Materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością: Tysiące nielegalnych i niebezpiecznych produktów przechwyconych i wycofanych w Europie

O przeprowadzonej akcji

Komisja Europejska przeprowadziła wspólne działania wraz z Siecią ds. Oszustw Żywnościowych UE i organami celnymi.  Akcję ukierunkowano na nielegalny przywóz, obrót i sprzedaż materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z tworzyw sztucznych, zawierających bambus i inne niedozwolone dodatki pochodzenia roślinnego. Większość dodatków pochodzenia roślinnego (w tym bambus) nie zostało ocenionych pod kątem bezpieczeństwa ich stosowania w tworzywach sztucznych. Dlatego niektóre z nich mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Skoordynowana akcja trwała jeden rok i przystąpiło do niej 21 krajów, które doprowadziły do znacznego wzrostu identyfikacji nielegalnych i podrabianych produktów. Krajami zaangażowanymi były: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowenia, Węgry, Włochy.

W czasie trwania akcji odnotowano 748 spraw. Sprawy dotyczyły odrzucenia na granicy, kontroli na rynku przez właściwe organy, kontrole prowadzące w handlu elektronicznym – prowadziły one do zniszczenia lub wycofania niedozwolonych produktów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością, zawierających niedozwolony proszek bambusowy. Z tych 748 spraw, 644 dotyczyło produktów znalezionych na rynku UE, a 104 to produkty odrzucone na granicy UE. Większość nielegalnych produktów pochodziła z Chin. Władze państw członkowskich zobowiązały producentów, importerów i dystrybutorów do natychmiastowego wycofania produktów z rynku.

Jaki jest problem?

Tworzywa sztuczne przeznaczone do kontaktu z żywnością mogą być wytwarzane wyłącznie z substancji, które zostały dokładnie przebadane i dopuszczone zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (UE) 10/2011. W dniu pisania artykułu (29 listopada 2022 r.) było ponad 900 dozwolonych substancji w ramach tego rozporządzenia.

Pomimo powyższego, na rynku UE sprzedawane są plastikowe materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością, zawierające bambus i inne dodatki pochodzenia roślinnego, które nie są dopuszczone i nie znajdują się w unijnym wykazie. Zatem wprowadzenie do obrotu takich produktów jest nielegalne. Pomimo wzrostu liczby ostrzeżeń i komunikatów RASFF Komisja Europejska i państwa członkowskie UE zauważyły, że nielegalna sprzedaż jest kontynuowana.

Możliwe zagrożenia dla zdrowia publicznego poprzez przekroczenie określonych limitów migracji

Wykorzystanie bambusa i innych niedozwolonych mielonych materiałów roślinnych w tworzywach sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, ponieważ może umożliwić przyspieszoną degradację niektórych tworzyw sztucznych. Może to prowadzić do migracji substancji z plastiku do żywności.

Przykładowo, plastikowe materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością z dodatkiem bambusa ulegają degradacji, a melamina i formaldehyd mogą migrować do żywności w ilościach przekraczających bezpieczne limity. Ponadto bez zezwoleń i dokumentacji nie jest możliwa weryfikacja pochodzenia materiałów.

Fałszywe oznaczenia

Produkty plastikowe z dodatkiem bambusa lub innych materiałów roślinnych często przedstawiane są jako „naturalne”, „przyjazne dla środowiska”, „nadające się do kompostowania”, „nadające się do recyklingu”. Te wprowadzające w błąd fałszywe twierdzenia mają na celu nakłonienie świadomych ekologicznie konsumentów do zakupu.

Ta rzekomo zrównoważona alternatywa dla tworzyw sztucznych (dodanie do tworzywa sztucznego bambusa lub innego dodatku pochodzenia roślinnego) sprawia, że plastik nie nadaje się do recyklingu. Ponadto zdarza się, że są one fałszywie oznakowane jako „organiczne”. Materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością na bazie roślin, które nie są produkowane z zamiarem sprzedaży jako żywność, są poza zakresem Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 i nie mogą być opatrzone unijnym logo produkcji ekologicznej.

Dalsze działania

Akcja koordynowana przez UE dobiegła końca, jednak właściwe organy w państwach członkowskich utrzymują czujność i kontrole. Komisja Europejska będzie dalej pomagać krajom członkowskim, aby powstrzymać wprowadzanie tych produktów na rynek UE.

Źródło: Komisja Europejska

Zespół FoodFakty ustawicznie monitoruje rynek i wszystkie wykryte przypadki zafałszowań w EU oraz reszcie świata. Niezwłocznie rejestruje wszystkie produkty w bazie Probase360, a klienci bazy codziennie otrzymują alert z bieżacymi wycofaniami z rynku i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne i pogłębiać informacje o sytuacji w module analitycznym bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360