Wprowadzenie

Od kilku lat trwają na szczeblu unijnym dyskusje dotyczące bezpieczeństwa węglowodorów olejów mineralnych (tzw. MOH) obecnych w żywności. Do grupy tych związków należą w szczególności:

 - MOSH– węglowodory nasycone olejów mineralnych

 - MOAH– węglowodory aromatyczne olejów mineralnych

Związki te traktuje się jako zanieczyszczenia w środkach spożywczych, które mogą przedostawać się do nich z różnych źródeł (np. ze środowiska, smarów do urządzeń w przemyśle spożywczym, materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością). Wg opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) narażenie na MOH pochodzące z diety może stwarzać zagrożenie dla zdrowia (potencjalne genotoksyczne działanie rakotwórcze MOAH).

Na poziomie UE nie ma obecnie przepisów prawnych ustalających dopuszczalne poziomy zawartości ww. substancji w żywności (choć istnieją zalecenia w zakresie prowadzenia badań do celów monitoringu oraz wytyczne odnośnie metod badawczych[1]). Na ostatnim posiedzeniu komitetu PAFF (komitet KE ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz) ustalono jednak projekt wspólnego stanowiska państw członkowskich, w którym takie poziomy zostały zaproponowane.

Limity dla MOAH
Na posiedzeniu komitetu PAFF zdecydowano, że jeśli wykrycie obecności MOAH w żywności (w tym żywności dla niemowląt i małych dzieci) zostanie potwierdzone przez organy urzędowej kontroli żywności, takie produkty należy wycofać z rynku, kierując się zasadą ostrożności opisaną w rozporządzeniu 178/2002[2].

Do celów jednolitego wdrożenia ww. zalecenia określono następujące poziomy MOAH, które mają zastosowanie w zależności od rodzaju produktu:

• 0,5 mg/kg dla produktów suchych o niskiej zawartości tłuszczu/oleju (≤ 4% tłuszczu/oleju)
• 1 mg/kg dla produktów o wyższej zawartości tłuszczu/oleju (> 4% zawartości tłuszczu/oleju)
• 2 mg/kg dla tłuszczów/olejów.

Pobieranie próbek i ich analiza powinna być wykonywana zgodnie z rozporządzeniem 333/2007[3].

W związku z tym, że stanowisko nie ma charakteru prawnego, nie ustalono także żadnego okresu przejściowego na dostosowanie się do zaleceń w nim zawartych. Oczekujemy teraz na publikację opinii EFSA dotyczącej MOH, której następstwem może być ustalenie limitów w ramach przepisu prawnego.

ZNACZENIE DLA FIRM 
Zapewnienie zgodności z ww. limitami należy do podmiotów branży spożywczej i już teraz pojawiają się głosy, że dla wielu produktów może stanowić wyzwanie. Dużo zależeć będzie od podejścia organów kontrolnych w poszczególnych krajach unijnych i działań, na które się zdecydują w następstwie stanowiska KE. Jeśli zostanie ono w pełni przyjęte, konsekwencje przekroczenia limitów mogą okazać się bardzo poważne dla branży, ponieważ będą wiązać się z koniecznością wycofania produktów z obrotu.

O tym jak zagadnienie zanieczyszczeń żywności jest uregulowane w przepisach prawa żywnościowego oraz o wielu innych podstawowych w branży spożywczej kwestiach regulacyjnych będziemy dyskutować już w październiku podczas III Jesiennej Szkoły Prawa Żywnościowego 11-12 października 2022 r. 

Źródła

[1] JRC: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC115694 

[2] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L. z 2002 r. Nr 31, str. 1 z późn. zm.).

[3] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 333/2007 z dnia 28 marca 2007 r. ustanawiające metody pobierania próbek i metody analiz do celów urzędowej kontroli poziomów ołowiu, kadmu, rtęci, cyny nieorganicznej, 3-MCPD i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środkach spożywczych (Dz. U. UE. L. z 2007 r. Nr 88, str. 29 z późn. zm.).