Łotwa walczy z falą zakażeń E. coli – większość przypadków wśród dzieci

Trwa intensywne dochodzenie epidemiologiczne w przedszkolach i szkołach podstawowych

Na Łotwie odnotowano gwałtowny wzrost liczby zakażeń bakterią Escherichia coli, w tym niebezpiecznych szczepów wytwarzających toksynę Shiga (STEC/VTEC). Od 19 do 30 marca 2025 roku zarejestrowano już 39 przypadków – z czego aż 37 dotyczy dzieci w wieku od 2 do 10 lat. Większość z nich trafiła do szpitali, a u pięciorga dzieci rozwinął się zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS), jedno z najcięższych powikłań zakażenia E. coli, mogące prowadzić do niewydolności nerek.

Gdzie doszło do zakażeń?

Zakażenia zarejestrowano w różnych częściach kraju, m.in. w Rydze i w powiatach Ropaži, Ķekava, Salaspils, Ādaži, Sigulda, Cēsis i Dienvidkurzeme. Potwierdzone przypadki odnotowano już w 19 przedszkolach i 2 szkołach podstawowych. Większość dzieci trafiła do szpitali z poważnymi objawami – najczęściej bólami brzucha, biegunką (również krwawą), gorączką i wymiotami.

Władze Łotwy podjęły błyskawiczne działania. Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (SPKC) prowadzi codzienne kontrole, testy kontaktów, wizytacje w placówkach oraz szczegółowe wywiady z rodzicami dzieci. Wydano też specjalne zalecenia dotyczące higieny, izolacji chorych i zasad przygotowywania posiłków w przedszkolach.

Źródło zakażeń

Dotychczasowe dochodzenie nie wskazuje jednoznacznego źródła. Nie zidentyfikowano konkretnego produktu spożywczego, sieci sklepów ani firmy cateringowej, które łączyłyby wszystkie przypadki. Analizowane są jadłospisy placówek, próbki żywności i środowiska, a także zachorowania wśród personelu.

Wysoce podejrzane są jednak drogi transmisji w obrębie samych placówek edukacyjnych – szczególnie w kontekście braku odpowiednich procedur higienicznych, niewystarczających środków dezynfekcyjnych, czy kontaktu między dziećmi. W części przypadków pojawiły się też zakażenia u pracowników kuchni.

Najmłodsi są najbardziej narażeni

Dzieci w wieku przedszkolnym są szczególnie podatne na ciężki przebieg infekcji E. coli. Ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a bliski kontakt z rówieśnikami w warunkach placówek zbiorowych sprzyja transmisji. Właśnie w tej grupie wiekowej najczęściej dochodzi do rozwinięcia się zespołu HUS.

Objawy tego powikłania, takie jak nagły spadek ilości oddawanego moczu, bladość, zmęczenie, a także krwotoczne objawy skórne, wymagają natychmiastowej hospitalizacji. U części dzieci konieczne jest zastosowanie dializ.

Działania służb i ostrzeżenia

SPKC nie tylko prowadzi dochodzenie epidemiologiczne, ale również ściśle współpracuje z przedszkolami, lekarzami pierwszego kontaktu, szpitalami i laboratoriami diagnostycznymi. Każda placówka, w której zidentyfikowano przypadek zakażenia, otrzymuje szczegółowe zalecenia dotyczące dezynfekcji, monitorowania zdrowia dzieci, a także wykluczania personelu z objawami chorobowymi z pracy.

Wydano również zalecenia dla rodziców i opiekunów – dotyczące objawów alarmowych, zasad higieny osobistej, jak i bezpiecznego przygotowywania i przechowywania żywności. Zwrócono szczególną uwagę na:

• dokładne mycie owoców i warzyw przed spożyciem,
• unikanie krzyżowego zanieczyszczenia w kuchni (np. używania tych samych desek do surowego mięsa i gotowych produktów),
• konieczność dokładnego gotowania mięsa,
• wykluczanie z gotowania osób z biegunką i wymiotami.

Dlaczego warto mówić o tej sprawie?

Wzrost liczby przypadków STEC/VTEC u dzieci na Łotwie przypomina, jak groźne mogą być niepozorne patogeny w środowisku żywnościowym i edukacyjnym. To także przykład skutecznej mobilizacji służb sanitarnych w sytuacji kryzysowej. Chociaż źródło zakażeń nadal nie zostało zidentyfikowane, szybkie działania, testy i edukacja mogą ograniczyć dalsze rozprzestrzenianie się choroby.

Zjawisko to ma również wymiar ponadregionalny – podobne przypadki infekcji E. coli w ostatnich miesiącach odnotowano m.in. w USA i w przedszkolu w Reykjaviku. Pokazuje to, że żywność i środowisko kontaktowe dzieci wymagają szczególnego nadzoru i prewencji – nie tylko w sektorze przetwórstwa, ale i w codziennej praktyce placówek edukacyjnych.

Informacje na temat postępów w dochodzeniu epidemiologicznym dotyczącym przypadków zakażenia bakterią E. coli są na bieżąco aktualizowane na stronie SPKC pod tym linkiem

Źródło: SPKC