Wieprzowina pod presją spadku cen na rynku UE

Rok 2021 nie przyniósł istotnych zmian w sprzedaży zagranicznej wieprzowiny z Polski. Wolumen eksportu zwiększył się o 4% w relacji rocznej, osiągając 411 tys. t. Wartość wyniosła 754 mln euro, co oznacza spadek o 3%. Spadek sprzedaży z UE do Chin oraz wzrost unijnej produkcji, spowodowały negatywną presję na ceny mięsa wieprzowego. To z kolei miało wpływ na wyniki eksportu, w ujęciu wartościowym.

Negatywny wpływ na eksport miał też wirus ASF. W 2021 r. w województwie łódzkim stwierdzono ogniska wirusa ASF, co spowodowało nałożenie ograniczeń również na zakłady mięsne operujące na danym terenie. Łódzkie jest jednym z ważniejszych województw pod względem potencjału produkcji trzody chlewnej, ale też przetwórstwa mięsa wieprzowego.

Średnia cena sprzedaży półtusz wieprzowych w Polsce w 2021 r. ukształtowała się na poziomie 7 585 tys. zł/t i była niższa o 9% niż rok wcześniej. Obniżka cen była notowana na całym unijnym rynku i wynikała z rosnącej podaży mięsa. Od stycznia do listopada liczba ubojów trzody chlewnej w krajowych ubojniach była wyższa o 2% r/r, co oznacza ponad 360 tys. szt. więcej świń. W części wzrost ubojów wynikał z ograniczania produkcji w gospodarstwach rolnych, pod wpływem spadku opłacalności chowu żywca. Wskazują na to choćby dane dot. spadku pogłowia trzody chlewnej w Polsce, w tym 20-procentowy spadek odnotowany w grupie technologicznej trzody chlewnej, przeznaczonej na chów. Uboje w całej Unii Europejskiej również były wyższe, o 2% r/r.

W ubiegłym roku największym odbiorcą polskiej wieprzowiny została Słowacja, gdzie sprzedaż wzrosła o 13%. Wysokie wzrosty odnotowano również w sprzedaży do: Rumunii (+21%), Stanów Zjednoczonych (+24%), Wielkiej Brytanii (+13%) czy na Ukrainę (+10%). Z drugiej strony spadł eksport do Niemiec (-14%), Wietnamu (-24%) czy Hongkongu (-7%). W 2022 r., z uwagi na spadający potencjał produkcyjny w Polsce, wolumen eksportu może być niższy, niż w 2021 r.

Wzrost cen na rynku wołowiny silnym wsparciem dla eksportu

W 2021 r. wartość eksportu wołowiny wyniosła 1 583 mln euro i była wyższa o 14% niż rok wcześniej. Z kolei w przypadku wolumenu odnotowano 2-procentowy spadek, do 372 tys. t. Wyniki eksportu wspierał istotny wzrost cen, który obserwowaliśmy na rynku unijnym w ubiegłym roku, a szczególnie w drugiej jego połowie.

Barierą w zwiększeniu wolumenu eksportu w 2021 r. była niższa produkcja mięsa przez krajowy przemysł przetwórczy. Jak wynika z danych GUS (za MinRol), liczba bydła, które trafiło do uboju była nieznacznie wyższa r/r, o 1%. Jednak już masa żywca oraz łączna waga poubojowa były niższe o 1%. W 2021 r. łączna waga poubojowa (w monitorowanych zakładach) spadła o ponad 4 tys. t względem roku 2020.

Spadek produkcji wołowiny odnotowano na poziomie całej Unii Europejskiej. W dodatku niższy był też import na rynek unijny z państwa „trzecich”. Po stronie popytowej zapotrzebowanie na mięso wołowe pozostawało wysokie, co mocno wspierało ceny. Średnia cena sprzedaży ćwierci byków do 2 lat w krajowych zakładach w 2021 r. wzrosła o 19% w porównaniu do roku 2020. W mniejszym stopniu podrożały ćwierci z krów rzeźnych. Ogółem ceny transakcyjne w eksporcie zwiększyły się przeciętnie o 17% r/r.

