Sprzedaż żywności na odległość to wszelkie formy sprzedaży, w których brak jest jednoczesnej fizycznej obecności dostawcy i konsumenta. Do najbardziej popularnych zalicza się sprzedaż internetową (np. sklepy on-line) i telesprzedaż (np. telemarketing i telewizja interaktywna), a w dalszej kolejności tradycyjne formy sprzedaży wysyłkowej (np. katalogowa).

WPROWADZENIE

Przedłużające się ograniczenia epidemiczne w handlu stacjonarnym sprawiają, że duża liczba przedsiębiorców wykorzystuje nowe narzędzia do promocji i sprzedaży środków spożywczych. Naturalnym wyborem jest skorzystanie z możliwości jakie daje Internet.

E-sklep to nie tylko pośrednictwo w sprzedaży. Coraz częściej są to witryny wyspecjalizowane w sprzedaży konkretnych produktów, wyselekcjonowanych kategorii lub określonych marek z szerszego portfolio firmy. Różnorodność sklepów internetowych z żywnością jest bardzo duża. Konsumenci poza sklepami, które pośredniczą w sprzedaży żywności znanych marek, mogą korzystać z rosnącej oferty mniejszych producentów i dystrybutorów. Coraz lepsze wyniki osiągają e-sprzedawcy oferujący produkty lokalne, tradycyjne, niskoprzetworzone i naturalne. Rekordy popularności odnotowuje sprzedaż żywności ekologicznej i prozdrowotnej. Nie przemija także zainteresowanie suplementami diety.

Wśród wielu przedsiębiorców prowadzących działalność na rynku spożywczym powszechne jest przekonanie, że raz uzyskane zezwolenie do prowadzenia działalności na rynku środków spożywczych nie wymaga dodatkowych działań. Nic bardziej mylnego. Niezależnie czy przedsiębiorca rozpoczyna sprzedaż żywności na odległość, czy też rozszerza dotychczasową działalność o ten rodzaj sprzedaży wymagane może być spełnienie kilku warunków formalnych.

ZNACZENIE DLA FIRM

Podmioty prowadzące działalność na rynku spożywczym są odpowiedzialne za przestrzeganie wymagań prawa żywnościowego. Sprzedaż żywności na odległość to jedna z form działalności na rynku spożywczym, dlatego przedsiębiorcy są zobowiązani do rejestracji każdego przedsiębiorstwa znajdującego się pod ich kontrolą, które uczestniczy w którymkolwiek z etapów dystrybucji żywności.

Zależnie od tego czy sprzedaż będzie miała charakter detaliczny czy również hurtowy przedsiębiorcy mogą być zobowiązani do tego, aby dopełnić obowiązku rejestracyjnego nie tylko wobec Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale również wobec Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (1).

Rejestracja wymagana przez Państwową Inspekcję Sanitarną musi nastąpić przed rozpoczęciem działalność. Przedsiębiorca jest zobowiązany do złożenia wniosku do właściwego terenowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o wpis do rejestru zakładów albo o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli. Zgłoszenia należy dokonać co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności (2).

Wniosek składa się w formie pisemnej, zgodnie z przyjętym wzorem (3) i należy określić w nim m.in.:

• rodzaj i zakres działalności, która ma być prowadzona w zakładzie; oraz
• rodzaj żywności, która ma być przedmiotem obrotu; a dodatkowo
• przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie pośrednictwa w sprzedaży żywności "na odległość" (sprzedaży wysyłkowej lub sprzedaży przez Internet), wpisują właściwy rodzaj i sposób sprzedaży z podaniem adresu e-mail i strony internetowej.

Zgodnie z powyższym obowiązek rejestracji działalności dotyczącej sprzedaży żywności na odległość może dotyczyć zarówno nowych uczestników jak i przedsiębiorców funkcjonujących na rynku spożywczym od lat.

Obowiązujące procedury związane z zatwierdzeniem nowego profilu działalności zakładu spożywczego potwierdza wyrok NSA z 25 kwietnia 2017 r.: (…) każde przekształcenie lub rozszerzenie działalności powinno być zgłoszone państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu, który w stosownych przypadkach wydaje decyzję zatwierdzającą nowy profil działalności zakładu. Zatwierdzenie takie jest wymagane również w przypadku zmiany lub rozszerzenia form sprzedaży środków spożywczych. Zmiana zakresu działalności jest możliwa dopiero po uzyskaniu przez przedsiębiorcę zatwierdzenia zakładu, w odniesieniu do zamierzonej nowej działalności, wydanego przez właściwego terenowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego (4).

Uchybienie powyższym zobowiązaniom może być dotkliwe. Zależnie od przypadku, sprzedaż żywności na odległość bez dopełnienia wymogów formalnych może być sklasyfikowana jako:

• przestępstwo zagrożone karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności, lub
• naruszenie przepisów zagrożone karą pieniężną.

Przed podjęciem nowej aktywności w zakresie dystrybucji żywności zdecydowanie warto przeanalizować wymogi prawne mające zastosowanie do planowanej przez nas działalności.

Odnośnie rejestracji internetowej sprzedaży żywności (w tym suplementów diety) warto podkreślić, że wskazując adres domeny na etapie rejestracji dostarczamy inspektorom informacji jakiego rodzaju środki spożywcze wprowadzamy na rynek oraz w jaki sposób komunikujemy konsumentom ich właściwości. Dlatego sprawdzenie legalności, składu, kategorii, oznakowania, prezentacji i reklamy na potrzeby e-handlu nabiera dodatkowego znaczenia.

Piśmiennictwo:                                    

1. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2178 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2021 z późn. zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 106, poz. 730 z późn. zm.).
4. Wyrok NSA z 25.04.2017 r., II OSK 2188/15, LEX nr 2305423.