Rynek mleka i przetworów mleczarskich 15 lat po wejściu do UE

Znaczące zmiany po wejściu Polski do UE

Polski rynek mleka i przetworów mleczarskich po wejściu do UE przeszedł znaczące zmiany. Według danych GUS od 2005 do 2018 r. skup mleka w Polsce zwiększył się o 3 mld litrów czyli 35%, podczas gdy pogłowie krów mlecznych zmniejszyło się o 1/5 (według stanu na koniec roku).

Warto zauważyć, że w analizowanym okresie wolumen dostaw mleka w Unii Europejskiej zwiększył się o 17% co oznacza, że średnie tempo przyrostu skupu mleka w Polsce było dwukrotnie szybsze od obserwowanego w UE.

Dane w ujęciu wojewódzkim

W ujęciu wojewódzkim, największy przyrost wolumenu skupionego mleka odnotowano w przypadku województwa podlaskiego (o 871 mln l). W czołówce znalazły się też województwo mazowieckie (o 809 mln l), wielkopolskie ( o 665 mln l) i warmińsko-mazurskie (o 353 mln l). W sześciu województwach odnotowano spadek wolumenu skupionego mleka, w tym największy w województwie zachodniopomorskim (o 40 mln l).

Średnia cena skupu mleka w omawianym okresie

W okresie od wejścia Polski do UE do marca 2019 r., średnia cena skupu mleka w Polsce wyniosła 1,14 zł netto za litr. Dla porównania, w marcu 2019 r. za mleko płacono 1,38 zł/l czyli o 21% więcej. Co ciekawe, najniższą cenę za skupiony surowiec odnotowano w pierwszym miesiącu obecności Polski we Wspólnocie – 0,82 zł/l, podczas gdy najwyższą w grudniu 2013 r. kiedy płacono 1,54 zł/l.

Przychody i koszty działalności

Rosnący skup mleka był wynikiem większego zapotrzebowania na surowiec ze strony rozwijającego się przetwórstwa mleka. Według danych PONT-Info przychody firm zajmujących się przetwórstwem mleka między 2005 a 2018 r. zwiększyły się o 87% do 33,6 mld zł, podczas gdy ogółem w sektorze przetwórstwa żywności wzrost ten wyniósł 110%. Tym samym udział mleczarstwa w przychodach branży spożywczej zmniejszył się o 2 p.p. do 15%. Koszty działalności sektora mleczarskie zwiększyły się w takim samym stopniu, jak przychody.

Spadek liczby firm, wzrost przychodów w przeliczeniu na jedno przedsiębiorstwo

Liczba firm zajmujących się przetwórstwem mleka, składających sprawozdania finansowe, zmniejszyła się o 28% do 163 w 2018 r. Oznacza to, że w przeliczeniu na jedno przedsiębiorstwo przychody zwiększyły o 161%.

Inwestycje, wartość eksportu

W analizowanym okresie firmy zajmujące się przetwórstwem mleka zainwestowały 11,4 mld zł, czyli 3,2% średnich przychodów.

Warto też zauważyć, że branża w każdym roku uzyskiwała dodatni wynik finansowy, chociaż, z uwagi na specyfikę spółdzielczą, był on niższy niż przeciętny w sektorze spożywczym.

Wartość eksportu branży mleczarskiej w latach 2005-2018 zwiększyła się o 139% do 2,07 mld EUR.