Kadm w czekoladzie i metylortęć w rybach – nowe limity Komisji Codex Alimentarius

Nowe ustalenia Komisji

W dniach 2-6.07.2018 w Rzymie odbyło się 41 posiedzenie Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO, w której skład wchodzą przedstawiciele 188 państw oraz Unii Europejskiej. Eksperci ustanowili m.in. nowe limity dla metylortęci w rybach oraz naturalnie występujących zanieczyszczeń w czekoladzie. Powzięto także kroki zmierzające do uproszczenia zasad dotyczących etykietowania produktów spożywczych, tak by ułatwić konsumentom identyfikację zdrowej żywności oraz „uniknąć zbędnych komplikacji dla producentów”.

Komisja poddała również ponownej ocenie Ogólne Standardy w zakresie etykietowania wstępnie pakowanych produktów – uaktualniono oznaczanie daty przydatności do spożycia oraz instrukcje dotyczące sposobu przechowywania. Jak podkreśliła Komisja, informacje te nie tylko służą zwiększeniu bezpieczeństwa konsumentów, ale mają również znaczenie dla ograniczania marnotrawienia żywności. Zrewidowane Standardy zawierają nowe wytyczne dotyczące umieszczania na etykiecie terminu przydatności oraz wprowadzają bardziej klarowną terminologię.

Maksymalny poziom kadmu w czekoladzie

W celu ochrony przed nadmierną ekspozycją na kadm, Komisja Kodeksu ustaliła nowe limity obecności tego pierwiastka w czekoladzie. Ziarna kakaowca, główny surowiec do produkcji wyrobów czekoladowych, mogą pobierać kadm z gleby oraz wody. Zbyt wysoka zawartość tego metalu w produktach spożywczych może skutkować jego długofalową akumulacją w organizmie, co w konsekwencji przyczynia się do uszkodzenia nerek – z tego powodu ograniczenie poziomu kadmu w czekoladzie jest istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów.

W 2010 roku Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA) ustanowił tymczasowe bezpieczne miesięczne pobranie kadmu dla ludzi na poziomie 25 mikrogramów na kilogram masy ciała. Bazując na tych ustaleniach, Komisja wprowadziła limity poziomu tego pierwiastka w czekoladzie wynoszące 0,8 lub 0,9 mg/kg, w zależności od zawartości kakao.

MRL dla leków weterynaryjnych

Komisja Codex Alimentarius określiła też maksymalne poziomy pozostałości niektórych leków wykorzystywanych w hodowli zwierząt gospodarskich. W przypadku fioletu gencjanowego, wzbudzającego zastrzeżenia w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego dla konsumentów, eksperci JECFA nie mogli ustalić bezpiecznego poziomu ekspozycji – na podstawie ich pracy Komisja uznała, że nie istnieje akceptowalny limit pozostałości tego leku lub jego metabolitów w żywności. Z tego względu odpowiednie organy kontrolne powinny zapobiegać pojawieniu się jakichkolwiek ilości tej substancji w produktach spożywczych.

Ustanowiono Najwyższe Dopuszczalne Stężenia Pozostałości (MRL) dla następujących leków weterynaryjnych: amoksycyliny (antybiotyku stosowanego w hodowli ryb – MRL nie wyższe niż 50 µg/kg), ampicyliny (antybiotyku stosowanego w hodowli ryb – MRL nie wyższe niż 50 µg/kg), lufenuronu (leku przeciwpasożytniczego stosowanego w hodowli łososi i pstrągów – MRL nie wyższe niż 1350 µg/kg) oraz monepantelu (leku stosowanego w hodowli bydła – MRL nie wyższe niż 7000 µg/kg w przypadku nerek, 2000 µg/kg w przypadku wątroby i 300 µg/kg w przypadku mięśni).

Pozostałości pestycydów

Komisja Kodeksu przyjęła Najwyższe Dopuszczalne Stężenia Pozostałości dla ponad 26 pestycydów w różnych rodzajach produktów spożywczych i pasz. Maksymalne limity mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów i bazują na ustaleniach Wspólnego Posiedzenia Ekspertów FAO/WHO ws. Pozostałości Pestycydów (JMPR).

