Polityka Rolna UE na lata 2023-2027: Parlament i Rada doszły do porozumienia

PE i Rada UE doszły do porozumienia w sprawie przyszłej wspólnotowej polityki rolnej. Więcej wsparcia otrzymają ci rolnicy, którzy stosują praktyki przyjazne dla klimatu i środowiska, a 10% krajowych dopłat bezpośrednich zostanie przeznaczone także na wsparcie małych i średnich gospodarstw. Wydatkowanie funduszy unijnych ma być bardziej przejrzyste, mają też obowiązywać wyższe sankcje za powtarzające się naruszenia.

Negocjatorzy Parlamentu i Rady osiągnęli 25 czerwca nieformalne porozumienie polityczne w sprawie trzech przepisów UE, które będą regulować politykę rolną UE na lata 2023-2027.

Negocjatorzy poparli zmianę polityki, która powinna lepiej dostosować unijną politykę rolną do potrzeb poszczególnych państw członkowskich, ale podkreślają, że polityka rolna Unii Europejskiej również musi pozostać wspólna. Nowe przepisy stanowią, że rządy krajowe powinny opracowywać plany strategiczne, które zatwierdzi Komisja, określając, w jaki sposób zamierzają realizować cele UE w swoich krajach. Komisja sprawdzałaby ich wykonanie oraz zgodność z przepisami UE.

Promowanie lepszej efektywności środowiskowej gospodarstw UE

Dzięki eurodeputowanym zachowanie i wzmocnienie bioróżnorodności w UE oraz wypełnienie zobowiązań Unii Europejskiej wynikających z Porozumienia Paryskiego stanie się jednym z celów przyszłej unijnej polityki rolnej. Parlament dopilnował również, aby Komisja, oceniając krajowe plany strategiczne, sprawdzała ich wkład w realizację zobowiązań UE w zakresie środowiska i klimatu oraz celów strategii UE „od pola do stołu” i różnorodności biologicznej na rok 2030.

Podczas negocjacji Parlament nalegał na wzmocnienie obowiązkowych praktyk przyjaznych dla klimatu i środowiska, tzw. warunkowości, o którą każdy rolnik musi się ubiegać, aby uzyskać bezpośrednie wsparcie. Ponadto eurodeputowani zmusili rządy krajów UE do przeznaczenia co najmniej 35% budżetu na rozwój obszarów wiejskich na działania związane ze środowiskiem i klimatem oraz, co do zasady, co najmniej 25% budżetu na płatności bezpośrednie na ekoprogramy, co byłoby dobrowolne, ale zwiększyłoby dochody rolników.

Więcej pieniędzy dla małych gospodarstw i młodych rolników oraz lepsze warunki pracy

Europosłowie zapewnili, że co najmniej 10% krajowych płatności bezpośrednich będzie musiało zostać wykorzystane na wspieranie małych i średnich gospodarstw rolnych. W tym celu państwa członkowskie mogłyby zastosować redystrybucyjną płatność uzupełniającą lub zdecydować się na stopniowe zmniejszanie rocznych płatności bezpośrednich dla rolników powyżej 60 tys. EUR i ograniczyć je do 100 tys. EUR.

Państwa UE mogłyby przeznaczyć co najmniej 3% swoich budżetów polityki rolnej na wspieranie młodych rolników. Wsparcie dla nowych rolników mogłoby być udzielane z funduszy na rozwój obszarów wiejskich.

Posłowie do PE nalegali również na silniejszą ochronę praw pracowników rolnych. Poprosili Radę o ustanowienie mechanizmu łączącego najpóźniej od 2025 r. krajowych inspektorów pracy z agencjami płatniczymi wspólnotowej polityki rolnej w celu karania naruszeń unijnych przepisów pracy.

Pomoc rolnikom w radzeniu sobie z zagrożeniami i kryzysami

W trakcie negocjacji Parlament forsował dalsze środki mające pomóc rolnikom radzić sobie z ryzykiem i potencjalnymi przyszłymi kryzysami. Wprowadzili środki w celu zapewnienia, że rynek będzie bardziej przejrzysty i lepiej przygotowany na potencjalne turbulencje, a praktyki mające na celu wyższe standardy w zakresie ochrony środowiska, zdrowia zwierząt lub dobrostanu zwierząt będą zwolnione z reguł konkurencji. Istniejąca rezerwa kryzysowa, mająca na celu pomoc rolnikom w sytuacji niestabilności cenowej lub rynkowej, zostanie przekształcona z instrumentu doraźnego w stały instrument o odpowiednim budżecie.

Większa przejrzystość w celu ochrony funduszy UE i wyższe sankcje za powtarzające się naruszenia

Posłowie PE nalegali na większą przejrzystość ostatecznych beneficjentów dotacji unijnych i zapewnili państwom członkowskim dostęp do unijnego narzędzia do eksploracji danych, aby uniknąć obchodzenia przepisów UE i należycie chronić fundusze UE.

Parlament upewnił się również, że ci, którzy wielokrotnie nie spełniają wymogów UE (np. dotyczących środowiska i dobrostanu zwierząt), będą podlegać zwiększonym sankcjom. Powinno to kosztować rolników 10% ich uprawnień (wzrost z dzisiejszych 5%).

Następne kroki

Po osiągnięciu porozumienia politycznego ustalenia nadal wymagają dopracowania pod względem technicznym i prawnym. Następnie, aby wejść w życie, będą musiały zostać zatwierdzona przez Parlament – najpierw przez Komisję Rolnictwa, a następnie przez całą Izbę – oraz przez Radę. Nowe zasady polityki rolnej UE powinny zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

Ostatnia reforma unijnej polityki rolnej, ustanowiona w 1962 r., sięga 2013 r. Zasady polityki rolnej UE 2013-2020 wygasły 31 grudnia 2020 r., ale zostały przedłużone i zastąpione przepisami przejściowymi do końca 2022 r.

Źródło: https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20210617IPR06468/eu-farm-policy-reform-parliament-and-council-strike-a-deal