Znaczenie weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego. Jaką rolę spełniają urzędowi lekarze weterynarii?

Lekarze weterynarii kojarzeni są głównie z leczeniem i profilaktyką zdrowotną zwierząt, lecz warto wiedzieć, że to nie jest ich jedyne zajęcie. Pełnią także ogromnie ważną funkcję pełniąc służbę w Inspekcji Weterynaryjnej - instytucji stojącej na straży ochrony zdrowia publicznego oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt. Lekarze weterynarii wykonują w ramach tej pracy szereg czynności prowadząc nadzór nad bezpieczeństwem żywności pochodzenia zwierzęcego na każdym etapie jej wytwarzania.

Dlaczego obecność urzędowych lekarzy weterynarii jest wymagana na mocy prawa unijnego na wszystkich szczeblach wytwarzania żywności odzwierzęcej?

Nie ulega wątpliwości, iż Medycyna Weterynaryjna jest jedną z najcięższych nauk do zgłębienia. W toku kształcenia osoby decydujące się na ten kierunek studiów muszą zmierzyć się z opanowaniem wyjątkowo dużego zakresu umiejętności oraz wiedzy, zarówno tej klinicznej jak i obejmującej dziedzinę dotyczącą produkcji żywności odzwierzęcej. Dodatkowym wyzwaniem są istotne do przyswojenia różnice w obrębie poszczególnych gatunków zwierząt, co wyróżnia tę naukę na tle innych nauk medycznych. Dzięki ukończeniu studiów i zdobyciu prawa wykonywania zawodu, zgodnie z unijnymi przepisami, lekarze weterynarii nabywają szereg kompetencji, które pozwalają im świadczyć usługi w lecznictwie zwierząt, ale także podejmować się zadań powierzonych ustawowo Inspekcji Weterynaryjnej.

Część lekarzy wolnej praktyki, po przebyciu dodatkowych szkoleń i stażów, decyduje się rozpocząć pracę z wyznaczenia powiatowego lekarza weterynarii i w jego imieniu wykonują zadania zlecone, zarówno w terenie, jak i w zakładach produkujących żywność pochodzenia zwierzęcego.

Urzędowy lekarz weterynarii przede wszystkim zajmuje się badaniem mięsa zwierząt rzeźnych. Zgodnie z unijnym prawem żywnościowym, decyzję o uznaniu przydatności do spożycia mięsa i innych surowców odzwierzęcych mogą wydawać jedynie urzędowi lekarze weterynarii. Nie bez powodu to właśnie oni zostali wyznaczeni do tego odpowiedzialnego zadania. Ocena przydatności do spożycia jest zadaniem, któremu sprostać mogą jedynie specjaliści po trudnych studiach, dodatkowych stażach i specjalizacjach.

Lekarz wyznaczony z ramienia Inspekcji Weterynaryjnej czuwa nad przestrzeganiem prawa żywnościowego, ochrony zdrowia zwierząt oraz ich dobrostanu i nie powinien być postrzegany jako surowy audytor. Jego obecność oraz działanie ukierunkowane jest na niedopuszczenie do sprzedaży produktów o złej lub wątpliwej jakości, co bezpośrednio przekłada się na zaufanie konsumenta oraz idącą za tym większą renomę producenta czy też rosnącą sprzedaż towarów. Zaufanie konsumenta do nabywanej przez niego żywności pochodzenia zwierzęcego, trafiającej na polski czy zagraniczny rynek to kluczowy aspekt dla każdego przedsiębiorcy sektora spożywczego.

Producentom zależeć powinno na ścisłej współpracy z urzędowymi lekarzami weterynarii – w końcu zaufanie konsumenta jest pożądanym rezultatem ich wspólnych działań. Wiedza o tym, że nad produkcją żywności trafiającej na stoły konsumentów pieczę sprawuje kadra lekarsko-weterynaryjna to dla przedsiębiorcy biznesowa karta przetargowa. Należy zwiększać świadomość konsumentów o trudzie pracy wkładanej przez zakłady oraz urzędowych lekarzy weterynarii, mającej na celu zaoferowanie im bezpiecznego produktu o najwyższej jakości.

Urzędowi lekarze weterynarii współpracujący z zakładami produkującymi żywność odzwierzęcą coraz częściej podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe, chętnie biorąc udział w szkoleniach specjalizacyjnych oraz kursach zarządzania obszarem kontroli jakości, co ma znaczący wpływ na dalszy rozwój współczesnej produkcji. Rozszerzanie swojej multidyscyplinarnej wiedzy o dodatkowe zagadnienia, związane stricte z branżą spożywczą czyni ich najlepiej wyspecjalizowanym personelem zewnętrznym, posiadający merytoryczną wiedzę i duże doświadczenie.

Dobry praktyk potrafi sprawnie ocenić funkcjonowanie zakładowego systemu HACCP i w razie potrzeby z pewnością pomoże go udoskonalić. Wartość doradczą kompetentnego urzędowego lekarza weterynarii zdają się coraz częściej dostrzegać właściciele zakładów produkcyjnych, prosząc o pomoc w analizie etapów stanowiących zagrożenie dla produkcji. Dzięki temu urzędowi lekarze weterynarii stają się nierzadko organem doradczym dla właścicieli zakładów, pomocnym w rozwiązywaniu bieżących problemów.

Obecność i nadzór urzędowych lekarzy weterynarii jest nierzadko wymogiem stawianym przez przedstawicieli krajów trzecich, które coraz częściej upatrują się możliwości podjęcia współpracy handlowej z polskimi producentami. Nabycie przez zakład uprawnień eksportowych na rynek państwa trzeciego poprzedzone jest wizytacją odpowiednich służb tego kraju, celem przeprowadzenia szczegółowego audytu procesu produkcyjnego. Aby zyskać akceptację zagranicznych interesariuszy należy zadbać o wszystkie aspekty higieniczne w poszczególnych obszarach produkcji, co jest osiągalne dzięki fachowej pomocy urzędowego lekarza weterynarii. Stały nadzór tej grupy zawodowej w zakładach produkcyjnych daje gwarancję produkowania zdrowej żywności, co przekłada się na utrzymanie renomy polskiego rynku i umacnianie handlu globalnego. Uprawnienia jakie posiadają jedynie urzędowi lekarze weterynarii to także bieżące kontrole eksportowanych towarów odzwierzęcych, środków transportu przeznaczonych do ich przewożenia, a także wystawianie urzędowych świadectw dla tych produktów, bez których żywność nie może opuścić kraju.

Dla konsumenta, który nie ma styczności z branżą spożywczą praca urzędowych lekarzy weterynarii może pozornie nie być widoczna. Faktem jest, iż każdy może z łatwością przekonać się, czy produkt przez niego kupiony był wytwarzany w warunkach kontrolowanych przez służby weterynaryjne. Produkty dostępne w sklepach takie jak mięso, wędliny, nabiał, ryby czy jaja posiadają na etykiecie owalny weterynaryjny znak jakości zdrowotnej. Informuje on, że dany produkt pochodzi z zatwierdzonego przez Inspekcję Weterynaryjną zakładu, który spełnia wszelkie normy jakościowe czy sanitarne. W zakładach tych fizycznie obecni są urzędowi lekarze weterynarii, ich niewidoczna na pierwszy rzut oka praca jest niezbędna aby zagwarantować konsumentom bezpieczną żywność.