Przedstawiamy nowy cykl na stronie FoodFakty.pl "Okiem eksperta", w którym publikować będziemy komentarze przygotowane przez specjalistów z rynku żywności. Zachęcamy ekspertów do przesyłania na adres redakcji (Kontakt) propozycji ciekawych tematów do publikacji na łamach portalu foodfakty.pl 

Ile witamin i składników mineralnych dodać do żywności, czy suplementu diety? Cz. (1)

Do napisania tego artykułu skłoniła mnie sytuacja na rynku. Konkretnie oceniałam różne produkty spożywcze, czy suplementy diety i zastanawiałam się dlaczego wiele z nich miało przekroczony, wydawałoby się graniczny, poziom 100% dziennych zalecanych wartości spożycia dla witamin, czy składników mineralnych? (Przekroczenie dotyczyło zawartości witamin i składników mineralnych w 100g żywności wzbogacanej, czy też w zalecanej do spożycia dziennej porcji suplementu diety).  Na początku rozwiązania zaczęłam szukać w ogólnych zaleceniach żywieniowych. Zaczęłam się zastanawiać, czy są jakieś zalecenia dla całej populacji, których nie znam, coś w stylu: prawie wszyscy mamy niedobór witaminy D i powinniśmy ją sobie suplementować. Jednak rozwiązania tutaj nie znalazłam, ale znalazłam je poniekąd w zawiłych przepisach prawa żywnościowego. 

Na początku artykułu chciałam wskazać różnicę pomiędzy suplementem diety, a żywością wzbogacaną, ponieważ przyznam, że oceniając produkty dostępne na rynku doszłam do wniosku, że granica między tymi produktami jest mało widoczna, a czasami nawet trudno ją w ogóle dostrzec…

Zgodnie z definicją podaną w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia„Suplement diety” oznacza środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

A więc, wg mnie, suplementem diety nie powinniśmy zaspokoić swojego głodu, czy ugasić pragnienia, … ale producenci różnie interpretują powyższy zapis.

Żywność wzbogacana z kolei to żywność do której dodano witaminy, składniki mineralne lub inne substancje wywołujące efekt odżywczy lub inny fizjologiczny.

Zarówno suplementy diety, jak i żywność wzbogacana podlegają pod rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004, zwane dalej rozporządzeniem 1169/2011.

W załączniku XIII do ww. rozporządzenia znajdziemy dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych dla osób dorosłych, czyli inaczej % RWS.

(W tym miejscu mogę dodać, że niestety ale wg prawa nie ma czegoś takiego jak % RWS dla dzieci i w związku z tym wzbogacane produkty dla dzieci też są opisywane przy pomocy poniższej tabeli)

W ww. załączniku znajdziemy również informację, co to jest znacząca, czyli minimalna ilość witamin i składników mineralnych jaką można dodać do żywności wzbogacanej. I wygląda to tak, że jeśli nasza żywność jest napojem to powinna zawierać minimum 7,5% RWS dla witamin, czy składników mineralnych w przeliczeniu na 100 ml napoju. Jeśli z kolei nasza żywność nie jest napojem to wówczas powinna zawierać minimum 15% RWS w przeliczeniu na 100g, 100ml lub w przeliczeniu  na porcję produktu (jeżeli dane opakowanie zawiera wyłącznie jedną porcję).

Potwierdzenie powyższego znajdziemy również w art. 6 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 1925/ 2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji.

Jednak polskie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010r. w sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywnościpokazuje pewną rozbieżność pomiędzy przepisami krajowymi, a prawodawstwem Unii. W &3 ww. rozporządzenia czytamy, że minimalna ilość witamin i składników mineralnych zawarta w 100g albo 100ml środka spożywczego, albo w jednej porcji, jeżeli jest ona mniejsza niż 100g albo 100ml tego środka, wynosi nie mniej niż 15% zalecanego dziennego spożycia określonego w przepisach prawa żywnościowego. Polskie rozporządzenie przyjmuje więc sztywny próg 15% RWS i nie uwzględnia odstępstwa (7,5% RWS dla napojów) przewidzianego w rozporządzeniu unijnym nr 1169/2011. (W przypadku rozbieżności w przepisach prawa krajowego i wspólnotowego pierwszeństwo zdają się mieć przepisy wspólnotowe). Po wnikliwej analizie powyższego zapisu nasuwa się jeszcze jeden wniosek: w polskim rozporządzeniu jest zostawiona duża swoboda w ustaleniu wielkości porcji produktu, podczas, gdy rozporządzenie unijne 1169/2011 mówi, że przeliczanie na porcję żywności można stosować tylko wówczas, jeżeli opakowanie zawiera wyłącznie jedną porcję produktu. 

W przypadku suplementów diety obowiązuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007r. w sprawie składu oraz oznakowaniasuplementów diety, gdzie w & 4 ust. 2, czytamy, że minimalna ilość witamin i składników mineralnych obecnych w suplementach diety w zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia wynosi nie mniej niż 15% RWS określonych w rozporządzeniu 1169/2011, czyli w tym przypadku minimalny limit jest podobny jak dla żywności wzbogacanej.

Jeżeli chodzi o maksymalną możliwą zawartości witamin, czy składników mineralnych sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana…

Ciąg dalszy artykułu: Ile witamin i składników mineralnych dodać do żywności, czy suplementu diety? Cz. (2)

Anna Wawrzyniak