Profesjonalizuje się hodowla świń w Polsce Podsumowanie 2021 r.

- Rośnie średnia wielkość stad trzody chlewnej. W ciągu ostatnich 5 lat zwiększyły się ponad 2,5-krotnie.

- Niestety, w ostatnim roku zlikwidowano co trzecie stado.

- Najbardziej ucierpiały małe gospodarstwa, w których utrzymywano do 10 świń. Zniknęła połowa.

- Pogłowie wynosi 10,1 mln i jest o 10% mniejsze niż 12 miesięcy temu.

- W 20% hodowli jest skupiona prawie cała produkcja (86% krajowego pogłowia trzody).

- Trudna sytuacja na rynku wpływa na postępującą profesjonalizację hodowli.

12 stycznia br. w Polsce było zarejestrowanych 70 tys. stad trzody chlewnej – wynika z informacji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). W porównaniu z początkiem 2021 r. ich liczba zmniejszyła się o ponad 32%, a w porównaniu z końcem 2019 r. – o ponad 41%.

Na przestrzeni ostatniego roku każdego dnia w Polsce ubywało średnio po 92 stada. Najbardziej dramatyczna sytuacja panowała w pierwszym kwartale roku, kiedy hodowcy likwidowali nawet 250 stad dziennie. Od kwietnia trend ten wyraźnie spowolnił.

Na decyzję o rezygnacji z hodowli wpływ miały przede wszystkim nieopłacalna produkcja
i rozprzestrzeniająca się epidemia Afrykańskiego pomoru świń (ASF). Z powodu ASF wszystkie województwa, w części lub całości, objęte są ograniczeniami.

Pogłowie mniejsze o 10%

Choć Wielkopolska jest najważniejszym regionem hodowli świń w Polsce, to w niej odnotowano jedne z największych procentowych spadków pogłowia w ciągu roku – o 21%, tj. 670 tys. sztuk.  Przełożyło się to na 3% zmniejszenie udziału regionu w krajowym pogłowiu – do 25%.

W trzech kolejnych województwach o największej liczbie trzody, tj. mazowieckim, kujawsko-pomorskim i łódzkim (łącznie 1/3 krajowego pogłowia) ubyło odpowiednio 9%, 8% i 17% świń.

Jedynymi regionami ze wzrostami są woj. opolskie i zachodniopomorskie. To drugie, jak wynika
z danych ARiMR z połowy stycznia br., o 50% zwiększyło swoje pogłowie w ostatnim roku ¹.

W skali kraju wzrost pogłowia w woj. zachodniopomorskim był niewielki. Miał on jednak kluczowe znaczenie do zmniejszenia spadku pogłowia w Polsce w porównaniu z listopadem 2021 r. (świętokrzyskie, łódzkie i lubelskie jako jedyne odnotowały wzrosty względem listopada 2021 r.,
ale łącznie tylko o 43 tys. świń).

Całkowite pogłowie trzody w Polsce na 12 stycznia br. wyniosło 10,1 mln sztuk i było o 10% niższe niż na początku minionego roku. Półtora miesiąca temu pogłowie liczyło 9,9 mln sztuk. Jako że
za zmianę odpowiada jedno województwo i jest zdecydowanie za wcześnie, aby wyciągać jakiekolwiek wnioski.

Postępująca profesjonalizacja hodowli

W ostatnim roku hodowcy likwidowali stada trzody chlewnej niezależnie od ich wielkości. Znaczny spadek ich liczby dotyczył przede wszystkim małych hodowli. Zniknęło co drugie gospodarstwo liczące do 10 świń i co czwarte – od 11 do 100 świń. Najrzadziej likwidowane były stada powyżej 101 świń – ich liczba spadła o 15%.

Najmniejsze gospodarstwa zamykane były m.in. w wyniku decyzji administracyjnych dotyczących niespełnienia wymogów bioasekuracyjnych dla stref zagrożonych i zapowietrzonych ASF. Dodatkowo prowadzenie hodowli poniżej kilkuset świń obecnie jest jeszcze mniej opłacalne niż w poprzednich latach. W związku z sytuacją rynkową postępuje dalsza profesjonalizacja hodowli.

Hodowle do 100 świń stanowią obecnie 81% liczby stad w Polsce, znajduje się w nich jednak jedynie 14% krajowego pogłowia. Z kolei hodowle powyżej 100 odpowiadają za 19% stad krajowych i 86% pogłowia. Jednocześnie w 2 tys. największych stad hodowana jest ponad połowa krajowego pogłowia świń.   

Stada większe o 1/3

W połowie stycznia w jednym stadzie hodowanych było średnio 145 świń. Oznacza to, że w ciągu roku średnia wielkość stada zwiększyła się o 1/3. 20 lat temu, gdy hodowla trzody była niezwykle rozproszona, stada liczyły średnio 25 świń, czyli były prawie sześciokrotnie mniejsze.

Polska w porównaniu z krajami przodującymi w hodowli trzody chlewnej wciąż posiada małe stada. Stado w Niderlandach jest średnio 19 razy większe, a w Danii – 26 większe niż w Polsce.