożonych wiśni do UE. Z danych Eurostatu wynika, że w ostatnich trzech sezonach udział Polski w pokryciu popytu importowego na mrożone wiśnie we Wspólnocie wynosił ok. 43-53%.

Drastyczny spadek tegorocznych zbiorów wiśni w Polsce przyczynił się do zmniejszenia produkcji mrożonych owoców i obniżenia ich eksportu. Z wstępnych danych Eurostatu wynika, że w pierwszym miesiącu bieżącego sezonu 2017/18, tj. w lipcu br., wyeksportowano z Polski blisko 5,2 tys. t mrożonych wiśni, czyli o 24% mniej niż przed rokiem. Jednak ze względu na wzrost cen jednostkowych, wartość eksportu zwiększyła się.

Najwięcej mrożonych wiśni sprzedano do UE (ponad 4 tys. t). Eksport do tej grupy krajów pozostał stabilny w relacji rocznej. Znacznie zmniejszyła się natomiast sprzedaż do krajów trzecich, wśród których najwięcej surowca zakupiła Białoruś.  Trafiło tam ok. 880 kg owoców, czyli to aż o 57% mniej w porównaniu z lipcem 2016 r. Warto zwrócić uwagę,  że znaczenie Białorusi jako odbiorcy mrożonych wiśni z Polski zwiększyło się istotnie od wprowadzenia rosyjskiego embargo na żywność  z UE w 2014 r. O ile jeszcze w sezonach 2011/12-2013/14 udział tego kraju w polskim eksporcie mrożonych wiśni kształtował się na poziomie ok. 0,3-0,4% w ujęciu wolumenowym, o tyle już w sezonach 2014/15-2016/17 wielkość ta wynosiła ok. 18-31%.

Przypomnijmy, że według GUS tegoroczne zbiory wiśni w Polsce wyniosły ok. 70 tys. t . W porównaniu do ubiegłorocznych zmniejszyły się o 64%, natomiast w odniesieniu do średniej z ostatnich 5 lat obniżyły się o 62%. Jak podaje IERiGŻ, w lipcu i sierpniu br. przeciętne ceny skupu wiśni do mrożenia kształtowały się na poziomie odpowiednio 5,06 zł/kg i 6,13 zł/kg wobec  1,76 zł/kg i 1,24 zł/kg rok wcześniej. Były też znacznie wyższe od  średniej ceny uzyskiwanej w tych miesiącach w ostatnich 5 latach (odpowiednio 2 zł/kg  i 1,78 zł/kg). Według IEG Vu, na początku września br. cena mrożonych wiśni odm. Łutówka kształtowała się na poziomie 2,3 euro/kg, czyli była 2,5-krotnie wyższa niż rok wcześniej.

Autor: Anna Kitala, ekspert rynków rolnych, BGŻ BNP Paribas

Rośnie znaczenie Ukrainy na globalnym rynku zbóż

W bieżącym sezonie Ukraina będzie drugim największym eksporterem zbóż na świecie.

W przedstawionym w czwartek 26.10 br. raporcie Międzynarodowej Rady Zbożowej (MRZ) podniesiono o 0,5 mln t prognozę eksportu zbóż z Ukrainy w sezonie 2017/18 do 43,1 mln t. Wynikało to ze znacznego podwyższenia prognozy dla pszenicy (+0,5 mln t). Warto dodać, że jeszcze w kwietniu MRZ oczekiwała, że eksport zbóż wyniesie 35,7 mln t i będzie mniejszy niż notowany w przypadku USA, UE i Rosji.

Gdyby obecna prognoza sprawdziła się, wówczas wielkość sprzedaży zagranicznej ziarna przez Ukrainę byłaby drugą najwyższą w jej historii, choć o 1,2 mln t (2,7%) mniejszą od rekordu z ubiegłego sezonu 2016/17. Tym samym nasz wschodni sąsiad utrzyma się na drugiej pozycji na świecie pod względem eksportu zbóż, z 12-proc. udziałem, po Stanach Zjednoczonych z prognozowanym eksportem wielkości 79,0 mln t. Ukraina wyprzedza pod tym względem Argentynę (42,9 mln t), Rosję (41,7 mln t) i UE (35,2 mln t).

Znaczenie Ukrainy na globalnym rynku zbóż systematycznie wzrasta.  W ciągu ostatnich pięciu sezonów jej eksport ziarna ogółem zwiększył się prawie 2-krotnie. Atutem Ukrainy są bardzo dobre gleby, korzystny klimat, niskie koszty produkcji oraz bardzo dobre położenie względem głównych importerów skoncentrowanych wokół Morza Śródziemnego.

Ukraina ma szczególnie duże znaczenie w eksporcie kukurydzy. Według MRZ w bieżącym sezonie wyeksportuje ona rekordowe 21,6 mln t tego ziarna, czyli o 5% (1 mln t) więcej niż w poprzednim sezonie. Oznacza to, że blisko 80% produkcji zostanie sprzedane poza granicami kraju. Ta ilość zapewnia czwarte miejsce na świecie w eksporcie (po Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Argentynie), z udziałem 14,5%. Do najważniejszych odbiorców należą m.in. kraje UE. W ubiegłym sezonie ukraińska kukurydza trafiła głównie do Hiszpanii (2,4 mln t) oraz Holandii (2,2 mln t). Polska zakupiła 103 tys. t, co było m.in. wynikiem wysokich zbiorów kukurydzy w naszym kraju i związanym z tym niskim zapotrzebowaniem importowym.

Ukraina jest też ważnym eksporterem jęczmienia.  W bieżącym sezonie wysyłki mogą sięgnąć 4,5 mln t, czyli będą o 15% niższe niż w sezonie 2016/17. Będzie to jednak stanowić 16,5% światowego eksportu tego zboża.

Z kolei z prognozowanym eksportem pszenicy w sezonie 2017/18 na poziomie 16,7 mln t, nasz sąsiad zajmie szóste miejsce na świecie z udziałem 9,6%. Od lat najważniejszym odbiorcą jest Egipt, gdzie w 2015 r. trafiło 1,8 mln t ziarna (13% całego eksportu z Ukrainy).  W 2015 r. duże były też wysyłki do Azji Południowo-Wschodniej. Polska znalazła się w tym zestawieniu na 48 miejscu z wielkością importu 3,4 tys. t.

Autor: Marta Skrzypczyk, ekspert rynków rolnych, BGŻ BNP Paribas