Nie tylko kalorie się liczą – rola słodzonych napojów w rozwoju chorób cywilizacyjnych

Inspirująca konferencja

Zespół dwudziestu jeden naukowców opublikował niedawno w renomowanym czasopiśmie “Obesity reviews” obszerną pracę bedącą przeglądem aktualnych wyzwań, z którymi muszą zmierzyć się nauki o żywieniu – jednym z najważniejszych z nich jest wyjątkowo negatywny wpływ słodzonych napojów na zdrowie człowieka. Analiza powstała na gruncie konferencji naukowej zorganizowanej przez Fundację CrossFitu w lipcu ubiegłego roku, której celem było podsumowanie obecnego stanu wiedzy na temat konkretnych składników diety przejawiających niezależny od spożycia energii związek z czynnikami ryzyka rozwoju licznych schorzeń, takich jak otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego czy cukrzyca typu II.

Rozbieżne opinie ekspertów

Naukowcy wskazali w swojej publikacji na istotne problemy, z którymi związane jest prowadzenie oraz analiza badań w zakresie żywienia, w tym na zróżnicowane i często sprzeczne opinie ekspertów dotyczące wpływu na zdrowie składników, takich jak tłuszcze, cukry proste czy węglowodany. Główny autor pracy, dr Kimber Stanhope z Uniwersytetu Kalifornijskiego, podkreślił, że opis trudności metodologicznych i interpretacyjnych, z którymi borykają się badacze, może pomóc opinii publicznej w zrozumieniu powodów, dla których zalecenia żywieniowe często bywają zróżnicowane lub niejednoznaczne.

Zgodni co do jednego

W publikacji pojawił się jednakże jeden temat, co do którego wszyscy naukowcy okazali się wyjątkowo zgodni: konsumpcja słodzonych napojów i jej wpływ na ryzyko rozwoju schorzeń chronicznych, takich jak choroby układu krążenia i cukrzyca typu II. Okazuje się bowiem, że tego typu produkty wywierają niekorzystne efekty fizjologiczne niezależnie od ilości dostarczanych wraz z nimi kalorii, co pokazuje porównanie ich spożycia z identyczną pod względem kaloryczności porcją skrobi. 

Nie tylko „bilans energetyczny”

To jednoznaczne i zgodne stanowisko ekspertów jest niezywkle istotne, ponieważ podważa wspierane przez przemysł spożywczy przekonanie o tzw. „bilansie energetycznym”. Założenie, że znaczenie ma jedynie stosunek kalorii spożytych do wydatkowanych sugeruje, że konsumpcja cukrów może nie być w oczywisty sposób szkodliwa, jeśli tylko nadmiar energii zostanie zużyty poprzez zwiększenie aktywności fizycznej. Okazuje się jednak, że rzeczywistość jest bardziej skomplikowana – zawarte w publikacji „Nie tylko kalorie” (ang. Beyond calories) dowody wskazują, że niektóre źródła kalorii mogą być bardziej szkodliwe pod względem metabolicznym, a zdrowa dieta to znacznie więcej niż tylko „bilans energetyczny”.

Wpływ przemysłu

Zawarte w publikacji wnioski rzucają więc nowe światło na rolę niechętnie przyjmowanych przez przemysł środków zaradczych, takich jak specjalne podatki od słodzonych napojów, ostrzeżenia na etykietach oraz restrykcje w handlu tymi produktami. Metody te mają bowiem potencjalnie szansę na odwrócenie globalnej tendencji gwałtownego wzrostu zapadalności na choroby chroniczne.  „Przemysł spożywczy od dziesięcioleci w istotny sposób wpływa na kształt zaleceń żywieniowych oraz badań w tym zakresie, podkreślając znaczenie kalorii i jednocześnie umniejszając wagę innych czynników, które mogłyby okazać się niekorzystne dla wizerunku niektórych produktów”, stwierdziła Olivia Leonard, dyrektor Fundacji CrossFitu. „Te działania w tragiczny sposób wpływają na zdrowie społeczeństwa. Jesteśmy dumni, że możemy wspierać wysiłki zmierzające ku zwiększeniu świadomości konsumentów o wpływie żywienia i stylu życia na stan zdrowia każdego z nas.”

Źródła:

https://mainsite-assets.crossfit.com/foundation/pdf/5-14-18_Position_Paper_Press_Release.pdf

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/obr.12699