Zakaz wprowadzania na rynek wielu rodzajów opakowań, obowiązek korzystania z surowców z recyklingu przy ich produkcji, ograniczenie jednorazowych kubków w gastronomii - m.in. z takimi zmianami liczyć się muszą przedsiębiorcy. Rozpoczyna się opiniowanie zmian unijnej dyrektywy opakowaniowej

30 listopada Komisja Europejska opublikowała projekt zmian dotyczących dyrektywy opakowaniowej. Dokument ten ma zostać uchylony i zastąpiony rozporządzeniem, które jest instrumentem prawnym obowiązującym wprost w krajach członkowskich.  Cel: realne ograniczenie ilości produkowanych na starym kontynencie odpadów opakowaniowych.

Dyrektywa opakowaniowa reguluje kwestie związane z produkcją opakowań, stawianych im wymagań, celów nakładanych na kraje członkowskie w zakresie wprowadzanych na ich rynek produktów w opakowaniach. Akt prawny z 1994 roku był ostatnio nowelizowany w maju 2018 roku. Wprowadzono do niego wówczas zapisy zmierzające do przestawienia gospodarki na obieg zamknięty w zakresie surowców – m.in. w zakresie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta - ROP (obejmuje ona np. zaangażowanie producentów w działania na rzecz recyklingu odpadów) i Single Use Plastic (SUP), czyli regulacje dotyczące m.in. jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych np. sztućców i naczyń.

- Komisja Europejska dostrzega, że kraje wspólnoty nie do końca wprowadzają zmiany zapisane w dyrektywie. Np. system ROP i SUP wciąż nie zostały jeszcze w Polsce wcielone w życie zgodnie z wytycznymi.  W efekcie ilość odpadów opakowaniowych w skali kontynentu zamiast się zmniejszać, rośnie: z 66 do 78,5 mln ton rocznie na przestrzeni lat 2009-2019 – mówi mec. Ewa Badowska-Domagała, przewodnicząca grupy roboczej „Legislacja” działającej w ramach Stowarzyszenia Natureef zrzeszającego ponad 30 wiodących polskich firm, instytucji i jednostek naukowych z branży opakowaniowej, produkcji żywności, logistyki i recyklingu.

Dużo zmian w opakowaniach

W zmienionych przepisach Komisja Europejska proponuje określenie wymagań dla opakowań, które uznawać się będzie za nadające się do recyklingu. Tylko takie będzie można wprowadzić do obrotu. W rozporządzeniu wskazane mają być warunki, jakie będą musiały spełniać opakowania, a także kryteria i warunki ich oceny. To duża zmiana, biorąc pod uwagę, że obecnie wielu opakowań nie można przetworzyć na surowiec ze względu na łączenie w nich różnego rodzaju materiałów lub też dodawanie elementów, które uniemożliwiają ich recykling.  

Nowe przepisy określać mają to, w jakiej części dane opakowanie z tworzywa sztucznego wyprodukowane ma być z surowców pochodzących z recyklingu. Np. dla butelek PET współczynnik ten wynieść ma odpowiednio 30 proc. od 1 stycznia 2030 roku oraz 65 proc. od początku roku 2040. Od 2030 roku obowiązywać mają również kryteria w zakresie rozmiarów opakowań. Tzw. współczynnik pustej przestrzeni w opakowaniu będzie mógł wynieść maksymalnie 25 proc. objętości.

Nowe przepisy wymuszą zmianę etykiet w zakresie informacji o tym co zrobić z opakowaniem po użyciu. Będą one jednolite w całej Unii Europejskiej, aby ułatwić selektywną zbiórkę odpadów.

Planowane przepisy dotyczyć będą nie tylko producentów opakowań i firm, które wprowadzają je na rynek. Nałożą też obowiązki na przedsiębiorców, którzy np. oferują napoje w jednorazowych kubkach w sytuacji, w której klient nalewa napój z dystrybutora. Ustawodawca wprowadza tu zasadę „użyj ponownie”. Chodzi o to, aby odchodzić od kubków jednorazowych na rzecz tych wielokrotnego użytku. Dotyczy to również pojemników na żywność sprzedawaną na wynos. Od 2030 roku w ten sposób serwowanych ma być 20 proc. napojów oraz dań na wynos. Od 2040 – 80 proc.

Biznes o nowym prawie

Tak szerokie zmiany będą miały wpływ na wiele gałęzi gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem producentów opakowań i żywności oraz sektora przetwarzania odpadów. Przedsiębiorcom pomaga przygotować się do zmian Stowarzyszenie Natureef. Grupa robocza Legislacja działająca w ramach stowarzyszenia śledzi zmiany i dostarcza firmom aktualnych informacji nt. podejmowanych działań legislacyjnych dotyczących opakowań oraz wzmacnia głos członków stowarzyszenia na poziomie europejskim i krajowym.

- W tej chwili grupa Legislacja analizuje projekt rozporządzenia pod kątem tego, które przepisy wymagają dalszej interpretacji, które są nierealne do wdrożenia, a które przyczynią się do realnych działań na rzecz gospodarki w obiegu zamkniętym – mówi Jaśmina Solecka, prezes stowarzyszenia Natureef.

Członkowie stowarzyszenia Natureef z pierwszej ręki otrzymują najświeższe informacje na temat ustawodawstwa unijnego, dzięki czemu mogą przygotować swoje firmy w zakresie strategii na najbliższe lata. Pomaga w tym członkostwo Natureef w CEFLEX – konsorcjum wiodących europejskich firm i organizacji działających w celu zwiększenia udziału opakowań w gospodarce obiegu zamkniętego. CEFLEX udostępnia swoim członom zbiór kompleksowych wytycznych na temat tego jak projektować i produkować opakowania, które nadają się do recyklingu oraz śledzi i opiniuje prawo w tym zakresie.

- Dotychczas CEFLEX w imieniu swoich członków, w porozumieniu z innymi organizacjami skupiającymi producentów opakowań, wystosował list, w którym ustosunkował się do proponowanych zmian, wskazując m.in. na kwestie technologiczne w kontekście planów zakazywania niektórych rodzajów typów opakowań, które nie nadają się do recyklingu. Wraz z opublikowaniem projektu rozporządzenia w dniu 30 listopada, rozpoczynają się prace nad opiniowaniem przepisów. W Polsce i w Europie czeka nas okres intensywnych dyskusji na temat opakowań – zapowiada Ewa Badowska-Domagała, która regularnie uczestniczy w spotkaniach konsorcjum CEFLEX.

Tekst projektu rozporządzenia: https://environment.ec.europa.eu/publications/proposal-packaging-and-packaging-waste_en

Zdjęcie: Mec. Ewa Badowska-Domagała na spotkaniu grupy roboczej „Legislacja” działającej w ramach Stowarzyszenia Natureef