Dwutlenek tytanu nie jest bezpieczny, gdy stosowany jako dodatek do żywności - opinia EFSA

Dwutlenek tytanu jest barwnikiem żywności (E171) nadającym żywności bardziej atrakcyjną białą barwę, stosowany jest również jako pigment w kosmetykach, farbach i lekach. E171 jest dopuszczony jako dodatek do żywności w UE zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008. Po ponownej ocenie EFSA jeszcze w maju br. Komisja Europejska ma rozpocząć konsultacje z krajami członkowskimi UE dotyczące zakazu stosowania dwutlenku tytanu jako barwnika spożywczego.

Ponowna ocena EFSA

Na wniosek Komisji Europejskiej w marcu 2020 r. EFSA zaktualizowała swoją ocenę bezpieczeństwa dwutlenku tytanu stosowanego jako dodatek do żywności.

Zaktualizowana ocena koryguje wyniki poprzedniej oceny EFSA opublikowanej w 2016 r. Wtedy panel ANS zalecił przeprowadzenie nowych badań w celu wypełnienia luk w zakresie możliwych niepożądanych skutków dla układu rozrodczego, co umożliwiłoby ustalenie dopuszczalnego dziennego spożycia.

Aktualnie po ponownej ocenie, biorąc pod uwagę wszystkie dostępne badania naukowe i dane, panel ekspertów EFSA ds. dodatków do żywności i aromatów (FAF) stwierdził, że dwutlenek tytanu nie może już być uważany za bezpieczny jako dodatek do żywności. Kluczowym elementem prowadzącym do tego wniosku były obawy związane z genotoksycznością po spożyciu cząstek dwutlenku tytanu, które mogą kumulować się w organizmie.

Ocenę przeprowadzono zgodnie z rygorystyczną metodologią, biorąc pod uwagę wiele badań, które przeprowadzono od czasu poprzedniej oceny EFSA w 2016 r., w tym nowe dowody naukowe i dane dotyczące nanocząstek.

Eksperci naukowi EFSA po raz pierwszy zgłosili wytyczne Komitetu Naukowego EFSA dotyczące nanotechnologii z 2018 r. do oceny bezpieczeństwa dodatków do żywności. Dwutlenek tytanu E 171 zawiera co najwyżej 50% cząstek w zakresie nano (tj. poniżej 100 nanometrów), na działanie których mogą być narażeni konsumenci.

Ocena genotoksyczności

Genotoksyczność odnosi się do zdolności substancji chemicznej do uszkadzania DNA, materiału genetycznego komórek. Ponieważ genotoksyczność może prowadzić do skutków rakotwórczych, niezbędna jest ocena potencjalnego działania genotoksycznego substancji w celu wyciągnięcia wniosków dotyczących jej bezpieczeństwa.

Chociaż dowody na ogólne skutki toksyczne nie były rozstrzygające, na podstawie nowych danych i wzmocnionych metod badawczych eksperci EFSA nie mogli wykluczyć obaw o genotoksyczność, w związku z czym nie mogli ustalić bezpiecznego poziomu dziennego spożycia dwutlenku tytanu.

Wcześniejsza ocena bezpieczeństwa dwutlenku tytanu

Bezpieczeństwo dwutlenku tytanu jako dodatku do żywności było już ponownie ocenione przez panel EFSA ANS w 2016 r. Wtedy zwrócono również uwagę na niepewności dotyczące wielkości cząstek i rozkładu cząstek dwutlenku tytanu stosowanego jako dodatek do żywności E171.

W 2019 r. EFSA opublikowała oświadczenie w sprawie przeglądu ryzyka związanego z narażeniem na dwutlenek tytanu jako dodatek do żywności (E171) przeprowadzonego przez Francuską Agencję ds. Żywności, Środowiska i Bezpieczeństwa Pracy (ANSES). W swoim oświadczeniu EFSA podkreśliła, że opinia ANSES powtórzyła niepewność i luki w danych wcześniej zidentyfikowane przez EFSA i nie przedstawiła ustaleń, które unieważniłyby poprzednie wnioski Urzędu dotyczące bezpieczeństwa dwutlenku tytanu.

W tym samym roku (2019) Holenderski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Produktów Konsumenckich (NVWA) wydał również opinię na temat możliwych skutków zdrowotnych stosowania dwutlenku tytanu jako dodatku do żywności, w której podkreślono znaczenie badania skutków immunotoksykologicznych oprócz potencjalnych skutków reprotoksykologicznych.

Źródło: https://www.efsa.europa.eu/en/news/titanium-dioxide-e171-no-longer-considered-safe-when-used-food-additive