Budowanie systemu zdrowszej żywności dla ludzi i planety – raport UK Health Alliance on Climate Change

Istnieje wiele sposobów, w jaki produkcja i konsumpcja żywności wywiera wpływ na zmiany klimatu, a w konsekwencji na zdrowie. Jeśli te skutki mają zostać ograniczone, konieczne jest podjęcie działań w odniesieniu do każdego z nich.

Brytyjski sojusz - UK Health Alliance on Climate Change – przygotował raport dotyczący wyzwań, które stoją przed przemysłem spożywczym i służbą zdrowia mających na celu promocję zachowań promujących prozdrowotne zachowania wśród społeczeństwa maksymalizujące potencjalne korzyści dla zdrowia konsumentów oraz minimalizujące wpływ na zmiany klimatyczne.

Jakie niezbędne działania należy podjąć?

Do niedawna większość działań mających na celu ograniczenie zmian klimatycznych skoncentrowana była na dekarbonizacji energii i transportu, obecnie coraz większą uwagę zwraca się na rolę, jaką w emisji gazów cieplarnianych odgrywa produkcja żywności. Obecnie powszechnie wiadomo, że nie uda się powstrzymać globalnego ocieplenia jeżeli nie nastąpi transformacja w sposobie, w jaki świat produkuje żywność i zarządza ziemią rolną.

W Wielkiej Brytanii, łącznie produkcja i konsumpcja żywności stanowią ok. 20% emisji CO₂, gdzie połowa związana jest z importem (głównie poprzez uprawy na cele paszowe i związane z tym wylesiania), a reszta z produkcją żywności na miejscu. Przestawiając się na bardziej zrównoważoną produkcję żywności, należy znacznie zmniejszyć - o 50% - traconą i marnowaną żywność wzdłuż całego łańcucha dostaw żywności, od produkcji po spożycie. Ponadto, jako największy winowajca - wylesiania i rolnictwo mają znaczący wpływ na zdolność planety na sekwestrację CO₂.

W szczególności spożycie czerwonego mięsa będzie musiało zostać zmniejszone o połowę, jeśli system żywnościowy ma trzymać zrównoważone limity środowiskowe. Dlatego taka zmiana diety nie tylko pomoże złagodzić zmiany klimatu, ale także pozytywnie wpłynie na zdrowie konsumentów - istnieją dowody na to, że zastąpienie białka zwierzęcego białkiem roślinnym skutkuje niższymi wskaźnikami udarów mózgu, chorób serca, cukrzycy, oraz ogólnie wskaźników zgonów.

W celu ograniczenia niebezpiecznych zmian klimatu oraz poprawy zdrowia obywateli, rządy będą musiały zrobić o wiele więcej dla poprawy zrównoważonego rozwoju produkcji żywności.

Zmiana diety będzie wymagała wspólnego działania, a przywództwo ze strony rządów będzie tu odgrywało bardzo ważną rolę. Jako absolutne minimum niezbędna jest wielopoziomowa współpraca grup na poziomach ministerialnych dotycząca żywności i rolnictwa, zdrowia, zmian klimatycznych i handlu. Taka grupa robocza powinna być odpowiedzialna za nadzór i przygotowaniem krajowej strategii żywnościowej, która oczywiście powinna wziąć pod uwagę zmiany klimatu.

Rekomendacje

• Informacje i porady będą musiały stanowić podstawę każdej strategii, podnosić świadomość problemów związanych z żywnością i zmianami klimatycznymi oraz udzielać porad dot. działań, które społeczeństwo może podjąć w celu ograniczenia ich wpływ na zmiany klimatu i poprawę ich zdrowia. W szczególności pracownicy służby zdrowia powinni zostać wyposażeni w odpowiednie informacje, by móc w jasny i przystępny sposób przekazać swoim pacjentom porady dotyczące żywności i zdrowia, które wspierają przejście na dietę przyjazną dla klimatu.
• Bez czytelnych informacji w punkcie sprzedaży, konsumenci nie będą w stanie dokonać zdrowych i zrównoważonych wyborów. Obowiązkowe środowiskowe oznakowanie żywności, podobne do istniejących informacji o substancjach odżywczych, nie tylko informowałoby o zrównoważonych wyborach konsumenckich, ale sprawiłoby również, że producenci musieliby mierzyć ich oddziaływanie w jednolity sposób i być odpowiedzialnym za wyniki.
• Obecnie w gospodarstwach domowych w UK obecnie każdego roku marnowane jest 7 mln ton żywności, a wiele rodzajów żywności dostępne jest w promocji "buy-one-get-one-free". Rząd powinien zatem szybko podjąć ten temat z detalistami, aby zakończyć praktykę promocji "buy-one-get-one-free", szczególnie dla niezdrowej i łatwo psującej się żywność, aby pomóc zmniejszyć marnotrawstwo żywności.
• Rząd powinien działać bezpośrednio, zmieniając przepisy dotyczące zamówień publicznych w zakresie cateringu, by dzięki temu wpływać na zmianę zachowań żywieniowych oraz zwiększenie podaży zrównoważonej żywności. Szanse na takie podejście istnieją w ramach usług publicznych, od szkół po opiekę społeczną, a realizowane mogłoby być przez NHS w miarę szybko, biorąc pod uwagę zaangażowanie NHS w osiągnięcie emisji netto CO₂ o wartości zerowej do 2040 r. poprzez program "Greener NHS". Cały catering w ramach NHS powinien być zatem zgodny ze wytycznymi zrównoważonego rozwoju.
• Zachęty podatkowe oraz wprowadzenie tzw. „Podatku cukrowego” okazały się być skuteczne w zmianie zachowań, co pokazuje, że możliwe jest rozwinięcie takich mechanizmów w odniesieniu do żywności. Rząd powinien zasygnalizować swój zamiar pójścia w tym kierunku, jeżeli dobrowolne działania podejmowane przez przemysł spożywczy do 2025 r. nie będą mieć wpływu na klimat, to wprowadzony zostanie podatek węglowy od żywności nakładany na wszystkich producentów żywność według śladu węglowego ich produktów.
• Przyszłość stosunków handlowych Zjednoczonego Królestwa z UE i innymi krajami pozostaje niepewna, ale polityka handlowa powinna stawiać zdrowie publiczne i planetarne w centrum uwagi. Wszelkie nowe umowy handlowe muszą zawierać klauzulę wymagającą, aby przywóz spełniał wymogi norm środowiskowych Zjednoczonego Królestwa.

 Pełna treść raportu

Źródło: http://www.ukhealthalliance.org/wp-content/uploads/2020/11/UKHACC-ALL-Consuming-Building-a-Healthier-Food-System-for-People-Planet.pdf