Wpływ edycji genów na bezpieczeństwo żywności – raport FAO

Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) opublikowała raport „Gene editing and food safety Technical considerations and potential relevance to the work of Codex Alimentarius”, w którym dokonano przeglądu kwestii związanych z bezpieczeństwem żywności, przy produkcji której zastosowano edycję genów.

Edycja genów może skutkować zwiększeniem produkcji i jakości żywności oraz przyczynić się do zrównoważonego rozwoju dostaw żywności i odporności na zmiany klimatu. FAO uważa, że technologie edycji genów, jeśli zostaną uznane za bezpieczne, stanowią obiecujące nowe narzędzie do hodowli roślin i zwierząt w krajach o niskich i średnich dochodach.

Co zawiera raport

Raport zawiera przegląd zagadnień związanych z bezpieczeństwem żywności w zastosowaniu edycji genów do produkcji żywności, w tym stosowalność istniejących zasad i wytycznych Kodeksu Żywnościowego dla odpowiednich ocen bezpieczeństwa żywności i przedstawia kilka kluczowych kwestii dotyczących opracowywania i wdrażanie polityk i kryteriów regulacyjnych dotyczących produktów pochodzących z edycji genów.

W raporcie FAO definiuje „edycję genów” jako ogólny termin określający różne techniki oparte na biologii molekularnej stosowane do wprowadzania ukierunkowanych zmian w genomie organizmów żywych. Te techniki są wykorzystywane z wielu powodów, w tym do hodowli nowych odmian roślin, ras zwierząt i szczepów drobnoustrojów do celów rolniczych. Potencjalnie mogą one rozwijać różnorodne cechy, aby zwiększyć produkcję i jakość żywności, a także przyczynić się do zrównoważonego rozwoju i odporności na zmiany klimatu. Ponieważ jednak są to innowacyjne techniki hodowlane, podlegają one również kontroli organów regulacyjnych na całym świecie.

Trwają krajowe i międzynarodowe dyskusje na temat najodpowiedniejszych form przepisów dotyczących takich technik. Obecne wysiłki w zakresie kształtowania polityki w tym zakresie koncentrują się na różnych kwestiach technicznych, w tym bezpieczeństwo żywności jako jeden z obszarów priorytetowych. W niniejszym opracowaniu zwrócono również uwagę na obszary, w których istnieją możliwości dla kompetencji krajowych władz do czerpania korzyści z istniejących i bieżących prac FAO i Kodeksu Żywnościowego oraz doradztwa naukowego, transferu wiedzy i wymiany informacji.

Raport zawiera przegląd zastosowań edycji genów, na przykład kiedy w 2019 r. w Stanach Zjednoczonych dopuszczono do obrotu zmodyfikowaną genetycznie soję wysokooleinową, która była pierwszą dostępną na rynku żywnością pochodzącą ze źródła zmodyfikowanego genetycznie. Wspomniano również o innych uprawach, zwierzętach i mikroorganizmach poddanych edycji genów, a także o liście produktów żywnościowych i rolniczych, które są obecnie opracowywane za pomocą technik edycji genów.

Przykłady produktów znajdujących się w fazie globalnego rozwoju:

• banany odporne na choroby i biofortyfikowane witaminą A,
• maniok o obniżonym poziomie cyjanku,
• bezglutenowa pszenica,
• hipoalergiczne mleko,
• świnie odporne na ASF.

Pierwszym krajem, który zatwierdził edycję genów dla żywności i rolnictwa poprzez działania regulacyjne, była Nowa Zelandia (2013 r.). Następnie Argentyna, Chile, Izrael, Stany Zjednoczone, Brazylia, UE, Australia, Ekwador, Gwatemala, Honduras, Nigeria, Paragwaj, Filipiny, Japonia, Kanada, Republika Południowej Afryki, Chiny, Indie i Kenia również podjęły działania regulacyjne w sprawie żywności modyfikowanej genetycznie. Większość rządów, które wprowadzają polityki edycji genów stosowane w żywności i rolnictwie, wykorzystuje krajowe ramy regulacyjne dotyczące nowoczesnej biotechnologii, nowej żywności lub GMO jako modelu porównawczego. W niektórych przypadkach kraje opierają się na istniejących przepisach stosowanych do ogólnego nadzoru nad bezpieczeństwem żywności, niezależnie od techniki stosowanej do produkcji żywności, i wyjaśniają, w jaki sposób istniejące przepisy mają zastosowanie do produktów wytwarzanych przy użyciu edycji genów.

W raporcie dokonano przeglądu wytycznych Codex Alimentarius, pokazując, że istniejące protokoły i paradygmaty, takie jak analiza ryzyka dla bezpieczeństwa żywności i wytyczne dotyczące całych procesów oceny bezpieczeństwa żywności, można łatwo dostosować i zastosować do oceny bezpieczeństwa żywności zmodyfikowanej genetycznie.

Podsumowanie

Możliwe skutki edycji genów dla bezpieczeństwa żywności, jakości i handlu nie będą się znacznie różnić od tego, co już istnieje w przypadku żywności z wcześniej istniejących technik hodowlanych. Dlatego odpowiednie wytyczne opracowane przez Codex Alimentarius nadal mają zastosowanie do kwestii bezpieczeństwa i uczciwego handlu żywnością pochodzącą z edycji genów, zgodnej z międzynarodowymi zobowiązaniami. I wg FAO nie jest konieczne tworzenie zupełnie nowego zestawu przepisów dotyczących edycji genów i bezpieczeństwa żywności.

Pełna treść raportu FAO - https://www.fao.org/3/cc5136en/cc5136en.pdf

Źródło: FAO