DG SANTE - Zdrowie i żywność. Audyty i analizy. Program 2020

Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności (DG SANTE) oraz w szczególności Dyrekcja ds. Audytu i Analiz Zdrowia i Żywności prowadzą kontrolę działań mającą na celu sprawdzenie, czy prawodawstwo UE w zakresie bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowia zwierząt, dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i niektórych dziedzin zdrowia ludzkiego są właściwie realizowane oraz egzekwowane. Wyniki audytów wspierają rozwój działań opartych na dowodach i przyczyniają się do realizacji priorytetów Komisji Europejskiej w zakresie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, inwestycji oraz konkurencyjności w dwóch najważniejszych sektorach gospodarki UE - zdrowia i żywności.

Dyrekcja Generalna KE ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności ustanowiła wieloletni program audytów i analiz zgodny z głównym programem Komisji Europejskiej wg priorytetów strategicznych. Program audyty i analizy na 2020 r. ma na celu zapewnienie skutecznego wdrożenia oraz egzekwowanie prawodawstwa UE w zakresie bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowie zwierząt, dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i niektórych obszarów zdrowia ludzkiego ze szczególnym ukierunkowaniem na:

- lepsze przygotowanie, zapobieganie i reagowanie na zagrożenia dla zdrowia człowieka, zwierząt i roślin;

- zapewnienie bezpiecznej i zrównoważonej produkcji żywności i pasz;

- zapewnienie skutecznego wdrażania prawodawstwa UE dotyczącego żywności;

- skuteczne, wydajne i wiarygodne kontrole w obszarach bezpieczeństwa żywności i pasz, jakości żywności, zdrowia zwierząt, dobrostanu zwierząt i zdrowia roślin;

- przyczynianie się do ochrony zdrowia ludzkiego poprzez zapewnienie dostępu pacjentów do bezpiecznych urządzeń medycznych i leków.

W rozdziale 3 przedstawiono przegląd projektów i działań DG SANTE, które mają zostać zrealizowane w 2020 r., obejmują podsumowanie ich celów, metodologii i wyników. Jak pokazano w załączniku 1, niektóre z tych projektów zostały już rozpoczęte w 2019 r., pozostałe zostaną przeniesione na 2021, albo 2022 r. Podczas gdy niektóre prace są wykonywane (np. ocena krajowych planów w zakresie kontroli pozostałości lub rozwoju i eksploatacji wg Europhyt - systemu powiadomień i szybkiego ostrzegania zajmującego się przechwytywaniem ze względu na zdrowie przesyłek - roślin i produktów roślinnych importowanych do UE lub będących przedmiotem handlu w samej UE.), większość projektów obejmują audyty, misje rozpoznawcze lub inne działania na miejscu, wizyty w państwach członkowskich, krajach kandydujących i trzecich.

W dziedzinie bezpieczeństwa żywności i pasz, jakości żywności, dobrobytu i dobrostanu, i zdrowia zwierząt oraz zdrowia roślin, DG SANTE planuje 167 audytów i innych wizyt na miejscu w państwach członkowskich, krajach kandydujących i trzecich (patrz aneksy 2-4).

W dziedzinie ochrony zdrowia ludzkiego DG SANTE będzie prowadzić działania w tym zakresie wraz z organami wyznaczającymi w państwach członkowskich, ponad 30 jednostkami z sektora wyrobów medycznych. Będzie ona również przeprowadzać do 33 działań kontrolnych na miejscu w zakresie środków oporności przeciwdrobnoustrojowych, badań klinicznych, aktywnych składników farmaceutycznych i e-zdrowia (patrz załącznik 5).

W wyniku wielu projektów powstaną sprawozdania podsumowujące ustalenia. Komisja zorganizuje również wymiany z ekspertami z państw członkowskich w ramach programu „Better Training for Food Safer Food”, w celu omówienia wspólnie problemów i podzieleniem się zidentyfikowanymi dobrymi praktykami. Program prac w zakresie audyty i analizy 2020 zawiera również podsumowanie kontroli przeprowadzonych w 2018 r. (rozdział 4).

Wprowadzenie i priorytety programu audyty i analizy na lata 2020-2022

Osiągnięcie zamierzonych celów programu ma się dokonać poprzez przeprowadzanie audytów i innych działań kontrolnych w państwach członkowskich i państwach trzecich dokonujących wwozu do UE (w tym również tych zaangażowanych w umowę o wolnym handlu z UE), jak również poprzez zadania związane z rozwojem polityki i tworzeniem sieci kontaktów z państwami członkowskimi. Wyniki tych działań wspierać będą rozwój polityki opartej na faktach i przyczynać się do realizacji priorytetów KE w zakresie wzrostu zatrudnienia, wzrostu inwestycji i konkurencyjność w dwóch najważniejszych sektorach gospodarki UE - zdrowie i żywność.

Opracowywany jest program prac w zakresie audytów i analiz, gdzie bierze się pod uwagę również takie ryzyko, jako czynniki handlowe i regulacyjne. Opiera się on na planie wieloletnim, który jest poddawany corocznemu przeglądowi w celu zapewnienia aktualności i koncentruje się na obszarach najwyższego ryzyka (patrz załącznik 1).

