Czy mineralne węglowodory aromatyczne niosą poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego?

Rośnie liczba zgłoszeń zanieczyszczeń żywności dla niemowląt

Z uwagi na powielający się problem obecności węglowodorów aromatycznych pochodzenia mineralnego (MOAH) w żywności, Komisja Europejska zwróciła się do państw członkowskich o przeprowadzenie szczegółowej analizy w tej sprawie. Wiele zgłaszanych przypadków dotyczyło preparatów do początkowego i dalszego żywienia niemowląt we Francji, Niemczech i Niderlandach, jak podaje Foodwatch.  Analiza miała na celu zidentyfikowanie źródeł i podjęcie ewentualnych działań, aby zapobiec tego typu zanieczyszczeniom w przyszłości.

Źródła węglowodorów pochodzenia mineralnego

Oleje mineralne zanieczyszczają liczną grupę środków spożywczych przede wszystkim w wyniku nieprawidłowych praktyk produkcyjnych, zanieczyszczenia środowiska (powietrza, wody), na skutek przetwórstwa żywności czy migracji z materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

W Unii Europejskiej oleje mineralne nie są dopuszczone do stosowania do żywności, jednak w niektórych państwach trzecich (np. USA), nie ma ograniczeń w stosowaniu ich w przemyśle spożywczym. 

Dlaczego są takie groźne?

Już w 2012r. EFSA wydało opinię na temat szkodliwości mineralnych węglowodorów aromatycznych. Stanowisko argumentowane było potencjalną genotoksycznością i kancerogennością związków w nich zawartych (szczególnie 3-7PAC). Ponadto MOAH mogą kumulować się w tkankach, a także niekorzystnie oddziaływać na narządy wewnętrzne, przede wszystkim wątrobę, śledzionę i węzły chłonne.

Analiza częstotliwości występowania MOAH w żywności

MOH to kompleks struktur, nierozróżnialnych przez dostępne na rynku urządzenia chromatograficzne, dlatego ich identyfikacja nie należy do najłatwiejszych i nie zawsze stanowi idealne odwzorowanie stanu faktycznego.                                  Wyniki otrzymane przez EFSA od organizacji nadzorujących bezpieczeństwo żywności były zróżnicowane, aczkolwiek stężenie badanego składnika znajdowało się w podobnym rzędzie wielkości (0,2 do 3 mg/kg). Foodwatch opublikował wykrycie węglowodorów aromatycznych w 8 na 16 próbek, AGES: (Austrian Agency for Health and Food Safety) w 1 na 4, SNE (Specialised Nutrition Europe): w 28 na 696, a BVL (The Federal Office of Consumer Protection and Food Safety):  0 na 3.

Obecne stanowisko EFSA

Badania prowadzone przez państwa członkowskie są wciąż kontynuowane i będą na bieżąco rozpatrywane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Z uwagi na prawdopodobieństwo wystąpienia rakotwórczych i genotoksycznych związków w MOAH EFSA podtrzymuje swoje stanowisko z 2012r. uznając je za potencjalnie szkodliwe dla zdrowia ludzi. Jednak wobec braku informacji o reakcjach na przyjmowaną dawkę nie jest w stanie scharakteryzować zagrożeń z tytułu występowania MOAH w żywności.  

Tekst na podstawie: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/sp.efsa.2019.EN-1741