Nowe zagrożenia chemiczne w żywności i paszach – co robi aktualnie EFSA?

W biuletynie EFSA opublikowano raport techniczny, który obrazuje najnowsze prace EFSA dotyczących nowych zagrożeń w żywności i w paszach.

Environmental Scanning and Strategic Options Definition – to proces EFSA mający na celu identyfikację luk w wiedzy i możliwości, aby wypełniać misję EFSA bardziej efektywnie i przyczynić się do określenia programu pracy EFSA i długoterminowej strategii.

Identyfikacja trendów, czynników zmian i pojawiających się zagrożeń w dziedzinach objętych misją EFSA jest jednym z celów tego procesu. Państwa członkowskie i interesariusze w sieciach wiedzy EFSA dotyczących pojawiających się zagrożeń, zidentyfikowali kilka pojawiających się problemów/zagrożeń chemicznych i przeanalizowali je zgodnie z definicją pojawiających się zagrożeń i kryteriami charakterystyki EFSA.

W ostatnich latach Europa boryka się z rosnącym zagrożeniem chemicznym związanym z żywnością, co zostało uwidocznione w najnowszych raportach. Dwa szczególne przypadki, tara flour i Bacillus cytotoxicus, rzucają nowe światło na problematyczne aspekty bezpieczeństwa żywności.

Tara Flour – nowe wyzwanie w bezpieczeństwie żywności

Tara flour, mąka pozyskiwana z nasion tara, stała się przedmiotem poważnych kontrowersji po tym, jak jej stosowanie w produktach spożywczych doprowadziło do około 470 przypadków chorób w USA od czerwca 2022 roku. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ogłosiła, że mąka tara nie spełnia standardów „Generally Recognized As Safe” (GRAS) i jest niezatwierdzonym dodatkiem do żywności. Przykłady produktów, w których wykryto problematyczną mąkę, to Daily Harvest French Lentil + Leek Crumbles i Smoothie Mango & Pineapple firmy Revive Superfoods. Choć europejscy eksperci wskazali na potrzebę dalszych badań, już teraz dostępne dane sugerują, że tara flour stanowi nowe ryzyko.

Bacillus Cytotoxicus – niebezpieczne bakterie w żywności

Innym poważnym zagrożeniem, które zostało zidentyfikowane, jest obecność bakterii Bacillus Cytotoxicus w płatkach ziemniaczanych, skrobi ziemniaczanej i produktach pochodzących od owadów. Jest to bakteria, której niektóre szczepy mogą wywoływać dwie formy chorób przenoszonych przez żywność: syndrom biegunkowy i syndrom wymiotny, są one z związane enterotoksynami i toksyną cereulidową.

Przegląd działań EFSA związanych z pojawiającymi się chemikaliami w okresie 2020–2023

Niniejszy raport techniczny zawiera przegląd działań EFSA związanych z pojawiającymi się chemikaliami w okresie 2020–2023. Przedstawiono zidentyfikowane pojawiające się chemikalia, a także analizę mocnych i słabych stron ogólnego procesu identyfikacji, ze szczególnym uwzględnieniem jego długoterminowej zrównoważoności. W kontekście najnowszych zmian regulacyjnych związanych z ustanowieniem systemu wczesnego ostrzegania o pojawiających się chemikaliach opisano działania mające na celu maksymalizację możliwości i minimalizację słabości. Koncentrują się one na wspólnych wysiłkach z szerokim zakresem organizacji na rzecz stałego i zrównoważonego systemu identyfikacji pojawiających się zagrożeń chemicznych oraz na działaniach wspierających wymianę informacji na temat pojawiających się zagrożeń chemicznych za pośrednictwem specjalistycznych platform.

Wnioski z raportu

Ze względu na samą naturę wyzwania identyfikacji pojawiających się zagrożeń chemicznych, ciągłe wysiłki są niezbędne, aby zapewnić gotowość na przyszłe wyzwania związane z bezpieczeństwem żywności i oceną ryzyka. Wysiłki te obejmują stosowanie podejść zorientowanych na przyszłość, których celem jest wydłużenie horyzontu czasowego badania z krótkoterminowego na długoterminowy i bardziej systemowy pogląd na łańcuch żywnościowy. Podejścia zorientowane na przyszłość mogą wspierać ciągłą identyfikację nowych pojawiających się zagrożeń, trendów i istotnych czynników zmian.

Wysiłkom tym musi towarzyszyć ustrukturyzowane i zorganizowane śledzenie dużej liczby pojawiających się problemów, które nie zostały uznane za pojawiające się zagrożenia z powodu niewystarczających danych, a także tych uznanych za pojawiające się zagrożenia, ale pozbawionych zdefiniowanych działań następczych.

Luki w wiedzy wynikające z identyfikacji nowych kwestii chemicznych powinny dostarczyć wglądu w priorytetyzację badań nad nowymi zagrożeniami chemicznymi, dla których informacji jest niewiele.

Aby ograniczyć nieodłączne ograniczenia wynikające z przesiewania poza celem, sugeruje się harmonizację metodologiczną między laboratoriami. Jest to jedno z najtrudniejszych przedsięwzięć i obiecujące podejście do poszerzania naszej wiedzy na temat nowych zagrożeń chemicznych.

Należy dalej badać potencjał oferowany przez techniki uczenia maszynowego w tym celu. Niezbędna jest optymalizacja wymiany informacji z innymi podmiotami zaangażowanymi w proces (np. UE i organizacje międzynarodowe). W tej perspektywie system wczesnego ostrzegania PARC zostanie zbadany na potrzeby identyfikacji przez EFSA pojawiających się zagrożeń chemicznych.

Konieczne jest utworzenie społeczności dostawców informacji i sygnałów dotyczących łączonych substancji chemicznych, w oparciu o wspólną terminologię i wspólne zrozumienie zakresu i projektu przepływu pracy w celu wymiany i gromadzenia informacji. W szczególności wspólne zrozumienie tego, czym jest odpowiedni sygnał, kim są główne źródła (krajowe systemy wczesnego ostrzegania, agencje państw członkowskich i źródła UE itp.) wraz z towarzyszącymi skalami czasowymi i przestrzennymi.

Więcej w linku poniżej.

Źródło: EFSA