Ochratoksyna A (OTA) w żywności - aktualizacja opinii EFSA

EFSA opublikowała opinię naukową na temat zagrożeń dla zdrowia publicznego związanych z obecnością ochratoksyny A (OTA) w żywności - mykotoksyny naturalnie wytwarzanej przez pleśnie, które można znaleźć w różnych produktach spożywczych, w tym w zbożach, konserwach mięsnych, świeżych i suszonych owocach oraz serze. Nowe dane sugerują, że OTA może być genotoksyczny poprzez bezpośrednie uszkodzenie DNA. Eksperci potwierdzili również, że może działać rakotwórczo na nerki. Dlatego eksperci obliczyli margines ekspozycji (MOE).  W swojej poprzedniej opinii EFSA ustanowiła tolerowane tygodniowe spożycie (TWI) w oparciu o toksyczność i rakotwórczość dla nerek. Teraz eksperci zastosowali bardziej konserwatywne podejście przy obliczaniu MOE i doszli do wniosku, że dla większości grup konsumentów istnieje problem zdrowotny. Opinia naukowa EFSA została przekazana Komisji Europejskiej i trwają dyskusje na temat maksymalnych poziomów OTA w środkach spożywczych.

Ochratoksyna A (OTA) – nowy margines ekspozycji/narażenia MOE

OTA jest wytwarzana przez grzyby z rodzaju Aspergillus i Penicillium i występuje jako zanieczyszczenie w różnych produktach spożywczych. OTA powoduje toksyczność dla nerek u różnych gatunków zwierząt i nowotwory nerek u gryzoni. OTA jest genotoksyczna zarówno in vitro, jak i in vivo; jednak mechanizmy genotoksyczności są niejasne. Każdy z bezpośrednich i pośrednich genotoksycznych i niegenotoksycznych sposobów działania może przyczyniać się do powstawania nowotworów. Ponieważ ostatnie badania podniosły niepewność co do sposobu działania rakotwórczego na nerki, niewłaściwe jest ustalenie wartości orientacyjnej opartej na zdrowiu (HBGV) i zastosowano podejście z marginesem narażenia (MOE). W celu scharakteryzowania efektów nienowotworowych obliczono BMDL 10 na poziomie 4,73 μg / kg masy ciała (mc) dziennie na podstawie zmian w nerkach obserwowanych u świń. W celu scharakteryzowania efektów nowotworowych BMDL 1014,5 μg / kg mc dziennie obliczono na podstawie nowotworów nerek obserwowanych u szczurów. Oszacowanie przewlekłego narażenia na dietę spowodowało, odpowiednio, średni i 95. percentyl w zakresie od 0,6 do 17,8 i od 2,4 do 51,7 ng / kg mc na dzień. Mediana ekspozycji na OTA u prosiąt karmionych piersią wahała się od 1,7 do 2,6 ng / kg mc na dobę, ekspozycje 95 percentyla od 5,6 do 8,5 ng / kg mc na dobę odpowiednio u prosiąt / młodych spożywających mleko. Porównanie ekspozycji z BMDL 10 w oparciu o nienowotworowy punkt końcowy doprowadziło do MOE o wartości ponad 200 u większości badanych grup, co wskazuje na niskie zagrożenie dla zdrowia, z wyjątkiem MOE dla starszych osobników w młodszych grupach wiekowych, co wskazuje na możliwy problem zdrowotny. W porównaniu z BMDL 10 w oparciu o nowotworowy punkt końcowy, MOE były niższe niż 10 000 dla prawie wszystkich scenariuszy narażenia, w tym prosiąt karmionych piersią. Oznaczałoby to potencjalne zagrożenie dla zdrowia, jeśli genotoksyczność jest bezpośrednia. Niepewność w tej ocenie jest wysoka i ryzyko może być przeszacowane.

Źródło: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2020.6113