WHO w sprawie aktualizacji współczynników równoważności toksyczności dla związków dioksynopodobnych

W październiku 2022 r. WHO zwołała w Lizbonie panel ekspertów, podczas którego ponownie oceniono wartości TEF (współczynnika równoważnego toksyczności) ustalonego przez WHO z 2005 r. dotyczące chlorowanych związków dioksynopodobnych.

Od początku lat 90. WHO organizuje konsultacje eksperckie w celu zharmonizowania TEF dla dioksyn i związków dioksynopodobnych na poziomie międzynarodowym, przekazując w ten sposób zalecenia krajowym organom regulacyjnym. TEF wyraża toksyczność dioksyn, dibenzofuranów i dioksynopodobnych PCB w porównaniu z najbardziej toksyczną formą dioksyn, 2,3,7,8-TCDD. Ostatnie obpwiazyjące wartości TEF dla dioksyn i związków dioksynopodobnych zostały ustalone przez WHO w drodze podobnych konsultacji eksperckich w 2005 r.

Od tego czasu opublikowano dużą ilość danych dotyczących kongenerów, szacunków względnej siły działania (REP) i potencjalnej selekcji TEF. Te dane dotyczące względnej siły działania z poszczególnych badań dodano do zaktualizowanej bazy danych REP i dane te wykorzystano w podejściu meta-regresji bayesowskiej w celu ustalenia, czy zmiany w TEF byłyby uzasadnione, czy nie. Metody zastosowane do ponownej oceny TEF są bezpośrednio zgodne z zaleceniami zawartymi w konsultacjach ekspertów WHO z 2005 r.

W maju 2022 r. WHO ogłosiła otwarte zaproszenie do zgłaszania ekspertów do udziału w doraźnych konsultacjach eksperckich w październiku 2022 r.

Wynik konsultacji

Wśród wszystkich zaproszonych ekspertów panowała zgoda co do tego, że zaktualizowana baza danych REP wskazuje na potrzebę ponownej oceny wartości TEF WHO z 2005 r. dla dioksyn, furanów i dioksynopodobnych PCB. Zdecydowano ponadto, że do walidacji bazy danych REP należy zastosować metodę Bayesa, co przełożyło się na większą pewność co do wyniku konsultacji eksperckich przeprowadzonych w 2022 r.

Analiza Bayesa tego zbioru danych skutkuje bezstronną ilościową oceną mocy specyficznych dla kongenerów z szacunkami niepewności. „Najlepszy szacunkowy” TEF uzyskany z modelu został wykorzystany do przypisania TEF WHO na 2022 r. dla prawie wszystkich kongenerów, a wartości te nie zostały zaokrąglone do połowy logarytmicznej, jak miało to miejsce wcześniej. Wyjątkiem były monoorto PCB, dla których panel zgodził się zachować swoje wykazy WHO-TEF z 2005 r. ze względu na ograniczone i niejednorodne dane dostępne dla tych związków.

Zastosowanie tych nowych TEF do ograniczonego zestawu stężeń substancji chemicznych podobnych do dioksyn mierzonych w ludzkim mleku i owocach morza wskazuje, że całkowite równoważniki toksyczności będą zazwyczaj niższe niż w przypadku stosowania TEF z 2005 roku. Dla kilku odpowiednich produktów spożywczych dla ludzi obliczono, że całkowite TEQ zmniejszą się w przybliżeniu dwukrotnie (około 50%) przy zastosowaniu nowo zaproponowanych TEF WHO na 2022 r. w porównaniu z wartościami ustalonymi w 2005 r.

Wyniki i szczegóły tych konsultacji eksperckich opublikowano w czasopiśmie „Regulatory Toxicology and Pharmacology” opublikowanym w 2024 r.

Źródło: https://www.who.int/news/item/15-03-2024-who-expert-consultation-on-updating-the-2005-toxic-equivalency-factors-for-dioxin-like-compounds-including-some-polychlorinated-biphenyls