Ponowny audyt DG Sante w Polsce potwierdza nierozwiązane problemy w obszarach kontroli wołowiny, dobrostanu bydła i salmonelli w drobiu

Według Dyrekcji generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności (DG Sante) w polskim systemie kontroli mięsa wołowego i drobiowego nadal występują poważne problemy. Zdalny audyt DG Sante został przeprowadzony w październiku 2021 r., a sprawozdanie opublikowano we wrześniu 2022 r. Audyt był kontynuacją dwóch audytów z 2019 r., dotyczących mięsa wołowego i drobiowego.

DG Sante poinformowała o kilku działaniach mających na celu naprawienie ustaleń z audytów przeprowadzonych w 2019 r. Polskie władze nie rozwiązały jednak innych niedociągnięć.

Wnioski ogólne dotyczące sektora wołowiny

Wdrożono  szereg  zapowiedzianych  działań  w celu  realizacji  zaleceń  zawartych w sprawozdaniach z audytów dotyczących mięsa wołowego i drobiowego, w szczególności tych,  które  leżą  głównie  w gestii  organów  właściwych  w zakresie  kontroli  urzędowych. Władze polskie nie zajęły się jednak kluczowymi niedociągnięciami w systemie kontroli lub mającymi na niego bezpośredni wpływ. Dotyczy to w szczególności zapewniania zasobów oraz wynagrodzeń pracowników odpowiedzialnych za kontrole urzędowe, nakładania opłat za  kontrole  zgodnie  z prawodawstwem  UE  oraz  kwestii  konfliktu  interesów  lekarzy weterynarii  wyznaczonych  do  wykonywania  zadań  związanych  z kontrolami  urzędowymi.

Jeżeli chodzi o zapewnienie zasobów i wynagrodzenia, decyzja o zaniechaniu interwencji – ze względu na jej postrzegany wpływ finansowy – oznacza nie tylko, że istniejące niedobory urzędników  i związane  z tym  problemy  nie  są  rozwiązywane. Redukcja personelu we właściwych organach prowadzi do dalszego ograniczenia nadzoru nad kontrolami urzędowymi na różnych poziomach, a w szczególności nadzoru nad znacznie zwiększoną obecnie liczbą upoważnionych lekarzy weterynarii. To jeszcze bardziej podważa gwarancje dotyczące prawidłowego i skutecznego wdrażania kontroli urzędowych.

Kolejnym czynnikiem przyczyniającym się do tego stanu rzeczy jest fakt, że zapowiedziane zmiany  w zakresie  opłat  pobieranych  za  kontrolę  bydła  w rzeźniach  nie  zostały wprowadzone. Sytuacja pozostaje niezgodna z przepisami UE, co nie tylko ma bezpośredni wpływ  na  zasoby,  którymi  dysponuje  właściwy  organ,  ale  również  stanowi  ciągłe zakłócenie  konkurencji  na  rynku  wewnętrznym.  Podobnie  w chwili  przeprowadzania audytu  kwestia  konfliktu  interesów  wyznaczonych  lekarzy  weterynarii  pozostawała nierozwiązana, co miało wpływ na jakość lub bezstronność kontroli.

Wyeliminowanie niedociągnięć w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła oraz dobrostanu zwierząt, nieprawidłowości w późniejszym egzekwowaniu przepisów

W szczególności w odniesieniu do sektora wołowiny wdrożono szereg działań mających na celu  wyeliminowanie w terenie  niedociągnięć  w zakresie  identyfikacji  i rejestracji  bydła oraz  dobrostanu  zwierząt. Poprawa  funkcjonalności  i informacji rejestrowanych  w centralnej  bazie  danych  dotyczących  bydła  oraz  w wykorzystywanych w komunikacji  z agencją  odpowiedzialną  za  zarządzanie  tą  bazą  danych  ułatwia ukierunkowanie i przeprowadzanie kontroli urzędowych. Skuteczności kontroli urzędowych w tych  obszarach  zagrażają  jednak  nieprawidłowości  w późniejszym  egzekwowaniu przepisów. Dotyczy to w szczególności naruszeń przepisów odnoszących się do dobrostanu zwierząt,  które wymagają  interwencji  ze  strony  wymiaru sprawiedliwości. Regularne umarzanie przez wymiar sprawiedliwości wniesionych spraw może  stanowić  zachętę  dla  sprawców i prowadzić do powtarzających się naruszeń oraz zniechęcać organy kontroli do ścigania przypadków nieprzestrzegania przepisów.

Wnioski dotyczące sektora drobiu – obawy dotycząca zanieczyszczenia salmonellą

Mimo  że  środki  zapowiedziane  w planie  działania, a także  środki  dodatkowe  (tj.  plan  wzmożonego  pobierania  próbek  urzędowych)  zostały wdrożone,  poważne  obawy  nadal  budzi  zanieczyszczenie  salmonellą.  Istotne niedociągnięcia  w opracowywaniu  planów  HACCP  i kontrolach  urzędowych  nad  nimi  – które same w sobie budzą wątpliwości co do stosowności procesu zatwierdzania zakładów i nadzoru  nad  nimi  –  wraz  z niepewnością  co  do  wiarygodności  niektórych  prywatnych laboratoriów  zaangażowanych  w badania  na  obecność  salmonelli  wskazują,  że  ryzyko salmonelli  nie  zostało  i nie  jest  właściwie  uwzględnione/nie  jest  właściwie  zarządzane. Potwierdzają  to  również  powtarzające  się  ustalenia  dotyczące  niedociągnięć w sprawozdaniach z audytów sporządzanych przez właściwy organ centralny.

Pełne sprawozdanie dostępne do pobrania pod poniższym linkiem źródłowym.

Źródło: KE