Ograniczona podaż surowca zdecydowała o niższej sprzedaży na prawie wszystkie główne rynki zbytu. Spośród dziesięciu głównych odbiorców, na siedmiu rynkach odnotowano spadki wolumenu sprzedaży, najwyższe na kierunku holenderskim i greckim. Wyższa była z kolei sprzedaż do Wielkiej Brytanii, Francji oraz Czech. Odnotowano też wysoki wzrost sprzedaży do Japonii, choć w tym przypadku warto pamiętać o niskiej bazie roku ubiegłego (jedynie 3 tys. t w 2020 r.) Nadzieję na większą dostępność surowca oraz zwiększenie produkcji mięsa w 2022 r. dają wyniki badania pogłowia, zrealizowane przez GUS w grudniu 2021 r. Pokazały one dosyć wyraźne wzrosty w grupie cieląt i bydła w wieku 1-2 lata. Jednak z uwagi na długość cyklu produkcyjnego, trzeba będzie poczekać na ewentualne zwiększanie podaży bydła.

Wysokie ceny drobiu wywindowały wyniki eksportu

Również eksport drobiu był beneficjentem wzrostu cen na rynku. W ujęciu wartościowym sprzedaż zagraniczna białego mięsa wyniosła 2 704 mln euro i była wyższa o 14% . Z kolei wolumen eksportu spadł o 2%, do 1 470 tys. t.

Barierą rozwoju wolumenu eksportu, podobnie jak w przypadku wołowiny, była krajowa podaż żywca. W sektorze drobiu był to efekt strat produkcyjnych, spowodowanych ogniskami grypy ptaków. Przez ok. 3 miesiące z produkcji wyłączona była znaczna część gospodarstw drobiarskich w zagłębiu hodowlanym na płn.-wsch. woj. mazowieckiego. W czwartym kwartale trwał proces odbudowy produkcji, ale tylko częściowo udało się nadrobić straty. Jak wynika z danych GUS skup żywca drobiowego w całym 2021 r. był niższy o 10% w porównaniu do roku 2020.

Popyt na mięso drobiowe, głownie na dominującego w krajowej produkcji kurczaka rzeźnego, był wysoki. W efekcie ceny mocno wzrosły. Średnia ważona cena skupu żywca drobiowego w 2021 r. wyniosła w Polsce 4,22 zł/kg i była wyższa o 20% niż rok wcześniej. W tym średnia cena skupu kurcząt rzeźnych wyniosła 3,92 zł/kg, co oznacza wzrost o 23%. Wraz z ceną żywca wzrosły ceny sprzedaży mięsa. Jak wynika z danych MinRol, w 2021 r. za tuszki kurcząt rzeźnych zakłady uzyskiwały przeciętnie 6,25 zł/kg, tj. 30% powyżej niskiego poziomu z roku 2020.

W strukturze geograficznej eksportu, największym odbiorcą pozostały Niemcy, gdzie wolumen eksportu pozostał na poziomie zbliżonym do roku 2020. Silne, dwucyfrowe wzrosty odnotowano w sprzedaży do Francji oraz Belgii. Spośród krajów poza unijnych, szybko rosła sprzedaż na Ukrainę oraz do Kongo. Dodatnią dynamikę odnotowano również na rynku brytyjskim, co jest istotne, biorąc pod uwagę słaby początek roku.

Pod koniec 2021 r. na rynku unijnym odnotowano wzrost wylęgów piskląt kurcząt rzeźnych, co będzie sprzyjać odbudowie podaży w 2022 r. Z drugiej strony niepewność wzmacnia grypa ptaków, której ogniska pojawiają się w wielu krajach UE.