Dodatki do żywności

Na spotkaniu Komisji zaakceptowano zweryfikowane sekcje dotyczące dodatków do żywności w przypadku 15 standardów towarowych, dzięki czemu stały się one kompatybilne z Ogólnym Standardem dla Dodatków do Żywności (GFSA), również w zakresie maksymalnych ilości dopuszczonych do stosowania w produktach. Zostały one włączone do 27 klas dodatków do żywności, obejmujących m.in.: konserwanty, służące przedłużaniu przydatności do spożycia poprzez ochronę przed działaniem drobnoustrojów, przeciwutleniacze, chroniące przed szkodliwymi procesami oksydacyjnymi, stabilizatory, pozwalające na utrzymanie jednolitej struktury, oraz barwniki, przywracające lub nadające żywności nowy kolor. Bezpieczeństwo dodatków do żywności oceniane jest przez JECFA.

Dioksyny i PCB w żywności i paszach

Komisja podkreśliła, że konsumenci wystawieni są na działanie dioksyn i podobnych związków głównie poprzez spożycie żywności pochodzenia zwierzęcego, z czego 90% stanowią tłuszcze w rybach, mięsie i mleku oraz jego przetworach. Kodeks Praktyk dotyczących tych zanieczyszczeń poszerzony został o szczegóły dotyczące PCB (polichlorowanych bifenyli) na podstawie analizy ryzyka przeprowadzonej przez JECFA. Uaktualnienie dotyczy całego łańcucha żywnościowego, łącznie z karmieniem zwierząt hodowlanych. Wytyczne Codex Alimentarius służyć mają władzom państwowym, rolnikom oraz producentom pasz i żywności do zapobiegania zanieczyszczeniu produktów dioksynami i PCB.

Ekspozycja na metylortęć

W celu ochrony przed nadmierną ekspozycją na rtęć, Komisja Kodeksu Żywnościowego ustaliła nowe limity dla metylortęci występującej w rybach. Długo żyjące gatunki ryb, znajdujące się na szczycie łańcucha żywnościowego, mają zwykle podwyższone stężenie tego związku z organizmie. Rtęć działa toksycznie na system nerwowy, układ pokarmowy oraz odpornościowy człowieka, jak również powoduje uszkodzenia płuc, nerek, skóry i oczu. Aby ograniczyć ekspozycję na metylortęć, eksperci Komisji określili maksymalne jej poziomy dla różnych gatunków ryb – od 1,2 do 1,7 mg/kg produktu. Limit dla tuńczyka wynosi 1,2 mg/kg, dla beryksa krępego 1,5 mg/kg, dla marlina 1,7 mg/kg, a dla rekina 1,6 mg/kg.

Kontrola zawartości histaminy w rybach

Kodeks Praktyk dla Ryb i Produktów Rybackich zawiera wytyczne dotyczące optymalnych sposobów hodowli, połowu, traktowania, produkcji, obróbki, przechowywania, transportu i sprzedaży produktów rybnych, które zapewniają ich najwyższą jakość i bezpieczeństwo. Podczas lipcowego posiedzenia Komisja Codex Alimentarius przyjęła zrewidowaną wersję zaleceń w zakresie kontroli zawartości histaminy – substancji mogącej wywierać działanie toksyczne, która powstaje w wyniku przechowywania ryb w nieodpowiedniej temperaturze lub przez zbyt długi czas. Histamina może wywoływać u ludzi efekty podobne do ostrej reakcji alergicznej. 

Uaktualnienie obejmuje dokładne wytyczne dotyczące kontroli powstawania histaminy, począwszy od połowu, a skończywszy na konsumpcji produktu. Szczególny nacisk położony jest na monitorowanie temperatury oraz prowadzenie właściwej dokumentacji. Kodeks podkreśla, że wdrażanie środków zapobiegających tworzeniu się histaminy jest nawet ważniejsze dla bezpieczeństwa produktu niż prowadzenie badań kontrolnych w celu oznaczenia jej zawartości, które mogą być dla producenta o wiele droższe i mniej opłacalne.

Źródła:

http://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/news-and-events/news-details/en/c/1144570/

https://iegpolicy.agribusinessintelligence.informa.com/PL217039/Codex-to-work-on-nutrition-labels-sets-new-limits-on-contaminants