Celem strategii audyty i analizy na lata 2020-2022 jest osiągnięcie wysokiego pokrycia obszarów priorytetowych określonych przez DG SANTE, które wymagają kontroli co do poziomu oraz skuteczności środków kontroli i egzekwowania prawa. To z kolei pozwala na wykrycie słabych punktów i opracowanie odpowiednich środków naprawczych, które należy ustalić z odpowiednimi władzami.

Szczególny nacisk na planowane audyty i analizy będzie dotyczył następujących zagadnień KE i DG SANTE:

- Lepsze przygotowanie, zapobieganie i reakcja na zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierzęta i roślin

Sytuacje kryzysowe związane z żywnością oraz ze zdrowiem zwierząt i roślin, nie tylko mają poważne konsekwencje dla zdrowia publicznego, ale mogą również w konsekwencji prowadzić do wysokich strat ekonomicznych. „Zapobieganie jest lepsze niż leczenie”, a zatem bardziej opłacalne jest przygotowanie się na sytuacje kryzysowe, zapobieganie i zdolność do reagowania w sytuacjach kryzysowych w dziedzinach zdrowia ludzi, zwierząt i roślin. Globalizacja handlu zwierzętami i roślinami w znacznym stopniu zwiększa ryzyko wprowadzenia patogenów na teren UE. Ostatnie ogniska ASF, ptasiej grypy oraz Xylella fastidiosa i nicieni z drzewa sosnowego w obszarze zdrowia roślin, powodują istotne zagrożenia, przed którymi stoi UE. Jeśli nie zostaną szybko wykryte i skutecznie leczone lub kontrolowane, to tak jak infekcje lub choroby mogą rozwijać się w sposób niekontrolowany i mieć niszczycielski skutek dla gospodarki rolnej, budżetów publicznych i środowiska naturalnego. Gotowość na wypadek kryzysu i zdolność reagowania są zatem równie ważne w obu obszarach.

- Zapewnienie bezpiecznej i zrównoważonej żywności, i systemu produkcji pasz

DG SANTE przyczynia się do ustanowienia oraz utrzymania bezpiecznej i zrównoważonej żywności i systemów produkcji pasz poprzez kontrolę użycia pestycydów, dążenie do zrównoważonego rozwoju w stosowaniu pestycydów, dostępie do rynku bezpiecznych produktów oraz kontrolę/usuwanie tych, które nie są bezpieczne; oraz kontrolę nad produkcją ekologiczną w celu zapewnienia efektywnego przepływu produktów.

Dobre traktowanie zwierząt jest integralną częścią zrównoważonego rozwoju. Obywatele europejscy są coraz bardziej zaniepokojeni tym, że dobrostan zwierząt jest zagrożony. Działania w 2020 r. nadal koncentrują się na poprawie, wdrażaniu i egzekwowaniu istniejącego prawodawstwa oraz na identyfikacji i wymianie informacji na temat najlepszych praktyk w zakresie opieki i hodowli, przy czym priorytetowo traktuje się dobrostan świń i poprawę sprawozdawczości w sprawie dobrostanu zwierząt w gospodarstwach rolnych przez państwa członkowskie.

- Zapewnienie skutecznego wdrażania przepisów UE dotyczących żywności

Prace audytowe i analityczne stanowią gwarancję, że kluczowe normy UE są wdrażane, kontrolowane i egzekwowane w państwach członkowskich i krajach trzecich eksportujących zwierzęta, rośliny i produkty żywnościowe do UE. W 2020 r. kontrole w sektorze rolno-spożywczym będą miały szczególne znaczenie w sprawie wdrożenia nowych wymogów UE, w szczególności tych zawartych w nowym rozporządzeniu w sprawie kontroli urzędowych (UE) 2017/625.

- Zapewnienie skutecznych, wydajnych i wiarygodnych kontroli w dziedzinie bezpieczeństwa żywności i pasz, jakości żywności, zdrowia zwierząt, dobrostanu zwierząt i zdrowia roślin

Szereg projektów w ramach programu na 2020 ma na celu w szczególności zapewnienie, że systemy kontroli państw członkowskich są skuteczne, wydajne i niezawodne. Działania te obejmują systematyczne działania następcze w związku z zaleceniami audytu w celu zapewnienia, że państwa członkowskie i państwa trzecie wdrażają działania niezbędne do skorygowania stwierdzonych niedociągnięć.

Ponadto w ramach programu „Better Training for Safer Food”, wieloletniego krajowego planu kontroli oraz krajowych sieci systemów audytu istnieje możliwość omówienia wspólnych problemów zidentyfikowanych podczas oceny prac i wymiany dobrych praktyk między krajami.

- Ochrona zdrowia ludzkiego poprzez zapewnienie dostępu pacjentów do bezpiecznych urządzeń medycznych i leków

DG SANTE prowadzi kontrolę i wsparcie działalności w obszarze wyrobów medycznych i aktywnych składników farmaceutycznych do stosowania u ludzi z myślą o poprawie i ochronie zdrowia ludzkiego oraz zapewnienie, że wszystkie produkty medyczne i lecznicze w UE są bezpieczne.

Istnieje europejski plan działania „One Health” przeciwko oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w celu promowania szybkich i skutecznych działań w zakresie zdrowia ludzkiego, zwierząt oraz sektorów ochrony zdrowia i środowiska.

Źródło:

https://ec.europa.eu/food/audits_analysis/audit_programmes_en