Aktualne zagrożenia związane z oszustwami w łańcuchu dostaw żywności w Wielkiej Brytanii

Food Standards Agency (FSA) wraz z Food Standards Scotland (FSS) opublikowały 12 września 2024 r. raport pt.: „Strategiczna Ocena Przestępczości Żywnościowej 2024”. W opracowaniu opisano aktualne zagrożenia związane z oszustwami w łańcuchu dostaw żywności w Wielkiej Brytanii. Przedstawiono w jaki sposób zmieniają się zagrożenia stwarzane przez oszustów w łańcuchach dostaw, wskazując jednocześnie na konieczność wzmożonej współpracy pomiędzy firmami, organami regulacyjnymi i organami ścigania. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe informacje oraz wnioski, a szczegółowy raport dostępny jest pod tym linkiem.

Zakłócenia geopolityczne i gospodarcze otworzyły nowe możliwości działań dla przestępców.

W raporcie zauważono, że w wyniku zakłóceń geopolitycznych i gospodarczych, takich jak pandemia COVID-19, Brexit, oraz napięcia globalne, przestępcy mogą łatwiej wykorzystywać słabości w systemach kontroli żywności. Zakłócenia te otworzyły nowe możliwości dla działań przestępczych, zwłaszcza w odniesieniu do fałszowania produktów, obchodzenia przepisów oraz unikania rejestracji działalności.

Wzrost liczby niezarejestrowanych przetwórców żywności

Jednym z głównych problemów w Wielkiej Brytanii jest wzrost liczby niezarejestrowanych firm przetwarzających produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego. Działania te są stosunkowo trudne do wykrycia, chyba że dojdzie do incydentów związanych ze zdrowiem publicznym lub pojawią się skargi na jakość produktów.

Szczególnym problemem w zakresie niezarejestrowanej działalności są produkty określane jako „smokies”, czyli oskórowane tusze owiec i kóz, które są nielegalnie przetwarzane i sprzedawane w odpowiedzi na specyficzne potrzeby kulturowe i religijne konsumentów. Produkcja tych produktów zwykle jest prowadzona w tajemnicy, głównie w wiejskich rejonach Walii, ale produkty te trafiają do miast, gdzie są sprzedawane poprzez prywatne dostawy lub w małych sklepach. Produkcja ta stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego, ponieważ procesy przetwórcze nie są nadzorowane przez organy regulacyjne.

Nielegalny handel importowanymi produktami

Kolejnym narastającym problemem jest nielegalny handel importowanymi produktami, w tym alkoholami, mięsem i napojami, które nie spełniają wymagań dotyczących etykietowania, w szczególności jeśli chodzi o oznaczenia alergenów i składników zakazanych w Wielkiej Brytanii. Takie produkty są sprzedawane głównie w lokalnych sklepach.

Fałszowanie dokumentacji

Innym istotnym zagrożeniem jest fałszowanie dokumentów związanych z produkcją żywności. W ostatnich latach odnotowano przypadki fałszowanie dokumentów sanitarnych, co pozwalało oszustom na wprowadzanie do obrotu nielegalnie przetworzonego mięsa, które nie przeszło wymaganych kontroli. Również inne produkty, takie jak miód, oliwa z oliwek, przyprawy, czy zioła, są coraz częściej przedmiotem oszustw związanych z ich autentycznością.

Surowa karma dla zwierząt domowych

Raport wskazuje również na problemy związane z rosnącą popularnością surowej karmy dla zwierząt domowych, co prowadzi do wzrostu liczby niezarejestrowanych firm produkujących tę karmę w nieodpowiednich warunkach higienicznych. Produkcja ta, odbywająca się poza kontrolą organów sanitarnych, stanowi zagrożenie dla zdrowia zarówno zwierząt, jak i ludzi.

Powiązanie przestępców z łańcuchem żywnościowym

W raporcie stwierdzono, że prawdopodobnie osoby prowadzące przestępstwa związane z żywnością w Wielkiej Brytanii są w stanie to robić ze względu na uzasadnione role i obowiązki, jakie pełnią w różnych miejscach łańcucha żywnościowego, co pozwala im na wykorzystanie wiedzy wewnętrznej do wykorzystywania luk w zabezpieczeniach systemu, zarówno przy popełnianiu, jak i ukrywaniu przestępstw związanych z żywnością.

Podsumowanie oceny zagrożeń wyróżnionych produktów i czynników

Wieprzowina - błędne przedstawienie jakości premium, błędne informacje dotyczące dat i kraju pochodzenia, kradzież zwierząt gospodarskich

Wołowina - rosnące zagrożenie w postaci oszukańczego wprowadzania bydła do łańcucha żywnościowego, co jest powiązane z fałszowaniem dokumentacji

Jagnięcina – kradzieże zwierząt gospodarskich, nielegalna produkcja i dystrybucja przetworów na poziomie krajowym, zaangażowanie zorganizowanych grup przestępczych, substytucja

Kurczak – głównie błędne oznakowanie

Produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego – obserwuje się znaczne zagrożenie w postaci nielicencjonowanej i niezatwierdzonej produkcji oraz wytwarzania surowej karmy dla zwierząt domowych z produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego

Skorupiaki – zauważono znaczny spadek nielegalnego zbierania skorupiaków na lądzie, spadek oszustw związanych z dokumentacją, fałszywymi oświadczeniami i substytucją

Ryby – substytucja białych ryb, w tym w gastronomii znajduje się na niewielkim poziomie, zidentyfikowano przyszłe zagrożenia związane z błędnym oznakowaniem kraju pochodzenia rosyjskich białych ryb

Alkohol – szeroka gama produktów jest podrabiania, ponadto raporty dotyczące substytucji napojów spirytusowych wskazują na niskie zagrożenie, ograniczone do sektora hotelarskiego

Oświadczenia – niski poziom zagrożenia związany z przypadkowym i niepotwierdzonym stosowaniem terminologii oraz oświadczeń odnoszących się do produkcji ekologicznej, ale wyróżniono ten czynnik jako potencjalne zagrożenie w przyszłości

Niebezpieczne produkty nieżywnościowe – według raportów zagrożenie DNP (dinitrofenol) w sprzedaży online jest aktualne, ale działania w tej sprawie przejęła policja, ponieważ związek  ten zakwalifikowano jako truciznę.

Łańcuchy dostaw wysokiego ryzyka – możliwe problemy z autentycznością oliwy z oliwek, miodu oraz ziół i przypraw, pomimo ograniczonych dowodów na fałszowanie tych produktów na rynkach brytyjskich

Popyt społeczności – dominuje nielegalny import produktów preferowanych kulturowo. Zagrożenie rozciąga się na nielegalny import produktów wieprzowych z krajów, w których występuje ASF. Raporty wskazują na pojawianie się bardziej zaawansowanych metod oszustw w odpowiedzi na kontrole

Nielegalny import – odnotowano w odniesieniu do szerokiej gamy produktów. Towary z szarej strefy trafiające na rynek brytyjski są kwestią uwagi dla FSA

Usługi gastronomiczne – szerokie spektrum przestępstw. Wyniki podkreślają podatności na zafałszowania w przypadku żywności na wynos. Wyróżniono także substytucję przetworzonych produktów białkowych. Stwierdzono luki w informacjach wywiadowczych na temat działalności w łańcuchach dostaw usług gastronomicznych

Brokerzy, handlowcy i agenci – istnieją poważne luki w wiedzy na temat złożonej roli brokerów, handlowców i agentów w kontekście przestępczości żywnościowej

Źródło: https://www.food.gov.uk/our-work/food-crime-strategic-assessment-2024

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.