Podstawa prawna

Na mocy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych, znowelizowano przepisy dotyczące warunków posługiwania się określeniem „nalewka”, doprecyzowano wymogi dotyczące napojów alkoholowych tego rodzaju oraz przekazywanie informacji konsumentowi. 

Treść nowelizacji 

Zgodnie z najnowszymi przepisami, w oznakowaniu napoju, spełniającego kryteria określone w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, może zostać dodatkowo zamieszczone określenie „nalewka” w przypadku gdy ten napój alkoholowy jest napojem spirytusowym, który spełnia wymagania określone w art. 2 lit. a–c, e oraz f rozporządzenia 2019/787 oraz został wyprodukowany w sposób określony w art. 2 lit. d

ppkt (i) tiret drugie rozporządzenia 2019/787, przy czym podczas jego produkcji było możliwe dodanie jedynie:

1) innych produktów rolniczych i środków spożywczych, o których mowa w art. 2 lit. d ppkt (i) w tiret trzecie w tiret piąte i szóste rozporządzenia 2019/787, których macerowanie lub podobne przetwarzanie, o których mowa w art. 2 lit. d ppkt (i) tiret drugie rozporządzenia 2019/787, odbywa się przez co najmniej 15 dni i skutkiem tej maceracji lub tego przetwarzania jest uzyskanie przez ten napój spirytusowy dominującego smaku pochodzącego z innych produktów rolniczych lub środków spożywczych;

2) produktów słodzących, o których mowa w art. 4 pkt 9 lit. a, c oraz d rozporządzenia 2019/787, tj. odpowiednio:

-cukier przemysłowy, cukier biały, cukier ekstra biały (cukier rafinowany), glukozę (dekstrozę), fruktozę, syrop glukozowy, płynny cukier (roztwór cukru), płynny cukier inwertowany (roztwór cukru inwertowanego) oraz syrop cukru inwertowanego, określone w części A załącznika do dyrektywy Rady 2001/111/WE;

-cukier palony, który jest produktem otrzymywanym wyłącznie w wyniku kontrolowanego podgrzewania sacharozy bez współudziału zasad, kwasów mineralnych lub innych dodatków chemicznych;

-miód zdefiniowany w części 1 załącznika I do dyrektywy Rady 2001/110/WE. 

Co ważne, „inne produkty rolnicze i środki spożywcze” nie obejmują:

1) moszczów owocowych, soków owocowych i zagęszczonych soków owocowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich;

2) wyrobów winiarskich w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich.

Związek z innymi przepisami 

Zgodnie z przywołanym art. 46 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu. Natomiast w myśl art. 2 lit. a–c oraz e i f rozporządzenia 2019/787, napój spirytusowy, musi być napojem alkoholowym spełniającym następujące kryteria: 

a) jest przeznaczony do spożycia przez ludzi;

b) ma szczególne właściwości organoleptyczne;

c) jego minimalna objętościowa zawartość alkoholu wynosi 15 %, z wyjątkiem napojów spirytusowych, które spełniają wymogi kategorii 39 w załączniku I;

e) nie jest objęty kodami CN 2203 (piwo otrzymywane ze słodu), 2204 (wino ze świeżych winogron, włącznie z winami wzmocnionymi; moszcz gronowy, inny niż ten objęty pozycją 2009), 2205 (wermut i pozostałe wina ze świeżych winogron aromatyzowane roślinami lub substancjami aromatycznymi), 2206 (pozostałe napoje fermentowane [na przykład cydr, perry i miód pitny, saké]; mieszanki napojów fermentowanych oraz mieszanki napojów fermentowanych i napojów bezalkoholowych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone) ani 2207 (alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu 80 % obj. lub większej; alkohol etylowy i pozostałe wyroby alkoholowe, o dowolnej mocy, skażone);

f) jeżeli przy jego produkcji dodano wodę, która może być destylowana, demineralizowana, dejonizowana lub zmiękczona:

(i) jakość tej wody spełnia wymogi dyrektywy Rady 98/83/WE i dyrektywy 2009/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady; oraz

(ii) zawartość alkoholu w napoju spirytusowym, po dodaniu wody, nadal jest zgodna z minimalną objętościową zawartością alkoholu określoną w lit. c) niniejszego artykułu lub w odpowiedniej kategorii napoju spirytusowego określonej w załączniku I.

Natomiast jeżeli chodzi o metodę produkcji, to  zgodnie z art. 2 lit. d ppkt (i) tiret drugie rozporządzenia 2019/787, nalewka musi być wyprodukowana z wykorzystaniem destylacji sfermentowanych produktów z dodatkiem lub bez dodatku środków aromatyzujących lub aromatyzujących środków spożywczych. 

Przekazywanie informacji 

Oprócz tego, w przypadku do sprzedaży nalewki konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży, konieczne będzie podawanie rzeczywistej zawartości objętościowej alkoholu, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. k rozporządzenia nr 1169/2011 (zgodnie z art. 28 tego rozporządzenia), czyli podanie danych szczegółowych „w odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2 % objętościowo, rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu”. Przepis ten nie będzie miał jednak zastosowania do napojów o zawartości alkoholu wyższej niż 1,2% objętościowych sporządzanych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego. Oprócz tego, nie będzie konieczne podawanie wykazu składników ( z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 rozporządzenia nr 1169/2011) w przypadku napojów o zawartości alkoholu wyższej niż 1,2% objętościowych. 

Oprócz tego, określenie „nalewka” może zostać uzupełnione o nazwę jej dominującego smaku pochodzącego z innych produktów rolniczych lub środków spożywczych określonych w ust. 1 pkt 1 stosowanych w maceracji lub podobnym przetwarzaniu, o których mowa w art. 2 lit. d ppkt (i) tiret drugie rozporządzenia 2019/787. 

Okresy przejściowe 

Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 20 sierpnia 2024 r. Natomiast zgodnie z § 2 niniejszego rozporządzenia, napoje alkoholowe, które zostały wprowadzone do obrotu przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia i zawierają w oznakowaniu określenie „nalewka”, a nie spełniają wymagań określonych w § 3a ust. 1, mogą pozostawać w obrocie do wyczerpania ich zapasów.

Pełen tekst rozporządzenia dostępny jest pod adresem:

https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000021701.pdf