Dopuszczalne dzienne spożycie 3-MCPD - nowe wytyczne według EFSA

Eksperci z EFSA, wykorzystując nowe naukowe podejście, przeprowadzili  ponowną ocenę wpływu zanieczyszczenia żywności związkiem 3-MCPD na występowanie chorób nerek oraz problemów z męską płodnością.

Uważa się, iż poziom przyjmowania 3-MCPD wraz z żywnością nie stwarza zagrożenia zdrowotnego dla większości konsumentów, jednak, jak szacują eksperci, dla najmłodszych z nich może on nie być obojętny. W przypadku niemowląt istnieje ryzyko przekroczenia wyznaczonego dopuszczalnego dziennego spożycia tego związku.

Zaktualizowana opinia z 2016 roku

3-MCPD, czyli 3-monochloropropano-1,2-diol i substancje pokrewne należą do chemicznych zanieczyszczeń żywności. Związki z tej grupy powstają podczas procesów przetwarzania żywności. Występują w szczególności w produktach wysoko przetworzonych i olejach roślinnych, głównie w oleju palmowym. Zespół ekspertów z EFSA ds. zanieczyszczeń przeprowadził ocenę bezpieczeństwa spożywania 3-MCPD i innych zanieczyszczeń, powstających podczas procesów przetwarzania żywności, zwanych glicydylowymi estrami kwasów tłuszczowych (GE), w 2016 roku. Wynikiem oceny było wydanie opinii sugerującej obniżenie poziomu glicydylowych estrów kwasów tłuszczowych w olejach roślinnych i innych produktach żywnościowych, ze względu na ich działanie genotoksyczne i rakotwórcze.

Obecna aktualizacja opinii dotyczy wyłącznie 3-MCPD i estrów tego związku. Wcześniejsza ocena glicydylowych estrów kwasów tłuszczowych nie uległa zmianie.

Jak twierdzi prof. Christer Hogstrand, przewodniczący grupy naukowej, która opracowała opinię z 2016 roku: „EFSA zdecydowała się na przeprowadzenie ponownej oceny po tym, jak Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA) ustanowił inną (niż EFSA) wartość dopuszczalnego dziennego pobrania substancji”. Kolejnym argumentem, skłaniającym do przeprowadzenia ponownej oceny bezpieczeństwa spożywania substancji i określenia dopuszczalnego dziennego pobrania (TDI) była aktualizacja metody, służącej do jego oszacowania. Podczas aktualizacji opinii panel ekspertów zastosował zmienioną metodę, mającą na celu wyznaczenie dopuszczalnego dziennego pobrania 3-MCPD i w rezultacie zwiększył dotychczas przyjętą wartość ponad dwukrotnie.

Dopuszczalne dzienne spożycie(TDI) 3-MCPD w µg/kg masy ciała

W ramach ponownej oceny bezpieczeństwa spożywania 3-MCPD z żywnością eksperci z EFSA przeanalizowali dane, dotyczące wpływu na rozwój oraz reprodukcję, a w szczególności na płodność u mężczyzn – czyli te aspekty, które w swojej ocenie podkreślił Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA). Według prof. Christer’a Hogstrand’a: „w ramach ponownej oceny obliczyliśmy poziomy, przy których przekroczeniu może wystąpić niepożądane oddziaływanie na nerki oraz płodność u mężczyzn”. Zaktualizowane dopuszczalne dzienne spożycie wyznaczone przez ekspertów z EFSA chroni przed wystąpieniem obydwu typów negatywnego działania 3-MCPD na organizm.

Różne metody, a wnioski podobne

Poziom dopuszczalnego dziennego pobrania wyznaczony przez EFSA po zaktualizowaniu opinii, jest znacznie bliższy wartości uzyskanej przez JECFA, niż przed jej aktualizacją. Do jego określenia obie instytucje wykorzystały te same dane toksykologiczne, jednak obliczenia wykonywały w oparciu o odmienne metody określania TDI. Mimo zauważalnych różnic technicznych obydwa organy doszły do takich samych ogólnych wniosków, dotyczących możliwych negatywnych skutków zdrowotnych, związanych ze spożywaniem 3-MCPD i wyznaczyły zbliżoną dawkę dopuszczalnego dziennego pobrania.

Źródło:
EFSA: Mise à jour du niveau de sécurité pour le 3-MCPD dans les huiles végétales et les aliments